Το Βήμα – The Project Syndicate

Η αποκαλούμενη προσφυγική κρίση της Ευρώπης δεν θα έπρεπε ποτέ να έχει γίνει κρίση. Η φιλοξενία ενός εκατομμυρίου αιτούντων άσυλο δεν θα έπρεπε να αποτελεί μεγάλη πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ένωση – μία περιοχή 500 εκατομμυρίων πολιτών που υποδέχεται πάνω από τρία εκατομμύρια μετανάστες κάθε χρόνο. Δυστυχώς, η έλλειψη συντονισμένης αντίδρασης μεταμορφώνει ένα διαχειρίσιμο πρόβλημα σε οξεία πολιτική κρίση – κρίση, που όπως προειδοποίησε η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θα μπορούσε να καταστρέψει την ΕΕ. Τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ εγωιστικά εστιάζουν στα δικά τους συμφέροντα.

Αυτό τα κάνει να στρέφονται το ένα ενάντια στο άλλο και έχει προκαλέσει πανικό, βάζοντας τους πρόσφυγες σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο. Ένα έξυπνο, συνεκτικό σχέδιο θα ηρεμούσε τα πνεύματα. Αντίθετα, η Ευρώπη προτίμησε να ψάξει αποδιοπομπαίους τράγους – με την Ελλάδα το τελευταίο θύμα. Η Ελλάδα κατηγορείται ότι δεν έκανε αρκετά στην καταγραφή και στη στέγαση των προσφύγων. Παρ’ όλα αυτά ακόμη και αν η Ελλάδα δεν ήταν σακατεμένη από την οικονομική κρίση, δεν θα μπορούσε κανείς να περιμένει από μία μικρή χώρα να σηκώσει μόνη της το βάρος – ειδικά σε μία χρονιά που περίπου 800.000 αναμένεται να περάσουν από τα σύνορά της.
Είναι ένα ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα. Στην Ελλάδα, το Open Society Foundation’s του Τζορτζ Σόρος, σε συνεργασία με τους EEA & Norway Grants (Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου), προέβλεψαν τα προβλήματα που θα προέκυπταν από την έλλειψη μίας σοβαρής ευρωπαϊκής πολιτική ασύλου. Το 2013, ίδρυσαν την οργάνωση Solidarity Now, για την οποία υπεύθυνη είναι η ελληνική κοινωνία πολιτών. Η οργάνωση τώρα χρειάζεται μόλις 62 εκ. ευρώ για να φροντίσει τους 15.000 από τους 50.000 πρόσφυγες που πρέπει να στεγαστούν στην Ελλάδα τον επόμενο χρόνο.
Και παρότι η Ευρώπη δεσμεύθηκε να προσφέρει 500 εκατομμύρια για να βοηθήσει την Ελλάδα να διαχειριστεί την κρίση, κάποια κράτη μέλη δεν κατέβαλαν το ποσό που τους αναλογεί. Εκτός από την υποστήριξη προς την Ελλάδα, η ΕΕ χρειάζεται ένα συνεκτικό σχέδιο για τη διαχείριση των αφίξεων με έναν ασφαλή και μεθοδικό τρόπο. Αρχικά η ΕΕ πρέπει να δεσμευθεί να απορροφά τουλάχιστον 500.000 πρόσφυγες το χρόνο και να προσπαθήσει να πείσει και άλλα κράτη ανά τον κόσμο να κάνουν το ίδιο. Δεύτερον πρέπει να καθιερωθούν επίσημες πύλες εισόδου, πρώτα στη Τουρκία και μετά στον Λίβανο, την Ιορδανία, τη Τυνησία και το Μαρόκο. Σε αυτά τα κράτη , με βοήθεια από με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και την ΕΕ, θα υπάρχουν κέντρα καταγραφής και ελέγχου των αιτούντων άσυλο.
Όσοι γίνονται δεκτοί, θα περιμένουν στις χώρες εισόδου μέχρι η Ευρώπη να τους πάρει. Τρίτον, σε αυτές οι χώρες θα πρέπει να προσφερθεί πολιτική, οικονομική και τεχνική υποστήριξη. Η Τουρκία, ο Λίβανος και η Ιορδανία που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης, φιλοξενούν πάνω από τέσσερα εκατομμύρια πρόσφυγες. Μέχρι τώρα έχουν λάβει μόλις 415 εκ. δολάρια από άλλες χώρες. Τέταρτον, η ΕΕ χρειάζεται ένα πραγματικά κοινό σύστημα ασύλου και φύλαξης των συνόρων. Θα πρέπει για αυτόν τον σκοπό να ιδρύσει μία ενιαία ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και μία ενιαία υπηρεσία για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Πέμπτον, πρέπει να υπάρξει μία παγκόσμια απάντηση στην κρίση, που θα συντονίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη. Αυτό θα μοιράσει το βάρος σε μεγαλύτερο αριθμό κρατών.
Τέλος, για τη χρηματοδότηση του σχεδίου η ΕΕ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την πιστοληπτική ικανότητα ΑΑΑ που διαθέτει για να εκδώσει μακροπρόθεσμα ομόλογα. Αυτά θα εκχωρούνται σε κράτη ανάλογα με τον αριθμό προσφύγων που δέχονται. Η συνεχιζόμενη μαζική έξοδος από τη Συρία και άλλες εμπόλεμες χώρες ήταν εύκολο να προβλεφθεί. Εθνικιστές που σκορπίζουν τον τρόμο εκμεταλλεύονται την έλλειψη συντονισμένης δράσης για να διαδώσουν ένα όραμα που έρχεται σε αντίθεση με τις αξίες της Ευρώπης. Αν υλοποιηθεί, θα συνιστά παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Ήδη απειλεί να διχάσει και να καταστρέψει την Ευρώπη. Για αυτό τον λόγο, είναι επιτακτικό η ΕΕ να υποστηρίξει μία συνεκτική στρατηγική για να βάλει τέλος στον πανικό και στον αχρείαστο ανθρώπινο πόνο.

Η κυρία Emma Bonino είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας και ιδρυτικό μέλος του European Council on Foreign Relations