Με τις πρόσφατες οικονομικές δεσμεύσεις και διεθνείς συμφωνίες της χώρας, συζητούνται πάλι τα θέματα του Τομέα Ενέργειας και ιδιαίτερα των Δικτύων Ηλεκτρισμού και Αερίου. Όμως, ιδιαίτερης προσοχής αξίζει η βελτιστοποίηση του εκσυγχρονισμού των δικτύων. Ο βέλτιστος Εκσυγχρονισμός των Δικτύων είναι ένα θέμα τεράστιας οικονομικής σημασίας και δημοσίου συμφέροντος. Σημειώνεται ότι, παρόλο που καταβάλλονται συνεχώς προσπάθειες για τη σταδιακή αναβάθμιση των δικτύων ηλεκτρισμού, ο βέλτιστος εκσυγχρονισμός των παραμένει ακόμη στον χώρο του επιθυμητού αλλά και του αναγκαίου. Τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού έχουν πολλά να διδαχθούν από την ταχύτατη ανάπτυξη των υποδομών του διαδικτύου μεταφοράς ψηφιακών ροών πληροφοριών.
Στο σύγχρονο Σύστημα Ηλεκτρικής Ενέργειας απαιτείται να αξιοποιούνται, όσο το δυνατόν πιο πολύ, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αλλά και να μπορεί ο κάθε καταναλωτής να γίνεται, αν το επιθυμεί, και παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας. Δηλαδή, ενώ μέχρι σήμερα σε ένα ηλεκτρικό δίκτυο μπορούσε κανείς να διακρίνει τα άκρα παραγωγής ηλεκτρισμού χωριστά από τα άκρα κατανάλωσης ηλεκτρισμού, σε ένα δίκτυο του μέλλοντος η διάκριση αυτή θα περιοριστεί σε ένα ελάχιστο αριθμό άκρων του δικτύου. Η αμφίδρομη ροή ισχύος θα είναι ο κανόνας στις γραμμές του μελλοντικού δικτύου. Η πολυπλοκότητα αυτή του δικτύου του μέλλοντος επιβάλλει, εκτός των άλλων, και την ενσωμάτωση τεχνητής νοημοσύνης στο δίκτυο για τον βέλτιστο έλεγχο της λειτουργίας του. Οι απολήξεις του δικτύου του μέλλοντος θα είναι ταυτόχρονα ενεργές και έξυπνες.
Το έξυπνο δίκτυο ηλεκτρισμού του μέλλοντος πρέπει να βελτιστοποιεί τη λειτουργία του: να ελαχιστοποιεί τις απώλειες ισχύος/ενέργειας και ρύπων, να αποκλείει τη συμφόρηση των γραμμών του δικτύου, να διασφαλίζει τη ζητούμενη ισχύ και την πρόσβαση στο δίκτυο όλων των παραγωγών, να εξασφαλίζει υψηλή ποιότητα ισχύος ακόμα και στις απομακρυσμένες παροχές ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα, στο προσεχές μέλλον αναμένεται ο παραλληλισμός των Δικτύων Διανομής Ηλεκτρισμού και Αερίου. Έτσι, θα έχομε προσεχώς, επίσης, ένα Έξυπνο Δίκτυο αερίου/βιοαερίου/υδρογόνου, όπου και πάλι οι καταναλωτές θα μπορούν να είναι ταυτόχρονα και παραγωγοί και επομένως θα υπάρχει η δυνατότητα αμφίδρομης ροής σε κάθε επιμέρους τμήμα δικτύου.
Πώς όμως γίνεται ο βέλτιστος Εκσυγχρονισμός των Δικτύων Ηλεκτρισμού (ΕΔΗ); Η εξέλιξη των ηλεκτρονικών ισχύος καθώς και οι σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών είναι βασικά στοιχεία για τον βέλτιστο ΕΔΗ με στόχους: τη βελτιστοποίηση των βαθμών απόδοσης, τη στιβαρότητα του δικτύου, την αξιοπιστία και την ασφάλεια του Συστήματος. Η διασύνδεση των νησιωτικών δικτύων με το ηπειρωτικό δίκτυο και η αντικατάσταση γερασμένων υποδομών στο δίκτυο με νέες είναι απαραίτητες.
Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που προκύπτουν; Οι προκλήσεις αυτές είναι όχι μόνο τεχνικές αλλά και οικονομικές, και κυρίως υπάρχει ανάγκη επίδειξης υπευθυνότητας από όλους που εμπλέκονται ή που αποφασίζουν. Μια από τις προκλήσεις είναι η διασφάλιση της βέλτιστης λειτουργίας της απελευθερωμένης αγοράς. Για παράδειγμα, πώς μπορούμε να σχεδιάσουμε τη λειτουργία των απελευθερωμένων αγορών, ώστε να παρέχουν τα απαραίτητα κίνητρα για τη διασφάλιση της υπεύθυνης συμπεριφοράς όλων;
Τι προϋποθέτει η σωστή Απελευθέρωση της Ηλεκτρικής Αγοράς; Οι απαράβατες προϋποθέσεις και όροι είναι: ότι θα επιδεικνύεται μεγαλύτερη υπευθυνότητα από όλους τους εμπλεκόμενους, ότι θα υπάρχει πλήρης εγρήγορση (και γνώση!) όλων, ότι θα προκύπτει ωφέλεια για τους καταναλωτές, και ότι τέλος θα εξασφαλίζεται βιώσιμη ανάπτυξη. Είναι φανερό πως τα σωστά βήματα προς την Απελευθέρωση της Αγοράς Ηλεκτρισμού πρέπει να αποτιμώνται με βάση τον απόλυτο σεβασμό των προαναφερθέντων προϋποθέσεων.
Τα διασυνδεδεμένα δίκτυα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον 21ο αιώνα εντάσσονται στην ελεύθερη από άνθρακα βιώσιμη οικονομία και ανάπτυξη, την έξυπνη ανάπτυξη, την ανύψωση του βιοτικού επιπέδου των λαών, καθώς και στην αποκέντρωση των κοινωνικών δομών, τέλος, στην κάλυψη όλων των αναγκών σε ενέργεια με το χαμηλότερο δυνατό κόστος.
_____________________________________________________________
Ο συνταξιούχος καθηγητής ΑΕΙ Θαλής Μιχ. Παπάζογλου έχει τιμηθεί για τη συμβολή του στα θέματα Λειτουργίας και Ελέγχου Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας με το κορυφαίο Βραβείο Τεχνικής Επιτροπής του Διεθνούς Συμβουλίου Μεγάλων Δικτύων Ηλεκτρισμού (CIGRE)
