H «ενός λεπτού σιγή» που κρατήσαμε την επομένη της σφαγής στο Παρίσι, λίγο προτού ανοίξει η πρώτη αυλαία του νέου Ρεξ, θα μπορούσε να δηλώνει και την πολλών ετών σιωπή για το «πιο επικίνδυνο πλήγμα» που δέχεται ο πολιτισμός μας από τον εαυτό του: να μην είμαστε πλέον σε θέση να καταλάβουμε τον κόσμο συνεκτικά, τώρα που, όπως έγραφε ο Α. Λιάκος στο «Βήμα» της περασμένης Κυριακής, ο «νοητικός χάρτης» αυτού του κόσμου έχει διαρραγεί όχι μόνο από την τρομοκρατία αλλά και από την κρίση του πνεύματος.
Ως τις αρχές του ’60, σημείωνε ο Λιάκος, «ο κόσμος αποτελούνταν ακόμη από καλούς και κακούς». Τώρα όμως που οι πολιτικές μας εξουσίες δεν είναι παρά η σκιά της λειτουργίας τους και η άμεση επικοινωνία έχει καταλάβει τη θέση του αναστοχασμού, το Κακό είναι παντού. Οταν ο Μποντριγιάρ μιλάει για «κόλαση του ταυτού» εννοεί την αιμομιξία του ίδιου από το ίδιο, δίχως όμως την τραγωδία της αιμομιξίας. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να εξηγηθεί η τρίτη γενιά της τζιχάντ παρά ως γέννημα του «ίδιου» που γεννά το «ίδιο»; Η «κόλαση του ταυτού» καθιστά και τον παράδεισο του «έτερου» κόλαση. Από την κόλαση ή από τον παράδεισο ο «πόλεμος όλων εναντίον όλων» θα ταχυδρομεί φέρετρα εκατέρωθεν. Διλήμματα όπως όσοι αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τις δυτικές κοινωνίες θα όφειλαν να απαντήσουν και στο ερώτημα αν θα προτιμούσαν να ζήσουν σε έναν κόσμο με τις αξίες του ISIS θα πρέπει να αναγνωστούν ως ψευτοδιλήμματα. Διότι το «έτερο» δεν είναι το χαλιφάτο, στο οποίο προφανώς κανείς μας δεν επιθυμεί να ζήσει, αλλά το «ταυτό» στο οποίο ζούμε θέλοντας και μη.
Οσοι αμφισβητούν το θεώρημα του «καταραμένου αποθέματος», από τον Μαρσέλ Μος ως τον Μπατάιγ, θα πρέπει να καταλάβουν πως καθετί που αποκαθαίρει το καταραμένο μέρος του οδηγείται στον θάνατο. Ο Μποντριγιάρ διατυπώνει ως εξής το θεώρημα αυτό: «Κάθε δομή που εγκλωβίζει, που επιδιώκει, που εξορκίζει τα αρνητικά της στοιχεία διατρέχει τον κίνδυνο μιας καταστροφής από ολική αντιστροφή, όπως κάθε βιολογικό σώμα που εξαλείφει τους βακίλους του διατρέχει τον κίνδυνο της μετάστασης και του καρκίνου». Η βία, εκτός από όλα τα άλλα, είναι μεταστατική και ανταποδοτική. Οπότε είναι ήδη πολύ αργά: οι δυτικές κοινωνίες πολύ αργά παίρνουν τα «μέτρα» τους για τους ανθρώπους αυτούς, για τους οποίους ποτέ δεν είχαν λάβει ουσιαστικά κανένα μέτρο.
Η Αρεντ στην έκθεσή της με τον τίτλο Ο Αϊχμαν στην Ιερουσαλήμ (εκδόσεις Νησίδες) μιλώντας για την «κοινοτοπία του Κακού» παρέλειψε να μας πει όχι μόνο ότι το κοινότοπο είναι κακό αλλά και το «κοινό-τυπο». Είμαι της γνώμης πως η αντικατάσταση του δεύτερου συνθετικού από το «τύπος» (αντί του «τόπος») θα μπορούσε τουλάχιστον να εισαγάγει μια πρωτοτυπία: ότι ο Τύπος γίνεται κοινό-τυπος όταν οι αναλυτές του κατηγορούν για σχετικισμό όσους προσπαθούν να στοχαστούν πάνω στα αίτια αφήνοντας το βιολογικό υλικό να το συλλέξουν άλλοι.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ