Στη σκηνή η πριμαντόνα, ντυμένη με την απαραίτητη κομψότητα και πολυτέλεια. Αδει στα ιταλικά τη «Λουτσία ντι Λαμερμούρ» του Ντονιτσέτι. Από κάτω πλούσιοι έμποροι και άξεστοι χωρικοί που κρύβουν στα φθαρμένα ρούχα τους (ολοζώντανες!) καρδερίνες και φρεσκοκομμένα ζαρζαβατικά, παρφουμαρισμένοι αστοί και κτηνοτρόφοι με το δέρμα τους ποτισμένο από τη βαριά μυρωδιά της τραγίλας (αλί σε εκείνον που θα καθόταν δίπλα τους), κοστουμαρισμένοι πρέσβεις και φουστανελάδες σε σταυροπόδι, άνδρες με οθωμανικά φέσια, γυναίκες με καπελίνα εκ Βιέννης, άλλες με παραδοσιακές στολές της Υδρας, των Κυκλάδων… Στο θεωρείο ένας βασιλιάς και μια βασίλισσα παρακολουθούν με ενδιαφέρον και την πριμαντόνα που τα δίνει όλα και τους υπηκόους τους. Η «Λουτσία» στο φινάλε τρελαίνεται και το κοινό την αποθεώνει όρθιο πετώντας στη σκηνή ανθοδέσμες και κοσμήματα –ναι, κοσμήματα! –μεγάλης αξίας. Αποθέτοντας στα πόδια της ακριβά υφάσματα και καλάθια με ζαρζαβατικά. Ελευθερώνοντας ωδικά πτηνά και περιστέρια, με ερωτικές εξομολογήσεις δεμένες στα ποδαράκια τους. Το θέατρο γίνεται σουρεαλιστική Κιβωτός που φιλοξενεί ακόμη και… γουρούνια: τα περιφέρουν στολισμένα με κατακόκκινους φιόγκους, πεσκέσι και αυτά στην πρωταγωνίστρια (για τα λουκάνικα της χρονιάς), που συγκινημένη υποκλίνεται και ερμηνεύει, ξανά και ξανά, άριες υπακούοντας στη γενική απαίτηση («Κι άλλο!») μέχρι που εξαντλημένη «από τας υψηλάς νότας» καταρρέει. Το όνομα αυτής Ρίτα Μπάσο. Είναι η ιταλίδα υψίφωνος που πρωταγωνίστησε στην πρώτη επαγγελματική παράσταση όπερας, με τη «Λουτσία ντι Λαμερμούρ» του Ντονιτσέτι, που δόθηκε στην Αθήνα, τη νέα πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους, το Σάββατο 6 Ιανουαρίου 1840, παρουσία του Βασιλιά Οθωνα και της Βασίλισσας Αμαλίας.
Τη θυμήθηκα τώρα που η «Λουτσία» επιστρέφει στο Μέγαρο Μουσικής για δύο κοντσερτάντε παραστάσεις, με τη Βασιλική Καραγιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Μαζί της θυμήθηκα μια γοητευτική αλλά άγνωστη ενότητα της ιστορίας μας: την υποδοχή του μελοδράματος σε αυτή την καταταλαιπωρημένη γωνιά των Βαλκανίων την εποχή που απελευθερωμένη από τον τουρκικό ζυγό προσπαθούσε να γίνει ευρωπαϊκό κράτος. Τότε που στο πλαίσιο του εξευρωπαϊσμού του μυστακοφόρου με τη φουστανέλα φτιάχτηκε θέατρο εκεί που σήμερα βρίσκεται η πλατεία Θεάτρου, οργανώθηκε θίασος και ανέβηκε η «Λουκία» –όπως την αποκαλούσαν. Για να ξεμυαλίσει τους Αθηναίους και να φέρει στους χωμάτινους δρόμους της σχεδόν ερειπωμένης πόλης αέρα Παρισίων. Για να προκαλεί κρεσέντο ενθουσιασμού όποτε παιζόταν, με το κοινό να πιάνει θέση πολλές ώρες προτού αρχίσει η παράσταση και ακολούθως να ραίνει με άνθη και κομφετί την Μπάσο, να πετάει στη σκηνή δώρα και μεγάλα χρηματικά ποσά την ώρα που τα κατατρομαγμένα πουλιά που ελευθέρωνε μέσα στην αίθουσα κουτσουλούσαν ανατολίτικα φέσια και ευρωπαϊκά καπέλα. Αυτά ενώ ο στρατηγός Μακρυγιάννης «θρηνούσε» για την κοινωνική σήψη και καυτηρίαζε τις συμπεριφορές των συναγωνιστών του, των ηρώων που έτρεχαν πίσω από τα φουστάνια της κάθε πριμαντόνας. Με άφθονες υπερβολές και με το ταμπεραμέντο μας να χτυπάει κόκκινο (οι μελωδίες της ιταλικής όπερας μετατράπηκαν σε δημοφιλή τραγούδια, οι «εισαγόμενες» υψίφωνοι απολάμβαναν τιμές εθνικών ηρωίδων) υποδεχτήκαμε τους μεγάλους συνθέτες εκείνη τη δύσκολη για το ελληνικό έθνος εποχή.
Να τώρα που η παρανοημένη «Λουτσία» επιστρέφει, δύο σχεδόν αιώνες αφότου μας είχε επισκεφθεί για πρώτη φορά, για να μας βρει πάλι στα δύσκολα, ζαλισμένους, τρομαγμένους, απελπισμένους. Επιστρέφει σε μια περίοδο που ευνοεί την (άνευ μουσικής υπόκρουσης στη δική μας περίπτωση) τρέλα. Σύμπτωση; Δείτε το και ως μια ακόμη ευκαιρία για καλή μουσική, που… εξημερώνει, «θεραπεύει», ψυχαγωγεί. Οχι, αυτή τη φορά τα ωδικά πτηνά και τα αμπαλαρισμένα γουρουνόπουλα δεν κρίνονται απαραίτητα. Αρκεί ένα ζεστό χειροκρότημα.
ΥΓ.: Η «Λουτσία ντι Λαμερμούρ» θα παιχτεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 24 και 26 Μαρτίου. Δίπλα στη Βασιλική Καραγιάννη οι Γιάννης Χριστόπουλος, Γιάννης Καλύβας, Τάσος Αποστόλου κ.ά. Την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΝΕΡΙΤ διευθύνει ο Λουκάς Καρυτινός. Καλλιτεχνική επίβλεψη: Αρης Χριστοφέλλης.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 22 Μαρτίου 2015
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
