Η εβδομάδα που πέρασε ήταν καταστροφική όχι μόνο για την κυβέρνηση, αλλά, κυρίως, για τη χώρα. Πρώτον, με την αδυναμία μας να συμπληρώσουμε τη διαπραγμάτευση πριν από την εκπνοή του προγράμματος, χάσαμε τόσο τα χρήματα που είχαν συμφωνηθεί όσο και τα δυνητικά διαθέσιμα του EFSF. Δεύτερον, ο τραπεζικός πανικός και η υποχρεωτική τραπεζική αργία, όσο και η αναμενόμενη επιβολή περιορισμού κίνησης κεφαλαίων θα αφήσουν βαριά σκιά στην οικονομική δραστηριότητα. Τρίτον, η αθέτηση πληρωμών προς το ΔΝΤ αποτελεί πρωτιά ανεπτυγμένης χώρας, η οποία διολισθαίνει ταχύτατα. Τέταρτον, και σημαντικότερο, η ανησυχία για την Ελλάδα στις κεφαλαιαγορές ήταν εξαιρετικά περιορισμένη.
Οι ονειρώξεις για «Κούγκι» αποδείχθηκαν φρούδες. Το ότι δώσαμε τη δυνατότητα στους εταίρους μας να διαπιστώσουν, σε ελεγχόμενο περιβάλλον, πώς αντιδρούν οι αγορές στο διαφαινόμενο Grexit ήταν ίσως η πλέον αυτοκαταστροφική κίνηση για τους τάχα σκληρούς διαπραγματευτές. Ο φόβος των πιστωτών μας εξανεμίστηκε. Γι’ αυτό περιορίστηκαν και οι παρεμβάσεις των Αμερικανών, που ανησυχούν για τη γεωπολιτική αστάθεια, αλλά έπαψαν να νοιάζονται για τη χρηματοοικονομική αναστάτωση.
Η έλλειψη φόβου για Grexit είναι αυτή που αποκρυστάλλωσε και τις επιλογές των πιστωτών: Ή θα υπάρξει συμφωνία με μια κυβέρνηση που δεν θα παίζει το παιχνίδι του ποντικού και της γάτας, και θα κάνει τις αναγκαίες, επώδυνες προσαρμογές, ή θα αφεθούμε στη δίνη μιας χρεοκοπίας και μερικής ή ολικής εξόδου από το ευρώ. Ασχέτως του τι πιστεύει ο καθένας μας για το δημοψήφισμα, αυτό που μετρά είναι το τι θα κάνουν οι εταίροι μας, το ΔΝΤ και το EFSF. Και είναι πλέον σαφές ότι οι εξελίξεις αυτής της εβδομάδας έχουν δημιουργήσει ένα κοινό μέτωπο.
Η υπερίσχυση του «Ναι», εφόσον δρομολογήσει τις αναμενόμενες πολιτικές εξελίξεις, θα επιτρέψει τη σύναψη της συμφωνίας και την ομαλοποίηση της οικονομίας. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι πλέον θα υπάρχει σαφής εντολή του ελληνικού λαού να προχωρήσουμε σε ένα πρόγραμμα διάσωσης και, εφόσον υπάρξει και η αναμενόμενη κυβερνητική αλλαγή, θα αποκατασταθεί το κλίμα εμπιστοσύνης. Η υπερίσχυση του «Οχι» θα επιτρέψει στους ευρωπαίους ηγέτες, που έχουν πλήρως απαυδήσει από την παρανοϊκή συμπεριφορά μας, να μας ρίξουν στα Τάρταρα –κάτι που σε προσωπικό επίπεδο αρκετοί αξιωματούχοι ενδόμυχα έχουν φτάσει να εύχονται. Οι δημοσκοπήσεις άλλωστε δείχνουν ότι η πλειονότητα των ευρωπαίων εταίρων μας θεωρούν ότι έφτασε η ώρα να αποδιωχθεί η Ελλάδα από την ΕΕ.
Τόσο οι περιορισμένες επιπτώσεις της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές αυτή την εβδομάδα όσο και το γεγονός ότι θα θεωρηθεί πως η ίδια η Ελλάδα ψήφισε την έξοδό της από το ευρώ δείχνουν ότι η έξοδός μας θα είναι μια «ξεχωριστή περίπτωση». Οτι δηλαδή δεν θα υπάρξουν ανησυχίες για την Ιταλία ή την Πορτογαλία, αφού για να βγει η Ελλάδα από το ευρώ, όχι μόνο χρειάστηκε οικονομική κρίση, κρίση μεταξύ πιστωτών και δανειζομένων, πολιτική διαφωνία και πεντάμηνη ασυνεννοησία, αλλά και δημοψήφισμα. Αρα, οι αγορές δεν θα πανικοβληθούν στην περίπτωση μιας επόμενης κρίσης σε άλλη νοτιοευρωπαϊκή χώρα, εφόσον θα έχουμε αποδείξει ότι για έξοδο από το ευρώ απαιτείται αυτοχειρία.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, οι αποδέκτες της ψήφου μας δεν είναι οι συμπολίτες μας. Ούτε (μόνο) η κυβέρνησή μας. Είναι οι πολιτικοί, οι αξιωματούχοι, αλλά και οι πολίτες της υπόλοιπης ΕΕ. Αυτοί κρατούν τις αποφάσεις στα χέρια τους. Το αν αυτό είναι δίκαιο ή όχι δεν είναι της παρούσης. Γιατί αυτή την Κυριακή, εκείνο που καλούμαστε να αποφασίσουμε είναι αν θέλουμε να μείνουμε στο ευρώ ή όχι. Η καταστροφική αυτή εβδομάδα απέδειξε ότι η χειροβομβίδα που απειλούσαμε ότι θα ανατινάξει την Ευρώπη ολόκληρη δεν ήταν παρά μια στρακαστρούκα. Αν πούμε όχι, θα μας δείξουν την πόρτα, για τους δικούς τους λόγους, και η κυβέρνησή μας θα συνεχίσει την αποδιάρθρωση και την κομματικοποίηση του Δημοσίου, και τον στραγγαλισμό του ιδιωτικού τομέα σε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας. Ας αναλογιστούμε λοιπόν τους πραγματικούς αποδέκτες του δημοψηφίσματος καθώς διαλέγουμε την ψήφο μας.
Ο κ. Μιχάλης Γ. Ιακωβίδης κατέχει την έδρα Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας Sir Donald Gordon στη London Business School.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ