Πολλοί έχουν μιλήσει για έλλειμμα εμπιστοσύνης που χαρακτηρίζει τις υπάρχουσες εργασιακές συνθήκες στη χώρα μας (και όχι μόνο) και καχυποψία που διέπει κάθε μορφή εργασιακών σχέσεων. Καχυποψία προς την ηγεσία, προς τον συνάδελφο, προς τον υφιστάμενο, προς το θεσμικό πλαίσιο. Σε περιόδους χωρίς ξεκάθαρη αίσθηση πορείας προς το μέλλον και με δυσκολία χάραξης στρατηγικών και έμπνευσης οράματος, οι εργαζόμενοι μπορούν ευκολότερα να βιώσουν το αίσθημα της «προδοσίας» και παραβίασης του «ψυχολογικού τους συμβολαίου» από τον εργοδότη τους. Το ψυχολογικό συμβόλαιο δεν αποτελεί γραπτό συμβόλαιο αλλά μια άτυπη συμφωνία μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη για αμοιβαία οφέλη και αμοιβαίες υποχρεώσεις. Σε έρευνές μου έχω καταδείξει ότι η βίωση από την πλευρά του εργαζομένου παραβίασης του «ψυχολογικού του συμβολαίου» οδηγεί σε μείωση της εργασιακής δέσμευσης και ταύτισης με τον οργανισμό και κατ’ επέκταση σε πτώση της απόδοσης. Εχω επίσης αναδείξει τον ρόλο του κλίματος διανεμητικής δικαιοσύνης και της μετασχηματιστικής ηγεσίας ως σημαντικών αντισταθμιστικών παραγόντων.
Οι εταιρείες που βραβεύονται ως Best Workplaces έχουν καταφέρει το «σχεδόν ακατόρθωτο» στις παρούσες συνθήκες: τη διατήρηση υψηλού κλίματος εμπιστοσύνης και θετικού βιώματος εκπλήρωσης του ψυχολογικού κεφαλαίου. Πώς; (α) Με διατήρηση και ενίσχυση του θετικού συναισθήματος μέσα από σειρά πρακτικών που στόχο έχουν τη χαρά και τη διασκέδαση στον χώρο της εργασίας. Γιατί οι χαρούμενοι εργαζόμενοι καταβάλλουν υψηλότερη προσπάθεια, αισθάνονται τον οργανισμό σαν σπίτι τους και αποδίδουν τα μέγιστα. (β) Με πρακτικές που έχουν να κάνουν με την έμπνευση νοήματος, όπως διοργάνωση εργαστηρίων με έμφαση στις αξίες του οργανισμού και ενίσχυση της πίστης των εργαζομένων στην αποστολή της εταιρείας και της ευρύτερης συνεισφοράς της. Στο ίδιο πλαίσιο, αυτό της ευρύτερης συνεισφοράς του οργανισμού, κινούνται και οι πρωτοβουλίες εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που βλέπουμε σε όλες τις βραβευμένες εταιρείες. (γ) Με θέσπιση υψηλών στόχων, με συμμετοχή και ενδυνάμωση όλων των εργαζομένων, με επιβράβευση (όχι απαραίτητα οικονομική) και αίσθημα δικαιοσύνης. Εδώ θα εντάσσαμε ποικίλες πρακτικές επιβράβευσης της παραπάνω προσπάθειας. (δ) Με ανάδειξη της σημασίας της διαφάνειας και της αυθεντικής ηγεσίας που μοιράζεται τα δεδομένα και δεν καλλιεργεί κουλτούρα οργανωσιακής σιωπής και επίπλαστης ηρεμίας. Εδώ ανήκουν πρακτικές ανοιχτής, αμφίδρομης επικοινωνίας και δυνατότητας άμεσης πρόσβασης του εργαζομένου στην ανώτατη διοίκηση. (ε) Με έμφαση στις συνολικές αμοιβές (total rewards) και όχι μόνο στα οικονομικά κίνητρα με ιδιαίτερη τη διάσταση της ηθικής επιβράβευσης και του προσανατολισμού στη μάθηση και την απασχολησιμότητα. (στ) Με πρακτικές συμφιλίωσης εργασιακής-προσωπικής ζωής, εκπαίδευση και ανάπτυξη, ίσες ευκαιρίες και σεβασμό στη διαφορετικότητα. Κοινή συνιστώσα όλων αυτών των πρακτικών είναι ο σεβασμός στον άνθρωπο, η συντροφικότητα και η αποδοχή.
Ισχυρό ψυχολογικό συμβόλαιο, λοιπόν, εμπιστοσύνη, θετικό συναίσθημα, δικαιοσύνη, αίσθημα συν-ιδιοκτησίας και συντροφικότητα είναι κάποια «μαθήματα» αντιμετώπισης των σημερινών προκλήσεων που μας προσφέρουν τα εφετινά Best Workplaces.
H κυρία Ολγα Επιτροπάκη είναι καθηγήτρια Οργανωσιακής Συμπεριφοράς, κάτοχος της Επώνυμης Ακαδημαϊκής Εδρας «Σταύρος Κωστόπουλος» στη Διοίκηση και Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, ALBA Graduate Business School at the American College of Greece.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ