ΤΟ ΒΗΜΑ/ PROJECT SYNDICATE

Ο στόχος των ηγετών που συμμετέχουν στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, στο Παρίσι, είναι να καταλήξουν σε μια παγκόσμια συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Ένα θετικό αποτέλεσμα θα αποδείκνυε ότι τα κράτη μπορούν να συνεργαστούν για το καλό του πλανήτη και θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα ελπίδας στον κόσμο –αλλά και στον λαό του Παρισιού που δεν λύγισε έπειτα από τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις.
Οι δεσμεύσεις για το κλίμα πρέπει να ληφθούν στη βάση των Εθνικά Καθορισμένων Προθέσεων Συνεισφορών (INDC), δηλαδή των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει οι χώρες για τη μείωση των εκπομπών ανά την υφήλιο. Πιστεύω πως οι τιμές των εκπομπών πρέπει να βρεθούν στο επίκεντρο αυτών των δεσμεύσεων.
Για να επιτευχθεί η μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου με το χαμηλότερο δυνατό κόστος απαιτείται μια επανάσταση στη χρήση και στην παραγωγή της ενέργειας. Μια σταδιακή και αναμενόμενη αύξηση στα τιμολόγια κατανάλωσης ενέργειας θα προσέφερε ισχυρά κίνητρα για τους καταναλωτές ώστε να περιορίσουν την κατανάλωση. Την ίδια ώρα, μια σωστή κοστολόγηση του άνθρακα θα οδηγούσε σε σταδιακή εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων, ενθαρρύνοντας ταυτόχρονα τις επενδύσεις στην τεχνολογική καινοτομία.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πρότεινε μια στρατηγική τριών σημείων για τα ανθρακούχα καύσιμα: «Κοστολογήστε τα σωστά, φορολογήστε τα έξυπνα, δράστε άμεσα». Κάθε ένα από τα αυτά σημεία είναι κεφαλαιώδους σημασίας.
Πρώτον, η σωστή κοστολόγηση των ορυκτών καυσίμων σημαίνει ότι θα έχει ληφθεί υπόψη το πραγματικό περιβαλλοντικό τους κόστος. Οι τιμές δεν πρέπει να είναι μόνο συνάρτηση της παραγωγής και της κατανάλωσης αλλά και της ζημιάς που προκαλείται εξαιτίας της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.
Δεύτερον, η απαραίτητη αλλαγή στις τιμές θα επιτευχθεί φορολογώντας την ενέργεια και χρησιμοποιώντας εργαλεία που είναι και πρακτικά και αποτελεσματικά. Η καλύτερη επιλογή είναι η ενσωμάτωση ενός φόρου άνθρακα στους ήδη υπάρχοντες φόρους καυσίμων και η επιβολή παρόμοιων φόρων στο κάρβουνο, στο φυσικό αέριο και σε άλλα πετρελαϊκά προϊόντα.
Οι οικονομικές συνέπειες μιας τέτοιας πολιτικής θα ήταν σημαντικές. Εάν οι χώρες που εκπέμπουν μεγάλες ποσότητες αερίων κοστολογούσαν τον τόνο διοξειδίου του άνθρακα στα 30 δολάρια θα εισέπρατταν φόρους που θα ισοδυναμούσαν με το 1% του ΑΕΠ τους. Αυτά τα έσοδα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη διαχείριση της φορολογικής επιβάρυνσης που προκύπτει από τις όποιες δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθώς επίσης και για τη χρηματοδότηση της μείωσης των φόρων στην αγορά εργασίας και κεφαλαίου οι οποίοι λειτουργούν ανασχετικά όσον αφορά την οικονομική δραστηριότητα και βλάπτουν την ανάπτυξη, ή για τη μείωση των ελλειμμάτων όπου υπάρχει ανάγκη.
Με λίγα λόγια, η τιμολόγηση του άνθρακα σχετίζεται με την έξυπνη φορολόγηση και όχι με την υψηλότερη φορολόγηση. Η έξυπνη φορολόγηση θα πρέπει να εφαρμοστεί σταδιακά έτσι ώστε οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να έχουν τον απαραίτητο χρόνο για να προσαρμοστούν στις νέες τεχνολογίες. Η σταδιακή προσαρμογή είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, πολλές από τις οποίες συμβάλλουν ελάχιστα στη συνολική ποσότητα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο χρόνος μπορεί να είναι αναγκαίος, σε πολλές περιπτώσεις, και για να διασφαλιστεί ότι τα δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας μπορούν να προστατεύσουν τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος.
Τρίτον, δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Οι πολιτικοί ιθύνοντες πρέπει να δράσουν άμεσα. Δεδομένης της πτώσης των τιμών της ενέργειας, δεν υπήρξε ποτέ πιο κατάλληλη περίοδος για να ξεκινήσει η διαδικασία της μετάβασης σε μια έξυπνη, αξιόπιστη και αποτελεσματική τιμολόγηση του άνθρακα. Ούτε θα έπρεπε να περιμένουν κάποιες χώρες να κάνουν οι άλλοι το πρώτο βήμα.
Πριν από τη σύνοδο κορυφής του Παρισιού, περισσότερες από 160 χώρες δεσμεύτηκαν για τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων. Μέσω της εφαρμογής αυτών των δεσμεύσεων, οι χώρες θα μειώσουν σημαντικά την προβλεπόμενη αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Η πρόκληση τώρα είναι να ξεκινήσει η εφαρμογή τους.
Υπάρχουν πολλά που διακυβεύονται στην Πόλη του Φωτός. Το Παρίσι πρόσφατα γνώρισε το χειρότερο πρόσωπο της ανθρωπότητας. Στη Διάσκεψη για το Κλίμα αυτή η ανθρωπότητα έχει την ευκαιρία να επιδείξει το καλύτερο πρόσωπο που διαθέτει.
* Η Κριστίν Λαγκάρντ είναι Γενική Διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου