Ενα αποτυχημένο κόμμα

Σε ένα κείμενο που είχε γραφτεί 34 χρόνια πριν, σε μια προαναγγελία των εκλογών του 1981, ο συντάκτης περιγράφοντας το κλίμα στα καφενεία της Επικράτειας κατέγραψε μια επαναλαμβανόμενη ηχώ. Ηταν το διαχρονικό «Ας ήμουν εγώ πρωθυπουργός για μια μέρα και θα σας έλεγα εγώ». Δεν ήταν η πρώτη φορά που ακουγόταν, ούτε η τελευταία. Είναι μάλλον η φυσιολογική τάση του ανθρώπου να νιώθει πως η απόσταση από την κριτική μέχρι την πράξη είναι ελάχιστη. Το ζήτημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Υπάρχει και σχετικό αμερικανικό τραγούδι: «If I was president» του Wyclef Jean, που περιγράφει άλλα ζητήματα, σε άλλες χώρες, με τις ίδιες απλουστευτικές τάσεις.

Παρακολουθώντας την αμήχανη, πλην πολωμένη προεκλογική περίοδο μιας χώρας με προαποφασισμένη, ψηφισμένη και επικυρωμένη από το Κοινοβούλιο οικονομική πολιτική για τα επόμενα τρία χρόνια, αναρωτιέται κανείς: Γιατί τόσος αλληλοσπαραγμός; Γιατί τέτοιο πάθος; Γιατί τόσο λίγη ουσία; Επειδή έτσι επιτάσσει το σόου είναι η απάντηση.

Μια ενδιαφέρουσα ερώτηση θα ήταν τι θα έκανε ένα «ιδανικό κόμμα», ένα κόμμα που θα αγνοούσε την έννοια του πολιτικού κόστους. Θα τα κατάφερνε; Ενα σωστό κόμμα δεν θα αντιμετώπιζε την προσφυγική κρίση ως ένα προεκλογικό παιχνιδάκι. Θα είχε τη διορατικότητα να αντιληφθεί πως η στιγμή είναι ιστορική, το πρόβλημα παγκόσμιο και όχι μικροπολιτικό. Για την ακρίβεια, δεν θα μιλούσε καν για το ζήτημα, θα έψαχνε πρώτα απλές λύσεις φιλοξενίας και έπειτα θα εκστόμιζε δύσκολα συνθήματα. Δεν το έκανε κανείς· πλην των συγκινητικών, σιωπηλών εθελοντών.

Ενα σωστό κόμμα δεν θα θεωρούσε προοδευτική την αυτονόητη εφαρμογή ισονομίας σχετικά με τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Δεν θα ήταν λόγος «αντιευρωπαϊκής» ρητορικής από τον κατά τα άλλα ευρωπαϊστή Βαγγέλη Μεϊμαράκη, δεν θα ήταν λόγος επίδειξης ψεύτικου ευρωπαϊσμού από τον Αλέξη Τσίπρα. Θα ήταν απλώς εφαρμογή της ευρωπαϊκής αυτονόητης νομοθεσίας –το να μη μας αφορά τι κάνουν οι άνθρωποι στα κρεβάτια τους, δεν είναι προοδευτικό, είναι αυτονόητο.

Ενα σωστό κόμμα δεν θα μιλούσε άλλο για «ισοδύναμα που θα βρούμε στο μέλλον γιατί είμαστε καλύτεροι από εσάς που είστε δεξιοί/αριστεροί». Θα τα είχε ήδη βρει, θα μιλούσε με αριθμούς, όχι με λυγμούς.

Αν υπήρχε ένα σωστό κόμμα, θα ντρεπόταν που πέντε χρόνια τώρα καταστρέφεται προοδευτικά η ζωή όλων των Ελλήνων. Δεν θα άφηνε χώρο για άλλη πόλωση, δεν θα μιλούσε αν δεν μπορούσε να προτείνει κάτι εναλλακτικό. Και η κοινωνία το πρώτο κόμμα που θα υποσχόταν «άλλον δρόμο» χωρίς να τον έχει σχεδιάσει –έστω και ένα σκαρίφημά του –θα το είχε εξοβελίσει εκεί που ανήκει: στο περιθώριο.

Ενα δίκαιο κόμμα δεν θα άφηνε τους βουλευτές του να γίνουν ανθυποστάρ, ανήσυχα ανθρωπάκια που φωνάζουν όλη μέρα στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Θα είχε άρει τον νόμο περί ευθύνης υπουργών και ίσως θα τους απαγόρευε να στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία, μια μέχρι στιγμής νόμιμη, πλην όμως ελαφρώς ανήθικη πρακτική που έχει χρησιμοποιηθεί απ’ όλους τους πολιτικούς. Ακόμη και από την Αλέκα Παπαρήγα, όχι μόνο από τον Αλέξη Τσίπρα. Γιατί να μην έχουν «κατασκόπους» από πρώτο χέρι στα γεμάτα ελλείψεις δημόσια σχολεία μια που είναι και η δουλειά τους; Λαϊκισμός ή ρεαλισμός;

Ενα δίκαιο κόμμα δεν θα πετούσε ατάκες για «διαπλοκές» χωρίς αποδείξεις. Δεν θα ερέθιζε το θυμικό του πόπολου, θα προτιμούσε να φέρει στοιχεία και όχι να βγάζει υποκριτικές κραυγές. Ενα σωστό κόμμα δεν θα συζητούσε άλλο τα αυτονόητα. Θα χώριζε το κράτος από την Εκκλησία. Θα το έκανε με σεβασμό και χωρίς ρεβανσισμό, γιατί τα όρια πρέπει να μπαίνουν στις σχέσεις.

Ενα σωστό κόμμα θα έπαιρνε την απογοήτευση, τη μελαγχολία, την κατάθλιψη και θα την έκανε όραμα ελπίδας. Θα έπιανε την απαίτηση αλήθειας του εκλογικού σώματος και θα έβρισκε νέους πελάτες, όλους αυτούς που προσπαθούν αμήχανοι να φτιάξουν τη ζωή τους μέσα στα συντρίμμια, όλους αυτούς που θα απέχουν ή θα πάνε σε καθεστώς κατάθλιψης να ψηφίσουν στις δεύτερες εκλογές του 2015.

Αλλά αν υπήρχε αυτό το κόμμα, στις εκλογές θα έπαιρνε περίπου 0,2% –η αλήθεια είναι πάντα αντιδημοφιλής, τα συνθήματα παραμένουν πιο σέξι. Το να «είσαι πρωθυπουργός για μια μέρα» είναι μια δύσκολη υπόθεση. Κάπως πιο εύκολη, όμως, από το να είσαι πολίτης αυτής της χώρας.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2015