Γιατί η Ευρώπη στηρίζει τον Ομπάμα στο Ιράν

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου φαίνεται έτοιμος να διατάξει γενική επιστράτευση στη χώρα του, και οι Ρεπουμπλικάνοι στις Ηνωμένες Πολιτείες προετοιμάζονται για μια άγρια μάχη με την κυβέρνηση του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, στον απόηχο της συμφωνίας για τα πυρηνικά με το Ιράν.

Και όμως, η συμφωνία-πλαίσιο έχει σχεδόν καθολική αποδοχή στην Ευρώπη. Τι αντιπροσωπεύει αυτή η αποσύνδεση θέσεων μέσα στη Δύση για μια καίρια περιφερειακή και παγκόσμια απειλή;

Αρκετοί παράγοντες. Ενας, βεβαίως, είναι ότι η Ευρώπη – ή, ακριβέστερα, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Γαλλία – έχουν εμπλακεί στις συνομιλίες με το Ιράν για περισσότερο από μια δεκαετία. Ακόμη και όταν ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους έλεγε ότι το Ιράν είναι μέρος του «άξονα του κακού», τα βασικά μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης επέμειναν ότι η διπλωματία ήταν καλύτερη από τον πόλεμο.

Και, βήμα το βήμα, η ευρωπαϊκή προσέγγιση έχει δικαιωθεί. Ζωτικής σημασίας για την έκβαση αυτή ήταν, φυσικά, οι εκθέσεις των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ ότι όλα τα αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν ότι το Ιράν έχει εδώ και πολύ καιρό – από το 2003 – εγκαταλείψει συγκεκριμένα σχέδια για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.

Επιπλέον, υπάρχει εδώ και πολύ καιρό μια διαφορά τακτικής μεταξύ των ΗΠΑ και της ευρωπαϊκής πολιτικής προς το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Κατά καιρούς, οι Αμερικανοί ζητούσαν φαινομενικά την εξάλειψη κάθε γνώσης πυρηνικής τεχνολογίας από μια χώρα απέναντι στην οποία είναι βαθιά καχύποπτοι, ενώ η ευρωπαϊκή προσέγγιση ήταν η λήψη αξιόπιστων διαβεβαιώσεων ότι το Ιράν δεν θα αναπτύξει ένα πυρηνικό όπλο. Τελικά, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν ότι οποιαδήποτε ρεαλιστική πολιτική απαιτούσε την ευρωπαϊκή στήριξη, ενώ οι Ευρωπαίοι έβλεπαν την πρόληψη ενός βιαστικού πολέμου από τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ ως κεντρικό πολιτικό στόχο.

Μεταξύ των σημαντικών ζητημάτων που πρέπει να διευθετηθούν πριν από την προθεσμία για την επίτευξη οριστικής συμφωνίας με το Ιράν στο τέλος του Ιουνίου είναι η συμφωνία για τις λεπτομέρειες της σταδιακής αναστολής, και της ενδεχόμενης κατάργησης, των οικονομικών και διπλωματικών κυρώσεων κατά του Ιράν.

Αν και αυτό θα αποτελέσει το αντικείμενο μιας έντονης πολιτικής μάχης στις ΗΠΑ, είναι πιθανό ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση θα είναι πολύ πιο πρόθυμη να προχωρήσουμε μπροστά. Πράγματι, η Ευρώπη έχει βάσιμους λόγους να άρει τους περιορισμούς στις ιρανικές εξαγωγές πετρελαίου. Επιπλέον προμήθειες πετρελαίου στις παγκόσμιες αγορές θα κρατήσουν τις τιμές χαμηλότερα ή θα τις συμπιέσουν περαιτέρω.

Εκτός από το οικονομικό όφελος για τις ευρωπαϊκές οικονομίες, οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου θα αποδώσουν σημαντικά στρατηγικά κέρδη – ιδίως στον περιορισμό των φιλοδοξιών του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία και αλλού.

Η Ευρώπη σίγουρα δεν είναι αφελής σχετικά με τη φύση του ιρανικού καθεστώτος. Η Γαλλία, με ιστορικά ισχυρές πεποιθήσεις για θέματα που αφορούν την διάδοση των πυρηνικών, έχει πάρει μια ιδιαίτερα σταθερή στάση κατά τη διάρκεια των συνομιλιών. Αλλά η Ευρώπη έχει επίσης πλήρη επίγνωση των συνεπειών της ραγδαίας αύξησης των βίαιων συγκρούσεων στην άμεση γειτονιά της.

Πράγματι, οι Ευρωπαίοι βλέπουν τις συνέπειες καθημερινά στην πλημμύρα των προσφύγων που προσπαθούν να φτάσουν στις ακτές τους. Αλλος ένας πόλεμος στη Μέση Ανατολή σαφώς δεν είναι προς το συμφέρον τους.

Ετσι, είναι σχεδόν σίγουρο ότι αν κλείσει μια τελική συμφωνία με το Ιράν τον Ιούνιο, η στήριξη της Ευρώπης για αυτό θα είναι ομόφωνη, και ότι θα είναι πρόθυμη να υποστηρίξει τον Ομπάμα στη μάχη του με τους αντιπάλους της συμφωνίας στις ΗΠΑ.

Η συμφωνία-πλαίσιο δικαίωσε την προσέγγιση της Ευρώπης για την επίλυση της πυρηνικής διαφοράς. Η Δύση έχει κάθε λόγο να διατηρήσει την προσέγγιση αυτή κατά τους επόμενους μήνες.