ΤΟ ΒΗΜΑ – The New York Times
Ιδού ένας πρόχειρος οδηγός για τον σύγχρονο κόσμο: Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, λιγότερη ανθρωπιά. Η τεχνολογία είναι κατά κύριο λόγο στην υπηρεσία της παραγωγικότητας. Πράξεις παράλογης χάριτος δεν προβλέπονται. Δεν έχουν αλγόριθμο.

Η Ελλάδα με έχει κάνει να σκεφτώ όλα όσα δεν μας λένε τα στατιστικά στοιχεία. Καμμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει ταλαιπωρηθεί περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Καμμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει ανταποκριθεί με τόσο συνεπή ανθρωπιά στην κρίση των προσφύγων.

Μεγαλύτερη ευημερία ισούται με μειωμένη γενναιοδωρία. Η απόσπαση της προσοχής από τις συσκευές της τεχνολογίας ισούται με αδυναμία να δώσεις τον χρόνο σου. Ο μοντερνισμός προωθεί την συναλλακτική σχέση πάνω από την ανθρώπινη σχέση. Οι κανόνες αυτοί δεν είναι απόλυτοι, αλλά είναι χρήσιμοι δείκτες.

Περισσότεροι από 200.000 πρόσφυγες, κυρίως από την Συρία, έχουν φτάσει φέτος σε μια Ελλάδα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Σχεδόν οι μισοί βγαίνουν στη στεριά στις ακτές της Λέσβου, που βρίσκεται μόλις έξι μίλια μακριά από την Τουρκία.

Εχουν εισέλθει σε μια χώρα με το ένα τέταρτο του πληθυσμού της στην ανεργία. Εχουν βρεθεί σε ένα κράτος στο οποίο το κατά κεφαλήν εισόδημα έχει μειωθεί κατά σχεδόν 23% από την αρχή της κρίσης, με ένα ισχνό τραπεζικό σύστημα και ασταθή πολιτική. Η Ελλάδα θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός κράτους με δυναμική για βία εναντίον μιας μαζικής εισροής ξένων.
Σε γενικές γραμμές, οι πρόσφυγες έτυχαν καλής υποδοχής. Υπήρξαν συγκρούσεις, και στην Λέσβο, αλλά σχεδόν τίποτα από την άθλια μισαλλοδοξία, τους μικροπρεπείς υπολογισμούς, την αμνησία και την στενομυαλιά που είδαμε σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης βορειότερα, ιδίως στην Ουγγαρία.

Για αρκετές ώρες, διέσχισα την Λέσβο με έναν οδηγό, τον Μιχάλη Παπαγρηγορίου, ο οποίος είχε προσφερθεί εθελοντικά να βοηθήσει στην μεταφορά των προσφύγων από τον Μόλυβο, στα βόρεια του νησιού, στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Το λεωφορείο του, που συνήθως χρησιμοποιείται για να μεταφέρει χλωμούς Βορειοευρωπαίους τουρίστες που αναζητούν τον ήλιο της Μεσογείου, είχε εκμισθωθεί από την Διεθνή Επιτροπή Διάσωσης (IRC), για να βοηθήσει τους περισσότερους από 2.000 πρόσφυγες που φτάνουν με φουσκωτά κάθε μέρα.

Πολιορκημένος από κλήσεις για να πάει το λεωφορείο του εδώ και εκεί, ο Παπαγρηγορίου ήταν σε μια ασυγκράτητη διάθεση. Σε κάθε στροφή του δρόμου στους λόφους μεταξύ Καλλονής στο κέντρο του νησιού και Μόλυβου στα βόρεια, βλέπαμε πρόσφυγες: παιδιά, γέροι, έγκυες γυναίκες ξεπρόβαλαν μέσα από τα πευκοδάση. Σήκωναν τα χέρια τους, παρακαλούσαν να τους πάρουμε μαζί μας.

Ο Παπαγρηγορίου δεν μπορούσε να τους βοηθήσει αμέσως, αλλά κάθε ομάδα προσφύγων του έδινε την ευκαιρία για έναν φλογερό μονόλογο για την αδικία και την ανάγκη για ανθρωπιά. Στο δρόμο της επιστροφής, αν και το λεωφορείο ήταν γεμάτο, ο Παπαγρηγορίου κατάφερνε να στριμώξει μέσα μια γυναίκα ή ένα παιδί.

Επιασα κουβέντα στο λεωφορείο με τον Ταλέμπ Χοσεϊν, έναν Αφγανό πρόσφυγα. Είναι στο δρόμο εδώ και πολύ καιρό, πόσο ακριβώς δεν μπορούσε να πει. Το χειρότερο ήταν όταν περπάτησε αρκετές ημέρες χωρίς τροφή από το Ιράν στην Τουρκία. Εδειχνε πολύ νέος. Ρώτησα πόσο χρονών ήταν. Δεν ήξερε. Στο Αφγανιστάν, είπε, συχνά δεν υπάρχουν πιστοποιητικά γεννήσεων. «Νομίζω ότι είμαι περίπου 17 ή 18», είπε. Πού πηγαίνει; «Θέλω ένα ασφαλές μέρος, δεν με νοιάζει πού, αλλά θα προτιμούσα στη Βρετανία, γιατί έχω μελετήσει αγγλικά».

Ενας 26χρονος οδοντίατρος από την Δαμασκό που μας άκουγε μου είπε ότι παντρεύτηκε πριν από δύο εβδομάδες. Η γυναίκα του κοιμόταν, με το κεφάλι της στον ώμο του. «Αυτός είναι ο μήνας του μέλιτός μας», είπε.

Εξαντλημένη σιωπή τύλιξε το λεωφορείο. Ο Χοσεϊν και οι άλλοι Αφγανοί αποβιβάστηκαν σε ένα στρατόπεδο περιφραγμένο με συρματόπλεγμα. Ο καταυλισμός διέλευσης για τους Σύριους είναι λιγότερο απαγορευτικός – οι ελληνικές αρχές τους δίνουν γρήγορα άδεια παραμονής για έξι μήνες. Οι περισσότεροι πρόσφυγες θέλουν να μετακινηθούν προς τα βόρεια, στη Γερμανία, όπου πιστεύουν ότι θα βρουν δουλειά.

Θα είναι τυχεροί αν βρουν την ανθρωπιά του Παπαγρηγορίου. Ο κόσμος σκληραίνει στη μέγγενη της τεχνολογίας. Η παραγωγικότητα της γενναιοδωρίας δεν μπορεί να μετρηθεί.