Τα ζευγάρια της κυβέρνησης

Αγαπηµένο θέµα συζήτησης ο νεποτισμός, για τα «δικά μας παιδιά», το συγγενολόι που διορίζεται διαχρονικά σε θέσεις ευθύνης της διακυβέρνησης. Κι όταν λέμε «διαχρονικά», εννοούμε από συστάσεως του ελληνικού κράτους, από τότε που ο Ιωάννης Καποδίστριας επέλεξε τα αδέλφια του, τον Βιάρο και τον Αυγουστίνο, ως επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων. Τον έναν τον έκανε αρχιναύαρχο, τον άλλον αρχιστράτηγο. Οπότε ο Αλέξης Τσίπρας υιοθετεί το εθνικό μοντέλο για τη στελέχωση του κράτους όταν επιλέγει τους οικείους του.

Αν αλλάζει κάτι με τη νέα κυβέρνηση είναι η αναγνώριση πολλών τύπων σχέσης. Ακούγονται πολύ οι όροι «συμβία» και «σύντροφος» και ορισμένοι επιλέγουν να κρυφτούν πίσω από αυτήν την ανεπισημότητα. Είναι δύσκολο να οριστεί η έννοια του ζεύγους ως ένωση δύο προσώπων που κάνουν σεξ. Κάποιοι κυκλοφορούν επίσημα αλλά δεν το κάνουν, άλλοι το κάνουν αλλού από το αναμενόμενο και τέλος πάντων αυτά δεν μας αφορούν. Ας καταλήξουμε ότι ως ζευγάρι ορίζουμε χονδρικά τους ανθρώπους που ζουν κάτω από την ίδια στέγη ή που έχουν σωματική επαφή εκτός στέγης.

Ολα αυτά γράφονται στην προσπάθεια κατανόησης μιας κατάστασης που από την αντιπολίτευση καταγγέλλεται ως σκάνδαλο. Ιδού ένας τύπος αντιπαράθεσης: «Διόρισες τη γυναίκα σου», «Να μου φέρεις τη ληξιαρχική πράξη γάμου», «Ζείτε στο ίδιο σπίτι», «Μην ασχολείσαι με την ιδιωτική μου ζωή», «Μιλώ για τη δημόσια σφαίρα». Ανάλογες είναι οι αντιπαραθέσεις για τα ξαδέλφια, τα ανίψια, τους κουμπάρους, τους φίλους. Θα μπορούσαμε λοιπόν να υιοθετήσουμε μια γενίκευση, όπως έκανε ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, και να αποδεχτούμε τη μακρά λίστα με τα ρουσφέτια. Είναι όμως έτσι;

Κανονικά θα έπρεπε να γίνει ένας διαχωρισμός. Υπάρχουν θέσεις και θέσεις. Για παράδειγμα, προβλέπεται στελέχωση των υπουργικών γραφείων με ορισμένο αριθμό υπαλλήλων. Ο διευθυντής γραφείου, η ιδιαιτέρα γραμματεύς, οι κοντινοί συνεργάτες πρέπει να είναι της απολύτου εμπιστοσύνης. Καλό είναι να έχουν δοκιμαστεί ή να υπάρχει μια σύσταση. Τούτο δεν είναι κανόνας. Κάποιοι πολιτικοί αισθάνονται ασφαλείς και με αγνώστους. Στο παρελθόν, στο υπουργείο Πολιτισμού ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε ζητήσει βιογραφικά των υπαλλήλων με μεταπτυχιακά που επιθυμούσαν τοποθέτηση στο ιδιαίτερο γραφείο του. Δεν πήρε κομματικούς.

Η στελέχωση ενός γραφείου δεν έχει καμία σχέση με τον διορισμό σε δημόσιο αξίωμα. Οι πρόεδροι εταιρειών του Δημοσίου και οι γενικοί γραμματείς θα μπορούσαν να προέρχονται από την ευρύτερη αγορά. Να επιλέγονται οι καλύτεροι, βάσει βιογραφικού, με συνέντευξη και με συμβόλαιο που θα τους αφήνει να κάνουν τη δουλειά τους ακόμη κι αν αλλάξει η κυβέρνηση. Αυτή η ιδέα, γνωστή και ως Opengov του Γιώργου Παπανδρέου, θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα στη λειτουργία του κράτους. Για να μην κωλύεται κάθε φορά που υπάρχει πολιτική ένταση. Να θυμηθούμε την περίπτωση του Βελγίου που το 2011 πέτυχε ρεκόρ ακυβερνησίας, με το κράτος να λειτουργεί χωρίς εκτελεστική εξουσία επί 540 ημέρες.

Θα αντιτάξει ο καλόπιστος το παράδειγμα ότι έγινε διαγωνισμός για την κρατική τηλεόραση, για την πλήρωση των θέσεων του προέδρου, του διευθύνοντος συμβούλου και των τριών λοιπών μελών του Διοικητικού Συμβουλίου. Η προκήρυξη αναρτήθηκε Πέμπτη και η διορία για την υποβολή υποψηφιοτήτων ήταν ως τη Δευτέρα το πρωί. Τα κριτήρια ήταν κάπως ασαφή, όπως «η τεκμαιρόμενη από την πείρα τους ικανότητα εργασίας και λήψης σημαντικών αποφάσεων ευθύνης». Για τον πρόεδρο και τον διευθύνοντα σύμβουλο δεν απαιτήθηκε κάποια εμπειρία διοίκησης ούτε κάποια σχέση με τα ραδιοτηλεοπτικά παρά μόνο πτυχίο «είτε να είναι πρόσωπα εγνωσμένου κύρους με αποδεδειγμένη διεθνή αναγνώριση». Οι ημερομηνίες: η αξιολόγηση ξεκίνησε στις 5 Μαΐου, τα ονόματα ανακοινώθηκαν στις 12 του μήνα. Εν τούτοις, από τις 8 Μαΐου η επιλογή είχε γίνει γνωστή στα μέσα ενημέρωσης. Σε τρεις ημέρες αξιολογήθηκαν 153 βιογραφικά.

Ζούμε, λοιπόν, την εποχή του γιαλαντζί Οpengov, του Closegov. Την Ιστορία γράφουν οι παρέες.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 17 Μαΐου 2015