Η βία που θα μεστώσει

Τούρκοι και ξένοι πολιτικοί αναλυτές, ακόμη και οι πιο εμπαθείς αντι-ερντογανικοί, αναγνωρίζουν την πολιτική μαεστρία του προέδρου Ερντογάν στην οργάνωση της προεκλογικής εκστρατείας, στην τακτική και στη στρατηγική του για τη σταθεροποίηση της κοινοβουλευτικής εξουσίας του. Ποιοι όμως ήταν οι παράγοντες που του προσέφεραν τη σαρωτική νίκη στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου; Ηταν όλοι συμβατοί με όσα η δημοκρατία θεωρεί απαραίτητα για να χαρακτηρίσει νόμιμο ένα εκλογικό αποτέλεσμα;

Πύρρειος μπορεί να αποδειχθεί η νίκη του κυβερνώντος κόμματος ΑΚP. Μόλις δύο 24ωρα μετά τις εκλογές η αστυνομία συνέλαβε 35 δημοσιογράφους, μερικοί από τους οποίους κατηγορούνται για «σύμπραξη» με «ύποπτα πρόσωπα», τα οποία, υποτίθεται, σχεδίαζαν πραξικόπημα. Πρόκειται για παγκόσμια πρωτιά: δημοσιογράφοι σχεδιάζουν πραξικόπημα. Ξένοι ανταποκριτές στην Αγκυρα και τουρκικές πηγές σχεδόν προεξοφλούν ότι η νέα κυβέρνηση θα αρχίσει μεγάλης κλίμακας διώξεις των πολιτικών και οικονομικών αντιπάλων της με διάφορα προσχήματα, ότι θα γίνει περισσότερο αυταρχική, ότι θα συνεχίσει και θα εντείνει την τακτική της παραβίασης του νόμου, ότι θα διευρύνει τη λογοκρισία στα ΜΜΕ, ότι θα επεμβαίνει στη Δικαιοσύνη, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί η βία και να υποχωρήσει ακόμη περισσότερο το αίσθημα ασφαλείας των πολιτών της. Οι συνέπειες δεν θα αργήσουν να φανούν, στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στη Δυτική Ευρώπη. Η αρνητική εικόνα της Τουρκίας δεν πρόκειται να αλλάξει. Ο γαλλικός «Le Figaro» δεν αποκλείει να γίνει περισσότερο θολή και οι «Financial Times», μολονότι δείχνουν ικανοποίηση για τη σαρωτική νίκη του ΑΚΡ, βλέπουν να μην εξαλείφεται η «μελανή εικόνα» της Τουρκίας –έργο του «εγωκεντρικού αυταρχισμού» του τούρκου προέδρου.

Οπρόεδρος Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα στήριξαν την προεκλογική εκστρατεία τους στη βία και στην τρομοκρατία, φθάνοντας στο σημείο να κηρύξουν τους πολιτικούς αντιπάλους τους «υβριστές του Προφήτη» και «εγκληματίες αθεϊστές». Αποτέλεσμα: «αποστράγγισαν» το εθνικιστικό κόμμα της Ακροδεξιάς και «έκλεψαν» σχεδόν 1 εκατομμύριο ψήφους από το φιλοκουρδικό κόμμα. Ούτε το ένα ούτε το άλλο κόμμα θα το χωνέψουν. Το «τρομοκρατικό κουρδικό ΡΚΚ» ασφαλώς θα ξαναπάρει τα όπλα, τερματίζοντας τη μονομερή εκεχειρία που είχε κηρύξει λόγω των εκλογών. Η «Hurriyet» μιλάει ήδη για τη «βία που θα μεστώσει» μετά τις εκλογές.

Αλλά ο πρόεδρος Ερντογάν και οι περί αυτόν δεν μπορεί να αισθάνονται πολύ ευχαριστημένοι. Ο κεντρικός στόχος τους ήταν βέβαια να κερδίσουν απόλυτη αυτοδυναμία και, ως έναν βαθμό, την εξασφάλισαν. Παράλληλος στόχος όμως ήταν και η εκλογική συντριβή του φιλοκουρδικού κόμματος. Επρεπε να μην υπερβεί το όριο του 10% ώστε να αποκλειστεί από τη νέα Βουλή. Απέτυχαν. Το φιλοκουρδικό κόμμα έχασε περίπου τρεις μονάδες σε σχέση με τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου αλλά ξεπέρασε το όριο και είναι το τρίτο κόμμα στη νέα Βουλή, «εγκαταστάθηκε» πλέον στον κοινοβουλευτικό ορίζοντα της Τουρκίας.

Ο «καλός» Νταβούτογλου

Θα ήταν άδικο να αποδώσουμε μόνο στον πρόεδρο Ερντογάν την εκλογική νίκη του ΑΚP. Ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου συνέβαλε τουλάχιστον εξίσου. Οι προεκλογικές εμφανίσεις του δεν είχαν τη βιαιότητα και τους αφορισμούς του προεδρικού λεξιλογίου. Είχαν πολιτικό περιεχόμενο, έδειχναν προγραμματισμό εργασιών και στόχων και απευθύνονταν κυρίως στη σοβαρή μεσοαστική τάξη και στη συντηρητική πανεπιστημιακή κοινότητα. Αυτήν που δεν ικανοποιείται με τις ακρότητες του Ερντογάν. Μπορούν να συμπλεύσουν και στο μέλλον οι δύο ηγέτες; Πώς θα διαμορφωθούν οι σχέσεις τους; Μέχρι στιγμής συνεργάστηκαν θαυμάσια, αν και ο «κύκλος» του Νταβούτογλου δυσφορούσε και δημόσια για τη συνεχή (αντισυνταγματική) επέμβαση του Ερντογάν στη διακυβέρνηση. Ποιος εγγυάται ότι θα συνεχιστεί αυτή η σύμπνοια; Ο «κύκλος» Νταβούτογλου δεν θα αρνηθεί κάποια στιγμή τις προεδρικές επεμβάσεις; Μήπως στο (όχι πολύ μακρινό) βάθος του ορίζοντα υπάρχει σύγκρουση Ερντογάν – Νταβούτογλου, στην ουσία σύγκρουση μεταξύ της θορυβώδους και διεφθαρμένης Τουρκίας με κάτι νεοκεντρικό και (λίγο-πολύ) αγνό;