Τρεις συναντήσεις με τη Χίλαρι Κλίντον

ΤΟ ΒΗΜΑ – THE PROJECT SYNDICATE

Βοστόνη, Ιούλιος του 2004. Το σκηνικό είναι ένα εστιατόριο στο οποίο η δημοσιογράφος Τίνα Μπράουν έχει προσκαλέσει τη Χίλαρι Κλίντον και μερικούς ακόμη διάσημους μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η Κάρολιν Κένεντι, ο σκηνοθέτης Μάικλ Μουρ και ο πρώην γερουσιαστής Τζορτζ ΜακΓκόβερν. Αυτό που είναι άμεσα εντυπωσιακό είναι η νεανική εμφάνιση της Κλίντον, το λαμπερό της χαμόγελο και τα μπλε μάτια της τα οποία φαίνονται ιδιαίτερα στρογγυλά καθώς μας παρατηρεί με περιέργεια.

Πέντε χρόνια νωρίτερα, ήταν η πιο ταπεινωμένη σύζυγος στην Αμερική, μια γυναίκα της οποίας η ιδιωτική ζωή έγινε γνωστή στην κοινή γνώμη. Μιλάει για την εγχώρια και τη διεθνή πολιτική μέχρι τελικής πτώσης. Πλέκει το εγκώμιο του Τζον Κέρι ο οποίος μόλις έχει λάβει το προεδρικό χρίσμα από το κόμμα της με στόχο να αποτρέψει μια δεύτερη θητεία του Τζορτζ Μπους. Και εκθέτει τον ρόλο της ως γερουσιαστή της Νέας Υόρκης. Υπάρχει, ωστόσο, μία ιδέα που δεν μπορώ να βγάλω από το μυαλό μου.

H ιδέα είναι η εξής: για να πάρει εκδίκηση για τον άνδρα της αλλά και για να εκδικηθεί και τον ίδιο, για να ξεπλύνει την ντροπή της οικογένειάς της και για να δείξει πώς μπορεί να είναι μια άψογη διακυβέρνηση ενός μέλους της οικογένειας Κλίντον, αυτή η γυναίκα, αργά ή γρήγορα, θα θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία των ΗΠΑ. Θα παλέψει για να εισέλθει στο Οβάλ Γραφείο με τους δικούς της όρους.

Παρίσι, Μάιος του 20011. Η γερουσιαστής από τη Νέα Υόρκη έχει γίνει υπουργός Εξωτερικών του Μπαράκ Ομπάμα. Η αύρα της κυριάρχησε στη σύνοδο των G8 η οποία έχει μόλις ολοκληρωθεί. Είναι δέκα το βράδυ και περιμένω το ασανσέρ στο ισόγειο του ξενοδοχείου Westin μαζί με τον Μαχμούντ Τζιμπρίλ, έναν από τους ηγέτες της εξέγερσης στη Λιβύη. Ο Τζιμπρίλ πραγματοποίησε το ταξίδι αυτό για να ζητήσει βοήθεια εκ μέρους των πολιτών της Λιβύης τους οποίους ο Μουαμάρ Καντάφι και οι γιοι του απείλησαν να πνίξουν μέσα σε ποτάμια αίματος.

«Νόμιζα πως ήσουν στη Λιβύη», αναφωνεί με το που με βλέπει. «Μόλις επέστρεψα», απαντώ δείχνοντας τον Τζιμπρίλ. Στη συνέχεια, έχοντας στο πλευρό της έναν άνδρα τον οποίο προσέχω για πρώτη φορά και ο οποίος αποκαλύπτεται πως είναι ο Τζ. Κρίστοφερ Στίβενς, ο νεαρός πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Λιβύη ο οποίος λίγο περισσότερο από έναν χρόνο μετά θα δολοφονηθεί, καθοδηγεί τον Τζιμπρίλ στην σουίτα της για μια συζήτηση.

Όταν, έπειτα από σχεδόν μία ώρα, ο Τζιμπρίλ εμφανίζεται ξανά, είναι πεπεισμένος ότι η συζήτηση δεν πήγε καλά. Παραπονιέται ότι η Κλίντον σχεδόν δεν άνοιξε το στόμα της, γεγονός που τον κάνει να πιστεύει ότι η έκκλησή του δεν έτυχε καλής υποδοχής. Στην πραγματικότητα, η μαρτυρία του Τζιμπρίλ είχε συγκινήσει την Κλίντον. Τις ώρες που ακολούθησαν, η Κλίντον πείθει τον Ομπάμα να μην υποκύψει στον υπουργό Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς ο οποίος τασσόταν κατά μιας επέμβασης (στη Λιβύη).

Παρατηρώ πως είναι συναισθηματική και συγκρατημένη. Η ανθρωπιά της και η συμπόνια συνδυάζονται με μια οξεία αίσθηση της σιδηράς πυγμής που απαιτείται για αποτελεσματική διακυβέρνηση. Αυτά είναι τα αντανακλαστικά μιας άψογης πολιτικού.

Φεβρουάριος του 2012. Ο πόλεμος στη Λιβύη έχει τελειώσει και εγώ ολοκληρώνω το ντοκιμαντέρ μου για τη σύρραξη. Βρίσκομαι στην Ουάσινγκτον, σε μία αίθουσα συνεδριάσεων στον 7ο όροφο της έδρας του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για να συγκεντρώσω τις εντυπώσεις της Κλίντον, όπως είχα ήδη κάνει με τον γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί και τον βρετανό πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον.

Η Κλίντον ανακαλεί στη μνήμη της τη συνέντευξή της με τον Τζιμπρίλ. Θυμάται τα πάντα και δεν μετανιώνει για τίποτα. Αισθάνεται πως μέσω των επιλογών της παρέμεινε πιστή στις πιο προσφιλείς αξίες και πεποιθήσεις της. Και δεν έχει καμία αμφιβολία ότι ανταποκρινόμενη στην έκκληση του Αραβικού Συνδέσμου για επέμβαση στη Λιβύη απέτρεψε την επανάληψη μιας Σρεμπρένιτσα στη Βόρεια Αφρική.

Αυτό που με εντυπωσιάζει περισσότερο είναι το ότι διακρίνει την έναρξη των φυλετικών συγκρούσεων και την επερχόμενη σύρραξη των εξτρεμιστών Ισλαμιστών. Ανησυχεί για τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων, και ιδιαίτερα για τα δικαιώματα των γυναικών. Δηλώνει πως χρειάζεται χρόνος για τη δημιουργία ενός κράτους και την οικοδόμηση μιας δημοκρατίας _ χρόνος και ένα μείγμα πραγματισμού και πίστης, υπομονής και τόλμης, σεβασμού προς τους άλλους και αυτοεκτίμησης.

Ήταν η ανησυχία της για την «οικοδόμηση ενός έθνους» μια προειδοποίηση; Αποτέλεσε την ιδεολογική της συνεισφορά σε μία κυβέρνηση η οποία, παρότι εκείνη δεν το γνώριζε τότε, θα συνέχιζε την πορεία της δίχως την ίδια; Παρουσίαζε το γενικό πλαίσιο και τις φιλοδοξίες της για τη δική της προεδρία;

Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Από τις τρεις συναντήσεις μου με την Χίλαρι Κλίντον, η τρίτη ήταν αυτή κατά την οποία την βρήκα περισσότερο δυνατή και παθιασμένη. Εάν συναντηθούμε ξανά, δεν ξαφνιαστώ εάν την προσφωνώ Κυρία Πρόεδρο.