Ας εγκαταλείψουµε για λίγο τις συγκαταβατικές ευχετήριες κάρτες («Καλά Χριστούγεννα σε πείσμα των καιρών») που ανταλλάσσουμε εφέτος εν Ελλάδι. Ας προσποιηθούμε ότι δεν βλέπουμε τη διάχυτη μιζέρια της ύφεσης που θυμίζει πλέον επιδημία τυφοειδούς πυρετού. Ας πάρουμε έναν μεγεθυντικό φακό και ας εστιάσουμε προς στιγμήν στο προνομιούχο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού που μοιάζει να ζει μέσα σε μια ευμεγέθη χριστουγεννιάτικη χιονόμπαλα.
Η αλήθεια είναι ότι σε έναν πλανήτη με 2.325 δισεκατομμυριούχους (σύμφωνα με την αρμόδια εταιρεία Wealth-X, 155 περισσότεροι από το 2013 –ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει καταγραφεί ποτέ, οι περισσότεροι μάλιστα στην Ευρώπη) μερικοί έχουν μεγάλες προσδοκίες από τον Αγιο Βασίλη. Κάποιος, για παράδειγμα, περιμένει σίγουρα κάτω από το έλατο ένα ρολόι Master Calendar Meteorite Dial του διάσημου οίκου Jaeger-LeCoultre, εκείνο με τον μαύρο μετεωρίτη που εντοπίστηκε στη Σουηδία. Κάποιος άλλος, πάλι, περιμένει για δώρο μια σαμπάνια Heidsieck & Co Monopole του 1907 (με τιμή εκκίνησης τα 275.000 δολάρια) από την ιστορική κάβα που ήρθε κυριολεκτικά στην επιφάνεια το 1998 (όταν ανακαλύφθηκε στον κόλπο της Φινλανδίας σουηδικό εμπορικό πλοίο τορπιλισμένο από γερμανικό υποβρύχιο κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου).
Πώς θα περάσεις αυτές τις γιορτές αν είσαι super rich; Οκτώ χρόνια ύφεσης και οι εγχώριοι προνομιούχοι εξακολουθούν να βρίσκονται σε μια low profile εγρήγορση, ήτοι επιλέγουν να απολαμβάνουν σιωπηρά για να μην προκαλούν (θυμίζω ότι και πάλι σύμφωνα με έρευνα της Wealth-X το 2013-14, 505 έλληνες πολυεκατομμυριούχοι διέθεταν περιουσία 60 δισ. ευρώ). Σε πολλές χώρες του πλανήτη, όμως, και αυτά τα Χριστούγεννα η προκλητική τρυφηλότητα φτάνει στο απόγειό της. Ερευνα που δημοσιεύτηκε μόλις τον περασμένο μήνα στην επιθεώρηση «PNAS» και διενεργήθηκε από τον κοινωνιολόγο Ρoμπ Γουίλερ του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ αποκαλύπτει ότι στις αμερικανικές Πολιτείες με το πιο χαοτικό άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ πλουσίων και φτωχών, οι πλούσιοι πάσχουν σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά από το προσφιλές «σύνδρομο του Σκρουτζ» (ήτοι την εσωστρέφεια και την παντελή αδιαφορία για τους μη προνομιούχους). Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα του Γουίλερ, σε περιβάλλοντα όπου οι κοινωνικές ανισότητες «βγάζουν μάτι», οι κραυγαλέα έχοντες εμφανίζονται λιγότερο διατεθειμένοι να βοηθήσουν τους οικονομικά ασθενέστερους, για δύο κυρίως λόγους. Από φόβο –μήπως οι ίδιοι χάσουν τα προνόμιά τους. Από άγνοια –θεωρούν δίκαιη την κατανομή του πλούτου, διότι σπανίως οι δρόμοι τους διασταυρώνονται με τα λερά μονοπάτια των αληθινά φτωχών.
Υπάρχει μόνο μία χώρα που έχει ιδεώδεις (και κοινωνικά αφυπνισμένους) super rich. Στην Ιαπωνία μπορεί πράγματι να μένεις δίπλα σε έναν εκατομμυριούχο και να μην το πάρεις είδηση. Οι «cho-fuyuso», όπως αποκαλούνται οι νεοανακαλυφθέντες από τα ιαπωνικά media υπερβολικά πλούσιοι, αποφεύγουν να προκαλούν με την υλική ασυδοσία. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των «Japan Times», οι ιάπωνες μεγιστάνες συνιστούν μια συνομοταξία από μόνοι τους: δεν επιζητούν να ξεχωρίζουν από το πλήθος, επιλέγουν να ξοδεύουν περισσότερα σε εμπειρίες (ταξίδια, κονσέρτα κ.λπ.) και λιγότερα σε αυτοκίνητα, κοσμήματα και learjets, επιμένουν «ιαπωνικά» (για παράδειγμα, σε ένα επίσημο δείπνο θα προτιμήσουν το δικό τους πανάκριβο nihonshū από ένα εκλεκτό γαλλικό κρασί) κ.ο.κ.
Πίσω στους super rich της Δύσης που όλοι λατρεύουμε να φθονούμε, οι παθολογίες τους είναι αρκετές και η ευμεγέθης χριστουγεννιάτικη χιονόμπαλα μέσα στην οποία ζουν είναι σε κάμποσα σημεία ραγισμένη. Μάλλον για να μη χάνουμε το κουράγιο μας εμείς οι –ταπεινοί και καταφρονεμένοι –υπόλοιποι. Διότι, ακόμη και όταν τα έχεις όλα, πάντα κάτι σου λείπει. Το είχε καταλάβει πολλά χρόνια πριν ο Τζέρι Λιούις ενώ έψαχνε τι δώρο θα κάνει σε έναν πάμπλουτο φίλο του. Τελικά ο αμερικανός κωμικός «αλίευσε» από τον δρόμο έναν άστεγο αλκοολικό νάνο, τον έβαλε μέσα σε ένα καφάσι με κόκκινο φιόγκο και τον έστειλε στη βίλα του φίλου με το σημείωμα: «Για τον άνθρωπο που τα έχει όλα, ένας δικός του άνθρωπος».

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2015

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ