Στα κελάρια και τις αποθήκες της επαρχίας υπάρχουν κάτι ξεχασμένα μπολάκια, κάποια τυλιγμένα κομμάτια εφημερίδας που περιέχουν όλο το θαύμα της ζωής. Περιέχουν σπόρους. Ξεχασμένους εκεί από δεκαετίες. Τους βρίσκουν, λοιπόν, οι καλλιεργητές που αναβιώνουν την παραδοσιακή γεωργία και ξαναφέρνουν στη διατροφή μας παλιές ποικιλίες. Καταγράφεται αληθινή ιστορία, με σπόρο ξεχασμένο για σαράντα χρόνια, που μπήκε στο χώμα και έβγαλε καρπό.
Δεν μας έπιασε ξαφνική νοσταλγία για τις μυρωδάτες ντομάτες. Ο σπόρος είναι ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά ζητήματα μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι πολιτικό ζήτημα, που διευθετείται με νομοσχέδιο, που εγείρει πολεμικές και ανακατεύει πολλά εκατομμύρια ευρώ. Αντίπαλος του υγιούς σπόρου είναι ο τροποποιημένος, που βγάζει ολοστρόγγυλες, ομοιόμορφες ντομάτες, πασπαλισμένες με ζιζανιοκτόνα και γεύση χαρτοπολτού. Τα μεταλλαγμένα πάνε μαζί με τα φάρμακα, οι ίδιες εταιρείες τα παράγουν και τα προωθούν πακέτο.
Η πολιτική εξέλιξη σε λίγες φράσεις. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση δεν εισάγονταν μεταλλαγμένα, τουλάχιστον όχι για τροφές ανθρώπων. Για τις ζωοτροφές ήταν πιο λάσκα τα πράγματα, παραβλέποντας ότι το ζώο που τρώει μεταλλαγμένα τρώγεται στη συνέχεια από ανθρώπους, άρα επηρεάζεται η διατροφική αλυσίδα. Πριν από λίγες ημέρες, λοιπόν, η Κομισιόν έδωσε την έγκριση για την εισαγωγή νέων ποικιλιών καλαμποκιού, σόγιας, βαμβακιού και ελαιοκράμβης. Η έγκριση δόθηκε για μια δεκαετία.
Από τα 19 προϊόντα που εγκρίθηκαν 11 ανήκουν στην αμερικανική εταιρεία Monsanto και τα υπόλοιπα 8 στην αμερικανική Dupont και στους γερμανικούς ομίλους Bayer και BASF. Πάμε και λίγο πιο πίσω καθώς τίποτε δεν γίνεται έτσι στα ξαφνικά. Πριν εγκριθούν τα συγκεκριμένα προϊόντα αποφασίστηκε ότι δεν ισχύει γενική απαγόρευση στην Ευρώπη, αλλά κάθε χώρα θα έχει τη δυνατότητα να απαγορεύει την καλλιέργεια και την εισαγωγή γενετικά τροποποιημένων προϊόντων στην επικράτειά της.
Το θεμελιώδες ερώτημα: Χρειάζονται οι αγρότες της Ευρώπης τα μεταλλαγμένα; Χρειάζονται οι πολίτες της Ευρώπης αυτά τα τρόφιμα; Θα βελτιωθεί μήπως η παραγωγή ή θα μειωθεί η πείνα στους πένητες; Οχι. Οι μόνοι που ωφελούνται είναι οι εταιρείες που επεκτείνουν το πεδίο των αγορών τους. Το είπε και η επικεφαλής της Greenpeace για τα τρόφιμα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, Φραντσίσκα Αχτερμπεργκ: «Η απόφαση του προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ανοίγει τις πύλες για ένα κύμα γενετικά τροποποιημένων προϊόντων μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει τις αμερικανικές εταιρείες βιοτεχνολογίας και τους εμπορικούς διαπραγματευτές».
Το ζήτηµα, λοιπόν, είναι πολιτικό και σε πολιτικό επίπεδο έχουμε απαιτήσεις από τα κόμματα και τους εκλεγμένους. Υπάρχει όμως και το επίπεδο της καθημερινής διαχείρισης, που ακούγεται ταπεινό αλλά δεν είναι. Στον αντίποδα της Monsanto υπάρχουν συνειδητοποιημένοι καλλιεργητές. Το κίνημα στην Ελλάδα υπάρχει εδώ και δύο δεκαετίες. Να αντιγράψουμε ένα πολύ ωραίο μότο, από την ιστοσελίδα της εναλλακτικής κοινότητας «Πελίτι»: «Αντί να στενοχωριέσαι για το σκοτάδι άναψε ένα φως».
Αυτό είναι το νόημα. Αντί να τρως φαρμακωμένους, στείρους καρπούς, φύτεψε τους δικούς σου. Αν δεν φυτεύεις, διάλεξε τον γεωργό σου, διάλεξε τον μανάβη. Αναζήτησε την προέλευση αυτού που τρως. Κοίτα την ετικέτα. Ενδεικτικά να πούμε ότι αυτή η κοινότητα, «Πελίτι», με έδρα το Παρανέστι της Δράμας, συντονίζει 16 ομάδες, σε ισάριθμους νομούς.
Ενδεικτικά να πούμε επίσης ότι πριν από λίγες ημέρες έγινε η 1η Γιορτή Σπόρων της Σύρου. Θα αναρωτηθεί κανείς: Πόσους ενδιαφέρει άραγε μια ανταλλαγή σπόρων σε ένα νησί των Κυκλάδων; Το άτυπο Δίκτυο Ανταλλαγής Σπόρων Ομάδας Σύρου απαρτίζεται από 70 άτομα που συλλέγουν, αποθηκεύουν, καλλιεργούν και ανταλλάσσουν σπόρους τα τελευταία χρόνια.
Λίγα είναι 70 άτομα σε ένα νησί; Οχι, δεν είναι λίγα. Δεν είναι μόνα τους. Υπάρχουν κι άλλοι, στην Εύβοια, στην Ηλεία και αλλού. Μπορούν να νικήσουν τα μεγαθήρια; Μπορούν. Μπορούμε. Οποιος έχει ακουστά τη νίκη του Δαβίδ επί του Γολιάθ, θεωρεί εφικτή τη νίκη του μικρού και αδύναμου. Αντί σφενδόνης, σπόρος.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 3 Μαΐου 2015
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
