Το 2015 και το 2016 μπορούν να απέχουν μεταξύ τους μια ολόκληρη εποχή. Η συμφωνία με τους εταίρους μας για το τρίτο πλαίσιο στήριξης της ελληνικής οικονομίας και η ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών αποτελούν τα εφαλτήρια για την τελική έξοδο της χώρας από την πολυετή και κοινωνικά οδυνηρή κρίση.
Κοιτάζοντας μπροστά, χωρίς να ξεχνούμε τις εμπειρίες των προηγούμενων και του τελευταίου έτους, οι προοπτικές μπορούν να είναι θετικές, υπό προϋποθέσεις τις οποίες νομίζω ότι όλοι πια στη χώρα έχουμε κατανοήσει και συμφωνήσει. Η εκπλήρωσή τους και η σταδιακή εμπέδωση της εικόνας ότι τα πράγματα στην Ελλάδα αλλάζουν ανεπίστροφα θα πυροδοτήσουν μια δυναμική ανάπτυξης, με βάση την οποία η ελληνική οικονομία έχει τις δυνατότητες να καταστεί η θετική έκπληξη του 2016. Το τραπεζικό σύστημα, με ενισχυμένη κεφαλαιακή βάση, μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση και στη διατήρηση αυτής της δυναμικής.
Ωστόσο, για να έχει νόημα τόσο για τις τράπεζες όσο και για το κοινωνικό σύνολο, η μετάβαση του τραπεζικού συστήματος σε νέα φάση υγιούς κερδοφορίας πρέπει να συνδέεται άμεσα με τα ευρύτερα προτάγματα της οικονομίας και του εθνικού σχεδιασμού για το μέλλον. Και, ασφαλώς, το μείζον πρόταγμα σήμερα αποτελεί η στήριξη της απασχόλησης και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η στήριξη, όμως, δεν μπορεί να υποκύπτει σε μοντέλα που στο παρελθόν απέτυχαν και μας οδήγησαν στο τέλμα. Δεν έχει νόημα η διαρκής ενίσχυση επιχειρήσεων ή οργανισμών χωρίς προοπτικές ανάκαμψης. Αυτή η πρακτική λειτουργεί, σε τελική ανάλυση, αρνητικά για όλους.
Πρώτον, γιατί αναβάλλει χωρίς να αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα βιωσιμότητας, το οποίο με μαθηματική ακρίβεια θα επανεμφανιστεί στο άμεσο μέλλον, οξύτερο για όλες τις πλευρές. Και, κυρίως, γιατί οι πόροι που διοχετεύονται προς μια κατεύθυνση πρακτικά είναι πόροι που στερείται κάποια άλλη, ενδεχομένως βιώσιμη επιχείρηση, ένα επιχειρηματικό σχέδιο με καλές προοπτικές ή μια νεοφυής, καινοτόμα επιχειρηματική πρωτοβουλία. Επομένως, η διατήρηση θέσεων απασχόλησης και η δημιουργία νέων αποτελεί πρώτο στόχο, αλλά η έμφαση, για να έχει προοπτική, πρέπει να αφορά θέσεις εργασίας, σε τομείς και σε επιχειρήσεις που μπορούν να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά σε διεθνή κλίμακα. Μόνον έτσι θα καταφέρουμε να αντιστρέψουμε τη μεγάλη πληγή της διαρροής ενός ανθρώπινου δυναμικού νέας ηλικίας και υψηλής ποιότητας, που σήμερα αναγκάζεται να αναζητήσει επαγγελματικές προοπτικές στο εξωτερικό.
Επομένως, όλες μας οι προσπάθειες πρέπει να κατευθυνθούν στην έναρξη δύο αλληλοτροφοδοτούμενων ενάρετων κύκλων. Πρώτος, ο ενάρετος κύκλος της οικονομίας: εξομάλυνση των εσωτερικών συνθηκών, πολιτική ομαλότητα, αναζήτηση συναινέσεων στις βασικές, εθνικής εμβέλειας επιλογές, αποφυγή εκπλήξεων και υποτροπών στις σχέσεις με τους εταίρους, πλήρης εφαρμογή των συμφωνηθέντων μέσα στα χρονοδιαγράμματα και προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Ειδικότερα, η βιώσιμη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, η πρόοδος στο πεδίο των ιδιωτικοποιήσεων και η συνεπακόλουθη θετική αξιολόγηση της προγράμματος θα συνοδευτούν από σειρά εξελίξεων που θα επαναφέρουν την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία: άρση των capital controls, αποδοχή εκ νέου των ελληνικών ομολόγων ως αποδεκτών ενεχύρων στο Ευρωσύστημα και ένταξή τους στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, μείωση των επιτοκίων δανεισμού, άνοδος του Χρηματιστηρίου, αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από διεθνείς οίκους και έναρξη της διαπραγμάτευσης για την αναδιάρθρωση του χρέους. Τα παραπάνω θα οδηγήσουν την οικονομία ξανά σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης στο 2ο εξάμηνο του 2016 και θα ενθαρρύνουν άμεσες ξένες επενδύσεις για τις οποίες υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον.
Ταυτόχρονα, ο ενάρετος κύκλος της οικονομίας στηρίζει και ενισχύεται από τον ενάρετο κύκλο για το τραπεζικό σύστημα: σταδιακή επιστροφή των καταθέσεων, αυξημένη δυνατότητα χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, ενεργός διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αναβίωση ενός σημαντικού αριθμού τους, που θα βαίνει αυξανόμενος όσο βελτιώνονται οι αναπτυξιακοί ρυθμοί, συμβολή στη διαμόρφωση ενός εξωστρεφούς προτύπου βιώσιμης ανάπτυξης, που με τη σειρά του θα αναβαθμίζει τις προοπτικές των ελληνικών τραπεζών.
Το κλειδί που ενώνει τους δύο ενάρετους κύκλους είναι η πολιτική σταθερότητα και ανάκτηση της εμπιστοσύνης. Με ξεκάθαρο σχέδιο, με εσωτερική ομαλότητα, συνέπεια σε ό,τι συμφωνούμε, και κατανόηση της σημασίας της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, η εμπιστοσύνη θα έρθει.
Οι ελληνικές τράπεζες, στο πλαίσιο αυτό, θα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, καθώς η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών-καταθετών τους στο εσωτερικό και της πρόσβασης στις διεθνείς αγορές θα τους δώσει τα εργαλεία για να υπηρετήσουν τον βασικό ρόλο και στόχο μας για εφέτος, που είναι να χρηματοδοτήσουμε τις ελληνικές επιχειρήσεις και την ανάκαμψη της οικονομίας.
Ο κ. Φωκίων Καραβίας είναι διευθύνων σύμβουλος της Eurobank.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ