ΤΟ ΒΗΜΑ _ PROJECT SYNDICATE

Πρόσφατα οι ρωσικές αρχές απείλησαν ότι τα πολεμικά πλοία της Δανίας θα γίνουν στόχος ρωσικών πυρηνικών πυραύλων εάν η χώρα συμμετάσχει στο πρόγραμμα αντιπυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ. Επρόκειτο, προφανώς, για μια εξοργιστική απειλή προς μια χώρα η οποία δεν έχει καμία πρόθεση να επιτεθεί στη Ρωσία. Αντικατοπτρίζει, ωστόσο, έναν ουσιαστικότερο παράγοντα της εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου: την απόγνωσή του για τη διατήρηση της στρατηγικής επιρροής της Ρωσίας σε μια περίοδο κατά την οποία η ηγεσία της καλείται να αντιμετωπίσει πρωτόγνωρες προκλήσεις.

Οι ηγέτες της Ρωσίας γνωρίζουν πολύ καλά ότι η αντιπυραυλική άμυνα του ΝΑΤΟ δεν στρέφεται εναντίον της χώρας τους. Κατά τη θητεία μου ως γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, από το 2009 έως το 2014, επισημάναμε κατ’ επανάληψη ότι ο σκοπός της ήταν η υπεράσπιση των χωρών-μελών της Συμμαχίας από απειλές που προέρχονται από περιοχές εκτός των συνόρων του ευρωατλαντικού χώρου.
Οι πυρηνικές απειλές της Ρωσίας κατά της Δανίας και άλλων χώρων αποτελούν το κύριο χαρακτηριστικό μιας αδύναμης χώρας η οποία βρίσκεται σε οικονομική, δημογραφική και πολιτική παρακμή. Το ΝΑΤΟ δεν στοχοποίησε τη Ρωσία όπως διατείνονται οι προπαγανδιστές του Κρεμλίνου. Η τρέχουσα σύγκρουση ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση, με επίκεντρο την κρίση στην Ουκρανία, αποτελεί στον πυρήνα της μια σύγκρουση αξιών.
Θυμηθείτε πώς ξεκίνησε η ουκρανική σύρραξη. Δεκάδες χιλιάδες ουκρανοί πολίτες από όλες τις κοινωνικές ομάδες απαίτησαν, κατά τη διάρκεια εξαιρετικά ειρηνικών διαδηλώσεων, τη σύναψη μιας συμφωνίας σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κανένας δεν ζήτησε την εξαπόλυση ενός πογκρόμ κατά των Ρωσόφωνων της Ουκρανίας, παρά τους ισχυρισμούς του Κρεμλίνου περί του αντιθέτου. Και η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν αποτελούσε τμήμα της συμφωνίας.
Η Ρωσία, ωστόσο, αντέδρασε άμεσα και με αθέμιτο τρόπο. Πολύ πριν η βία κατακλύσει τις διαμαρτυρίες, ρώσοι αξιωματούχοι άρχισαν να κατηγορούν τους διαδηλωτές ότι είναι νεοναζιστές, εξτρεμιστές και προβοκάτορες. Αμέσως μετά τη φυγή του τότε προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς από το Κίεβο, ο ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν άρχισε να σχεδιάζει την προσάρτηση της Κριμαίας.
Για τη Ρωσία, οι ουκρανοί διαδηλωτές αντιπροσώπευαν μια υπαρξιακή απειλή. Απαιτώντας αλλαγή, ελευθερία και δημοκρατία _ ακριβώς στο κατώφλι της Ρωσίας _, οι διαδηλωτές έθεσαν υπό αμφισβήτηση το μοντέλο της «κυριαρχικής δημοκρατίας» του Πούτιν, μέσω του οποίου ο πρόεδρος αφανίζει την αντιπολίτευση και περιορίζει την ελευθερία των ΜΜΕ ενώ στη συνέχεια δηλώνει στους πολίτες ότι μπορούν να επιλέξουν τους ηγέτες τους. Το Κρεμλίνο φοβήθηκε ότι στην περίπτωση που οι Ουκρανοί κέρδιζαν όλα όσα απαιτούσαν, ενδεχομένως να ενέπνεαν τους Ρώσους να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους.
Γι’ αυτό τον λόγο οι ηγέτες της Ρωσίας έσπευσαν να χαρακτηρίσουν τους ηγέτες της Ουκρανίας φασίστες. Γι’ αυτό παρουσίαζαν επί σειρά ετών τα κράτη της Βαλτικής ως δυσλειτουργικούς δυνάστες των ρώσων πολιτών τους και γι’ αυτό παρουσιάζουν τώρα την ΕΕ ως παρηκμασμένη, ανήθικη και διεφθαρμένη. Το Κρεμλίνο προσπαθεί απεγνωσμένα να πείσει τους Ρώσους ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι κακή και η ζωή υπό τον Πούτιν καλή. Αυτό, πέρα από τη διάδοση καταστροφικών ψεμάτων εντός Ρωσίας, απαιτεί επίσης τη διάδοση βίας και αστάθειας στους γείτονές της.
Απέναντι σε μια ολομέτωπη επίθεση της ρωσικής προπαγάνδας, η Δύση πρέπει να συνεχίσει να υπερασπίζεται την Ουκρανία, όπως επίσης τη Γεωργία και χώρες –μέλη του ΝΑΤΟ όπως η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία. Ανεξάρτητα από το όποιο τίμημα, πρέπει να διατηρήσουμε, και αν χρειαστεί να εντείνουμε, τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και να ενισχύσουμε την πρώτη γραμμή του ΝΑΤΟ.
Το ισχυρότερο όπλο της Δύσης είναι η δημοκρατία. Αυτή μας επέτρεψε να διασφαλίσουμε την ειρήνη για δύο γενιές και να τερματίσουμε την κομουνιστική εξουσία στην Ευρώπη. Παρόλο που η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν είναι τέλεια, παραμένει η καλύτερη άμυνα κατά του εξτρεμισμού και της μισαλλοδοξίας και ταυτόχρονα ο πιο ισχυρός παράγοντας διευκόλυνσης της ανθρώπινης προόδου.
Εάν η Δύση επιτρέψει στη Ρωσία να επιτεθεί στους γείτονές της μόνο και μόνο επειδή ενδέχεται να εμπνεύσουν στους Ρώσους την επιθυμία για αλλαγή, τότε θα στείλει το μήνυμα ότι οι δημοκρατικές αξίες δεν είναι άξιες υπεράσπισης. Θα υπονομεύσει τον ρόλο της ως πρότυπο ευημερίας και ελευθερίας και θα εξαλείψει όχι μόνο το ηθικό κύρος αλλά και τον λόγο ύπαρξης του ΝΑΤΟ.
Κανένας δεν πρέπει να εξαπατάται από τους στρεψόδικους ηγέτες του Κρεμλίνου. Η σύρραξη στην Ουκρανία δεν αφορά την Ουκρανία. Δεν αφορά ούτε τη Ρωσία ούτε το ΝΑΤΟ. Αφορά τη δημοκρατία. Η Δύση πρέπει να απαντήσει ανάλογα.
*O κ. Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, πρώην πρωθυπουργός της Δανίας και πρώην γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, είναι ιδρυτής και πρόεδρος του ιδρύματος Rasmussen Global.