Μετά την εφαρμογή των τεσσάρων ελευθεριών στην κίνηση προσώπων, κεφαλαίων, αγαθών και υπηρεσιών, ήρθε η ώρα για την Ευρώπη μέσα από την Ενεργειακή Ενωση να υλοποιήσει την πέμπτη ελευθερία: την ελευθερία στη μεταφορά ενέργειας, με κριτήριο τη φθηνότερη τιμή, χωρίς περιορισμούς εθνικών συνόρων και στρεβλώσεων της αγοράς.
Μετά τη δημιουργία το 1952 της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), η Ενεργειακή Ενωση αποτελεί το σημαντικότερο βήμα για τη δημιουργία μιας Ευρώπης ενεργειακά απεξαρτημένης, διεθνοπολιτικά ισχυρής και κοινωνικά δίκαιης.
Οι κρίσεις σε Ουκρανία, Συρία, Ιράκ και Λιβύη, η κατά 65% εξάρτηση από το φυσικό αέριο τρίτων χωρών και τα 400 δισ. ευρώ κάθε χρόνο για εισαγωγές ενέργειας διαμορφώνουν το ενεργειακό τοπίο της ΕΕ.
Κοινοτική αλληλεγγύη, καταπολέμηση ενεργειακής φτώχειας, στήριξη ενεργειακής δημοκρατίας, ενιαία διαπραγμάτευση και περιφερειακές συνεργασίες αποτελούν τους πολιτικούς στόχους που στηρίζουν το νέο όραμα της Ενεργειακής Ενωσης:
1. Η κοινοτική αλληλεγγύη ανάμεσα σε γειτονικά κράτη-μέλη σε εποχές κρίσης και διακοπών τροφοδοσίας, αποτελούν ιδιαίτερα για τις περιφερειακές χώρες όπως η Ελλάδα τη μοναδική διέξοδο για να υποκαταστήσουν τη γεωγραφική τους περιφερειακότητα. Η ελληνική πρόταση του Οκτωβρίου 2014 για τη διαμόρφωση μηχανισμού συνεργασίας στο LNG ενσωματώθηκε ήδη ως λογική στο νέο πλαίσιο. Η κατασκευή των ελλειπουσών συνδέσεων ανάμεσα στα εθνικά δίκτυα, οι αντίστροφες ροές φυσικού αερίου και η δημιουργία νέων υποδομών αποτελούν βασικές προτεραιότητες του επενδυτικού πακέτου Juncker των 300 δισ. ευρώ.
2. Η ενεργειακή φτώχεια που πλήττει 50 εκατομμύρια ευρωπαίων πολιτών θα αντιμετωπιστεί με την άρση των εμποδίων στις διασυνοριακές ροές ενέργειας ώστε οι καταναλωτές να απολαμβάνουν χαμηλότερες τιμές. Η εξοικονόμηση ενέργειας, έπειτα από σχετική πρόταση και της Ελλάδας, στηρίζει τα φτωχά νοικοκυριά που καταναλώνουν για πετρέλαιο θέρμανσης ως 40 lt/έτος/m2, όταν τα νέα κτίρια χρειάζονται μόλις 5 lt.
3. Η ενεργειακή δημοκρατία, το όραμα του Jeremy Rifkin, αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα με την αποκεντρωμένη – εξατομικευμένη παραγωγή και κατανάλωση πράσινης φωτοβολταϊκής ενέργειας στις στέγες.
4. Η ενιαία διαπραγμάτευση στις διεθνείς εμπορικές σχέσεις επιτρέπει στις μικρότερες χώρες να ενώνουν τις δυνάμεις τους, σε αντίθεση με τις ισχυρές χώρες που διαπραγματεύονται από θέση ισχύος με τις τρίτες προμηθεύτριες χώρες.
5. Μαζί με τους διαχρονικούς συνεργάτες της χώρας (Ρωσία, Αλγερία, Τουρκία), επιπλέον η Ελλάδα αναπτύσσει ισχυρούς ενεργειακούς δεσμούς με την Κύπρο, το Αζερμπαϊτζάν (Νότιος Διάδρομος), τη Βουλγαρία (αγωγός IGB), το Ισραήλ (αγωγός EastMed), την Αλβανία και την Ιταλία (αγωγός ΤΑΡ).
Ο κ. Γιάννης Μανιάτης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά, πρώην υπουργός ΠΕΚΑ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ