Πλαστικό χρήμα, αφορολόγητο και αβεβαιότητα

Είναι πολύ πιθανόν τις επόμενες ημέρες, μετά τη διευθέτηση του Ασφαλιστικού, το οικονομικό επιτελείο να δημοσιοποιήσει τις μεταβολές που προτίθεται να κάνει στη φορολογία με βάση τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει. Ενα από τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει είναι και αυτό που έχει σχέση με το αφορολόγητο που θα δοθεί στους φορολογουμένους και τις αποδείξεις που θα πρέπει να προσκομίσουν αυτοί ώστε να τους χορηγηθεί αυτό το ποσό. Για το θέμα αυτό επικρατεί σύγχυση και ασάφεια. Ας δούμε πώς έχει το θέμα.

Με βάση τη διάταξη του άρθρου 16 του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν. 4172/2013) που ισχύει από 1.1.2014, δόθηκε στους μισθωτούς, στους συνταξιούχους και σε κάποιες κατηγορίες φορολογουμένων που από τη φορολογική νομοθεσία χαρακτηρίζονται μισθωτοί μείωση φόρου 2.100 ευρώ (αντιστοιχεί σε αφορολόγητο 9.550 ευρώ) εφόσον το φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 21.000 ευρώ. Σύμφωνα με την ίδια διάταξη, η έκπτωση αυτή μειώνεται σταδιακά για εισόδημα πάνω από 21.000 ευρώ, ενώ δεν υπάρχει καμία έκπτωση με αποδείξεις για εισόδημα πάνω από 42.000 ευρώ.

Σύμφωνα εξάλλου με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 72 του πιο πάνω νόμου, η χορήγηση του αφορολόγητου δίνεται εφόσον ο φορολογούμενος προσκομίσει αποδείξεις ποσού ίσου με το 10% του φορολογητέου εισοδήματος. Η ρύθμιση αυτή ίσχυσε μόνο για το φορολογικό έτος 2014. Συνεπώς για τα εισοδήματα του 2015 οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και όσοι φορολογούνται με την κλίμακα μισθωτών – συνταξιούχων θα έχουν το πιο πάνω αφορολόγητο ποσό με τις προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν χωρίς να προσκομίσουν αποδείξεις.

Tι πιθανολογείται να ισχύσει για το πιο πάνω θέμα το 2016;

Τα πράγματα είναι συγκεχυμένα και ασαφή. Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών είπε στη Βουλή ότι για το 2016 θα πρέπει όλοι οι πολίτες να φυλάσσουν όλες τις αποδείξεις δαπανών. Αυτή η αποστροφή των λόγων του υπουργού σημαίνει απλά ότι όλοι οι φορολογούμενοι θα έχουν αφορολόγητο ποσό και ότι για τη διαμόρφωσή του θα λαμβάνονται υπόψη όλες οι αποδείξεις.

Θα είναι άραγε έτσι τα πράγματα; Κατά την προσωπική μου άποψη, ούτε το ένα ούτε το άλλο θα συμβεί. Διότι δεν είναι δυνατόν όλοι οι φορολογούμενοι, ανεξάρτητα από την επαγγελματική τους θέση και την οικονομική τους εμβέλεια, να έχουν αφορολόγητο και ακόμη δεν είναι δυνατόν το αφορολόγητο ποσό να διαμορφώνεται με τις πάσης φύσεως αποδείξεις.

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών ρητά έχει αναφέρει ότι το αφορολόγητο του 2016 θα διαμορφώνεται με αποδείξεις οι οποίες θα καταβάλλονται με κάρτες, χωρίς να αποσαφηνίσει ποιοι φορολογούμενοι θα έχουν αφορολόγητο. Θα έχουν όλοι οι πολίτες που χρησιμοποιούν τις κάρτες; Θα έχουν, δηλαδή, αφορολόγητο οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι έμποροι, οι βιοτέχνες, κ.ο.κ.;

Ας γίνει ο υπουργός περισσότερο σαφής διότι το 2016 τρέχει. Θεωρούμε ωστόσο ότι η σκέψη του για τη διαμόρφωση του νέου αφορολογήτου με βάση τις αποδείξεις δαπανών οι οποίες καταβάλλονται με τραπεζικές κάρτες είναι παράτολμη που μπορεί, αν δεν υπάρξει προσεκτικός σχεδιασμός, να οδηγήσει σε αδικίες.

Η θέσπιση μιας τέτοιας ρύθμισης θα προκαλέσει πολυποίκιλα προβλήματα, θα στερήσει από κοινωνικές τάξεις που πρέπει να ελαφρυνθούν φορολογικά αυτή τη δυνατότητα. Το οικονομικό επιτελείο προσφεύγει στο μέτρο αυτό γιατί θεωρεί ότι θα περιοριστεί η φοροδιαφυγή. Εχει ωστόσο διαπιστωθεί ότι η μεγάλη φοροδιαφυγή παρατηρείται στα ελεύθερα επαγγέλματα και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ιδίως αυτές που λειτουργούν ατομικά. Οι μεγάλες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν άλλους «έξυπνους» τρόπους για να φοροδιαφεύγουν.

Φρόνιμο και έντιμο είναι να δοθεί ένα συγκεκριμένο αφορολόγητο ποσό σε μισθωτούς και συνταξιούχους οι οποίοι πένονται και στους μικρούς αγρότες.