Τις τελευταίες ημέρες επανήλθε η συζήτηση για την Παιδεία, με αφορμή δηλώσεις του νέου υπουργού Παιδείας. Μια συζήτηση, η οποία γίνεται πάλι αποσπασματικά με συνηγορίες για τον θεσμό των Συμβουλίων των ΑΕΙ, για τα Πρότυπα-Πειραματικά Σχολεία (ΠΠΣ) και για τη διατήρηση, σ’αυτά των εισαγωγικών εξετάσεων.

Διαβάζουμε για ιδεολογική απαξίωση της αριστείας, για ιδεοληπτικό πατερναλισμό, όταν, η συνηγορία υπέρ της διατήρησης των εισαγωγικών εξετάσεων στα ΠΠΣ, στηρίζεται στο επιχείρημα ότι η άμιλλα της εισαγωγής στα ΠΠΣ ωθεί τους μαθητές, ιδιαίτερα των φτωχότερων στρωμάτων, να καταβάλουν μεγαλύτερο κόπο για να εξασφαλίσουν μια θέση μια και, κατά τη συνηγορία, ακόμη και αν μόνο ένας στους τέσσερις τα καταφέρει, όλοι είναι ωφελημένοι στο μέτρο που μόχθησαν. Για τους μαθητές όμως των πλούσιων στρωμάτων, που προσέρχονται στις εισαγωγικές εξετάσεις έχοντας από ένα φροντιστή σε κάθε μάθημα, δεν γίνεται λόγος όπως δεν γίνεται λόγος και για την προκύπτουσα «αριστεία».

Τα τριάντα τελευταία χρόνια, πολιτικοί, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, οικονομικοί παράγοντες, γενικά όλοι μας, ως κοινωνία, εθελοτυφλούμε, χύνουμε κροκοδείλια δάκρυα για το κάψιμο των δασών, την απαξίωση της Ελληνικής Ανώτατης Εκπαίδευσης και μόλις κοπάσει η αγανάκτηση και η οργή μας, επαναλαμβάνουμε τα ίδια.

1981, φωτιά καταστρέφει, σχεδόν ολόκληρο, το δάσος του Κοκκιναρά.

1982, καίγονται 25000 στρέμματα, στον Διόνυσο.

1986, Βαρυμπόμπη, 40000 στρέμματα.

1992, Μαραθώνας – Καπανδρίτι – Ωρωπός 55000 στρέμματα.

1995-1998, Πεντέλη, 175000 στρέμματα.

2005, Ραφήνα – Νέος Βουτζάς, 10000 στρέμματα.

2007, Πάρνηθα, 50000 στρέμματα.

2007, Ηλεία, ολοκληρωτική καταστροφή.

2009, Πεντέλη – Μαραθώνας – Γραμματικό – Βαρνάβας – Σταμάτα – Αγ. Στέφανος, – Πικέρμι, ολοκληρωτική καταστροφή.

Τραγικές παραλήψεις, «εγκληματικά» λάθη σημειώνονται πριν, κατά και μετά, την κάθε μεγάλη πυρκαγιά και τα αρμόδια, κάθε φορά, κυβερνητικά στελέχη δηλώνουν «Θα προστατευθεί το δάσος – άπαξ δάσος, πάντα δάσος»…

Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980 υπάρχει μια ιδιαίτερη κινητικότητα στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε χώρες όπως η Αγγλία, η Ολλανδία, η Γαλλία τόσο για αλλαγές όσο και για προσέλκυση ξένων φοιτητών.

Στην Ελλάδα με τον Ν. 1404/1983 ιδρύονται τα ΤΕΙ.

Από το 1987, με τα προγράμματα της ΕΕ, έχουμε μια οργανωμένη κινητικότητα φοιτητών και εκπαιδευτικού – ερευνητικού προσωπικού, δημιουργία δικτύων, απόκτηση εμπειριών. Παρατηρούμε ακόμη ανάπτυξη των ευρωπαϊκών αγορών και πιέσεις στα εθνικά συστήματα και στους τίτλους σπουδών.

Οι ΕΝΙ (Ecoles Nationales d Ingénieurs) στη Γαλλία από τέσσερα χρόνια σπουδών που περιλαμβάνουν ένα έτος πρακτικής άσκησης προσαρμόζουν τη διάρκεια των

εξαμήνων τους με αυτήν των Πανεπιστημίων και διατηρώντας την πρακτική άσκηση αυξάνουν την διάρκεια σπουδών σε πέντε χρόνια. Η Αγγλία ακολουθεί και μετατρέπει τα Κολλέγια σε Πανεπιστήμια. Η Ελλάδα απλά παρατηρεί, δεν βλέπει τη φωτιά που έρχεται και που οι άλλες χώρες βλέπουν, δεν έχει στρατηγικό σχεδιασμό και οι κυβερνήσεις κάτω από συντεχνιακές πιέσεις δεν εκδίδουν επαγγελματικά δικαιώματα σε αποφοίτους της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης αν και όφειλαν να το κάνουν.

Μπολόνια (1999), οι υπουργοί παιδείας είκοσι εννέα χωρών συναντιόνται στην Μπολόνια και υπογράφουν μια δήλωση (εθελοντική συμφωνία, για διευκόλυνση εφαρμογής των όσων θα ακολουθούσαν) που ορίζει τον «Χώρο της Ευρωπαϊκής Ανώτατης Εκπαίδευσης» και το πώς αυτός πρέπει να διαμορφωθεί στα πρώτα δέκα χρόνια του νέου αιώνα.

Λισσαβόνα (2000), έχουμε μια απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σταθμό, που θέτει αμετάκλητους στόχους για το 2010, για μια «κοινωνία της γνώσης και μια οικονομία βασισμένη και οδηγούμενη από την γνώση ».

Πράγα (2001), η Ανώτατη Εκπαίδευση (Higher Education) αναφέρεται, με έμφαση, ως δημόσιο αγαθό.

UNESCO-CEPES (2001). Ο οδηγός καλής πρακτικής για την παροχή εκπαίδευσης από ιδρύματα μιας χώρας σε άλλη χώρα, που έρχεται να προλάβει τα γεγονότα και πρακτικές, που έρχονται.

GATS (2002), συζητούνται εκπαιδευτικές υπηρεσίες, δηλαδή η εκπαίδευση αντιμετωπίζεται με όρους αγοράς.

Βερολίνο (2003). Καθιερώνεται ο Ευρωπαϊκός Χώρος της Ανώτατης Εκπαίδευσης

Η Ελλάδα συνεχίζει να παρατηρεί, απαθής, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό, χωρίς,χωροταξικό σχεδιασμό της Ανώτατης Εκπαίδευσης και βέβαια χωρίς έκδοση των επαγγελματικών δικαιωμάτων που αφορούν χιλιάδες αποφοίτους.

Επειδή όπου υπάρχουν κενά, που δημιουργούν προϋποθέσεις κέρδους, αυτά καλύπτονται, τάχιστα, από επιχειρήσεις, η άνθηση των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών είναι γεγονός.

Ν. 3696/2008 για τα Κολλέγια. Το 2008 εμφανίζεται ο Ν.3696 για την ίδρυση και λειτουργία των Κολλεγίων. Τα Κολλέγια (μετεξέλιξη) των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών λειτουργούν πλέον, κάτω από την σκέπη του Υπουργείου Παιδείας και όχι του Υπουργείου Ανάπτυξης (Εμπορίου).

Κυβερνητικά στελέχη δηλώνουν «Θεσμοθετούμε “επίσημα” την κατηγορία των κολλεγίων, και σας λέμε να μην ανησυχείτε, γιατί “δεν είναι ισότιμα με τα Πανεπιστήμια” ».

Η συνέχεια γνωστή τα ίδια κυβερνητικά στελέχη επικαλούνται καταδικαστικές αποφάσεις στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια (78/08), που μας υποχρεώνουν, υποτίθεται, να αναγνωρίσουμε στους απόφοιτους κολλεγίων, τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα με αυτά των αποφοίτων πανεπιστημίου… Αποτέλεσμα: Τα κολλέγια καθίστανται πρακτικά ισοδύναμα με τα ΑΕΙ, οι κολλεγιάρχες είναι χαρούμενοι – εξασφάλισαν την πελατεία τους και το Δημόσιο Πανεπιστήμιο; Είναι σαν να λέμε δάσος της Πεντέλης.

Να μιλήσουμε λοιπόν πάλι για τραγικές παραλήψεις ή για «εγκληματικά» λάθη; Το σίγουρο όμως είναι ότι κάθε φορά, κυβερνητικά στελέχη δηλώνουν «Θα προστατευθεί το δημόσιο πανεπιστήμιο».

Τρία Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης δεν ήταν αρκετά για να αποκτήσει η χώρα Δασολόγιο και Στρατηγικό και Χωροταξικό Σχεδιασμό για την Ανώτατη Εκπαίδευση.

Τόσο η χρήση γης όσο και η Ανώτατη Εκπαίδευση από τη στιγμή που αποτελούν εμπόρευμα καθίστανται αντικείμενα εκμετάλλευσης και κερδοφορίας. Ο τζίρος φθάνει σε πολύ μεγάλα ύψη.

Ανώτατη Ελληνική Εκπαίδευση και Δάση : Δύο δρόμοι, παράλληλοι, με κοινό τόπο τον τζίρο.

Στόχοι του 2010 που έγιναν στόχοι του 2020…

* Ο κύριος στόχος, για το 2010, ήταν η δημιουργία της κοινωνίας της γνώσης και μιας οικονομίας βασισμένης και οδηγημένης από την γνώση, σε μία Ευρώπη όπου η εκπαίδευση και η έρευνα θα καταλάμβαναν την πρώτη θέση σε παγκόσμια κλίμακα.

Μια μετάβαση δηλαδή από τα δεδομένα στις πληροφορίες, από τις πληροφορίες στη γνώση και από τη γνώση στις καινοτομίες.

Ο στόχος του 2010 παρέμεινε όνειρο, πράγμα που οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποταθεί σε ειδικούς για εισήγηση μέτρων ώστε ο στόχος να γίνει πραγματικότητα το 2020, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην Έρευνα και την Ανάπτυξη (Ε&Α).

Η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων (ΟΕ), προσέγγισε το θέμα δια μέσου 6 ενοτήτων που οδήγησαν σε 14 «Συστάσεις».

1. Αποκρινόμενοι στην Παγκοσμιοποίηση (3 Συστάσεις)

2. Αντιμετωπίζοντας τις κοινωνικές προκλήσεις (3 Συστάσεις)

3. Αριστεία στην Δημόσια Έρευνα (2 Συστάσεις)

4. Αποκρινόμενοι στην Ανοικτή Καινοτομία (3 Συστάσεις)

5. Προσαρμογή στις Περιφερειακές Διαφορές (2 Συστάσεις)

6. Βελτίωση της Διακυβέρνησης και της Εφαρμογής της Πολιτικής (1 Σύσταση)

Από το κείμενο της ΟΕ προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι μετά τον καθορισμό του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης, καθορίζεται και ο Ευρωπαϊκός Χώρος της Έρευνας.

Οι αποφάσεις του WTO, οι ανάγκες των ιδρυμάτων για εξεύρεση νέων πηγών χρηματοδότησης και η πολιτική χωρών για προσέλκυση ξένων φοιτητών δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για μια ισχυρή παρουσία του Marketing στην εκπαίδευση.

Η ισχυρή παρουσία του Marketing στην εκπαίδευση είναι στενά συνδεδεμένη και με τις διάφορες διεθνείς λίστες κατάταξης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων των χωρών, ανάλογα με τα κριτήρια, που ορίζουν οι προτείνοντες τη κάθε λίστα. Κάθε χρόνο διαβάζουμε άρθρα και έρευνες για τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Εάν υπολογίσουμε ότι υπάρχουν εκατομμύρια υποψήφιοι φοιτητές παγκοσμίως, δικαιολογείται το γεγονός ότι αυτές οι λίστες είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και αναπαράγονται από πολλά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Η φοιτητική «μετανάστευση» είναι από τα μεγαλύτερα ρεύματα κινητικότητας ανθρώπινου δυναμικού σε διεθνές επίπεδο. Επιπλέον ο κλάδος της ανώτατης εκπαίδευσης –και όσοι άλλοι κλάδοι έμμεσα ή άμεσα συσχετίζονται με αυτόν– αποτελεί για κάθε χώρα έναν τομέα με κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις.

ν. 4009/2011, είναι ένας νόμος συμπληρωματικός, για την λειτουργία των ΑΕΙ, του ν.3549/2007 και, σε συνδυασμό και με το νόμο περί Κολλεγίων, εχθρικός ως προς αυτά. Ένας νόμος, που εισάγει ένα νέο μοντέλο διοίκησης (Συμβούλια ΑΕΙ, τα οποία, πριν καλά-καλά λειτουργήσουν, είδαν τις αρμοδιότητές τους να περιορίζονται), ένας νόμος χωρίς όραμα αλλά με ένα στόχο, πως η πολιτεία θα δώσει λιγότερα χρήματα στα Δημόσια Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.

Ο νόμος αυτός δεν απαντά σε ερωτήματα όπως :

1. Θέλουμε κάθε περιφέρεια να έχει το δικό της ή τα δικά της Ανώτατα Ιδρύματα και κάθε Ανώτατο Ίδρυμα να αποτελεί για την περιφέρειά του όχι μόνο κέντρο εκπαίδευσης αλλά και κέντρο πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξης, πράγμα που σημαίνει ότι ο σχεδιασμός ανάπτυξης του Ιδρύματος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τις ανάγκες της περιφέρειάς του αλλά και ο στρατηγικός σχεδιασμός ανάπτυξης της περιφέρειας να περιέχει τα Ανώτατα Ιδρύματά της;

2. Η σκέψη συνενώσεων χωριστά Πανεπιστημίων και χωριστά ΤΕΙ εξυπηρετεί τις ανάγκες της χώρας μας;

3. Οι τυχόν συνενώσεις πρέπει να οδηγούν σε υπερδομές ή σε ιδρύματα μεσαίου μεγέθους;

4. Θέλουμε στον νέο χάρτη της Ελληνικής Ανώτατης Εκπαίδευσης για τα Ανώτατα Ιδρύματα της χώρας να υπάρχει η αρχή της επικουρικότητας και της συνυπευθυνότητας;

Δεν απαντά ακόμη από τις ανάγκες που προκύπτουν από μέχρι σήμερα διαπιστώσεις όπως:

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

1. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τις δημόσιες επενδύσεις της, στην εκπαίδευση και την έρευνα, κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις της ΕΕ και του ΟΟΣΑ.

2. Οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων είναι οικονομικά εξουθενωμένοι και μπορούμε να πούμε καθημαγμένοι.

3. Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση πρέπει να είναι αυτοτελής και μια από τις δυνατότητες, που θα παρέχει στους αποφοίτους της, θα είναι η εγγραφή τους σε Ανώτατο Ίδρυμα.

4. Η σύγχρονη κοινωνική πολυπλοκότητα απαιτεί ένα σχολείο που θα καλλιεργεί την υπευθυνότητα, την δημιουργικότητα και τον τρόπο σκέψης.

5. Τα ΕΠΑΛ (ΤΕΕ) προσφέρουν ένα τυπικό προσόν χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα.

6. Παρά τις προσπάθειες για μια σωστή επαγγελματική εκπαίδευση, παρατηρούνται μεγάλες αδυναμίες στο επίπεδο εφαρμογής της όποιας πολιτικής. Είναι αναγκαία η αναβάθμιση και η συνάρθρωση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.

7. Οι συνωθούμενοι, προ των πυλών των Ανωτάτων Ιδρυμάτων, απόφοιτοι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με το υπάρχον σύστημα εισαγωγής τους στην ανώτατη εκπαίδευση, οδηγούνται σε επιστημονικά πεδία που δεν τους ενδιαφέρουν με αποτέλεσμα να έχουμε μια οικογενειακή και κρατική επένδυση πλήρως αποτυχημένη.

8. Τα φροντιστήρια είναι απόδειξη της αποτυχίας του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

9. Εάν προσθέσουμε στις κρατικές δαπάνες για την παιδεία τις οικογενειακές δαπάνες για φροντιστήρια και ινστιτούτα ξένων γλωσσών καταλήγουμε να έχουμε την ακριβότερη παιδεία με το χειρότερο αποτέλεσμα.

10. Η παιδεία στη χώρα μας γίνεται όλο και πιο ταξική.

11. Το κόστος σπουδών των νέων, μακριά από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας τους είναι δυσβάσταχτο μέχρι απαγορευτικό.

12. Δεν πρέπει να συνεχιστεί η άναρχη δημιουργία νέων Ανώτατων Ιδρυμάτων ή Τμημάτων- Παραρτημάτων αυτών.

13. Πρέπει να περιοριστεί η σπατάλη ανθρώπινων και μη πόρων.

14. Τα Ανώτατα Ιδρύματα εκτός από την υπευθυνότητα της παρεχόμενης από αυτά εκπαίδευσης πρέπει να έχουν και την υπευθυνότητα επιλογής των φοιτητών των Τμημάτων τους.

15. Το εθνικό σύστημα παιδείας της χώρας μας είναι ενταγμένο πλέον σ’ ένα παγκόσμιο και κυρίως ευρωπαϊκό ανταγωνιστικό πλαίσιο, όπου για το Master απαιτούνται, συνολικά, 5 έτη σπουδών και για το Διδακτορικό Δίπλωμα 8 έτη σπουδών, από την πρώτη εγγραφή του φοιτητή στο Πανεπιστήμιο.

16. Η κατάργηση, στην πράξη του δίπολου Πανεπιστήμιο – Τ.Ε.Ι. και του διαχωρισμού της Ανώτατης Εκπαίδευσης στον Πανεπιστημιακό και στον Τεχνολογικό κλάδο.

17. Μεγάλα προβλήματα δημιουργήθηκαν, σε περιφέρειες όπως η Δυτική Μακεδονία και η Στερεά όπου, υπαρχόντων των Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας και Λαμίας δημιουργήθηκαν τα Πανεπιστήμια Δυτικής Μακεδονίας και Στερεάς Ελλάδας, τα οποία για να αποκτήσουν τις υποδομές των ήδη υπαρχόντων Τ.Ε.Ι. θα χρειασθούν τουλάχιστον 15 χρόνια.

18. Τα Ανώτατα Ιδρύματα της χώρας διακρίνονται σε παλαιά και νέα. Τα παλαιά διαθέτουν ιστορία και μια μεγάλη εκπαιδευτική και ερευνητική προσφορά. Νέα χαρακτηρίζονται εκείνα (Πανεπιστήμια και ΤΕΙ), που ιδρύθηκαν τα τελευταία 40 χρόνια και κάθε ένα από αυτά, ανάλογα με την δυναμική του και το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτούργησε, αναπτύχθηκε και προσέφερε στην εκπαίδευση και στην έρευνα, καταλαμβάνοντας την δική του θέση στον χώρο της Ανώτατης Ελληνικής Εκπαίδευσης και δημιουργώντας το δικό του όνομα στην αγορά εργασίας.

19. Μέσα από προγράμματα χρηματοδοτούμενα από τα ευρωπαϊκά ταμεία Ε.Κ.Τ. και Ε.Τ.Π.Α. τα Τ.Ε.Ι. έχουν σύγχρονα προγράμματα σπουδών και έχουν αποκτήσει σύγχρονες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό.

20. Στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού γίγνεσθαι θα πρέπει να αποφασιστεί πόσος χρόνος βασικών σπουδών απαιτείται ώστε οι φοιτητές των Ελληνικών Ανώτατων Ιδρυμάτων να απολαμβάνουν ποιοτικής εκπαίδευσης που θα τους εξασφαλίζει επαγγελματικό βίο με ποιότητα και σχετική ασφάλεια.

21. Τα Ανώτατα Ιδρύματα της χώρας για να μπορούν να υπάρχουν στον χάρτη των Ευρωπαϊκών Ανώτατων Ιδρυμάτων πρέπει να έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά.

22. Η Ελλάδα αν και βρίσκεται στον πυρήνα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και θα έπρεπε να είναι εκπαιδευτικό και πολιτισμικό κέντρο, για την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή, αντί να εισάγει, εξάγει υποψηφίους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές.

23. Το Ι.Κ.Υ. ως ο κατεξοχήν Εθνικός Φορέας της χώρας για χορήγηση υποτροφιών πρέπει να αναπτυχθεί, να στηρίζει προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στα πλαίσια του κοινωνικού του ρόλου και να αποτελεί μοχλό ανάπτυξης αλλά και εκπαιδευτικής πολιτικής στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή.

Χωρίς λοιπόν να καθοριστούν αναπτυξιακοί, κοινωνικοί και εκπαιδευτικοί στόχοι για τη δημιουργία Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, που θα υπηρετούσαν, μεταξύ άλλων, την επίτευξη των στόχων αυτών, προχωρήσαμε στην ανάπτυξη μοντέλου διοίκησης των Ιδρυμάτων ( φτιάξαμε σαμάρι χωρίς να έχουμε τον γάιδαρο)

Για να μη δημιουργηθεί η εντύπωση ότι για μια ακόμη φορά γίνεται κριτική χωρίς πρόταση παρουσιάζω ένα σχέδιο, για συζήτηση, που δεν βλέπει την Ανώτατη Εκπαίδευση αποσπασματικά αλλά σαν μέρος ενός γενικού εκπαιδευτικού σχεδιασμού, χωρίς στεγανά και στο οποίο, υπάρχει ένας μόνο τύπος Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος το Πανεπιστήμιο.

Ας εξετάσουμε προσεκτικά τη λειτουργία του προτεινόμενου σχεδίου:

* Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι αυτοτελής, αυτόνομη, καλλιεργεί την υπευθυνότητα, την δημιουργικότητα, τον τρόπο σκέψης, σε ένα πλαίσιο όπου ξαναβρίσκουμε τις λέξεις ελευθερία, ευψυχία, ηθική, αισθητική. Έχει το δικό της σύστημα αξιολόγησης των μαθητών και μια από τις δυνατότητες, που παρέχει στους αποφοίτους της, είναι και η εγγραφή τους στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Περιλαμβάνει δύο τύπους Λυκείου (το Γενικό και το Επαγγελματικό Λύκειο) .

* Δεν υπάρχουν πανελλήνιες εισαγωγικές εξετάσεις για την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

* Υπάρχει μόνο ένας τύπος Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, το Πανεπιστήμιο. Με τον τρόπο αυτό, ο περιορισμός του φοιτητικού πληθυσμού δεν οδηγεί στην εγκατάλειψη και καταστροφή υπαρχόντων υποδομών και γίνεται ορθολογικότερη αξιοποίηση των πόρων (ανθρώπινων και μη).

* Ένας απόφοιτος, της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εάν προέρχεται από το Γενικό Λύκειο εγγράφεται στο Ανώτατο Ίδρυμα της περιφέρειάς του ή εάν προέρχεται από το Επαγγελματικό Λύκειο εγγράφεται στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης ( Π.Ι.Ε.Κ.) του Ανωτάτου Ιδρύματος της περιφέρειάς του. Παρατηρούμε ότι δεν υπάρχουν πανελλήνιες εισαγωγικές εξετάσεις και το σπουδαιότερο δεν είναι αναγκαία, σε μεγάλο βαθμό, η Α Γ Ο Ρ Α Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Α Γ Ο Ρ Α Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ 1 Δίπλωμα Γενικών Πανεπιστημιακών Σπουδών 2 3 Πρώτος Ακαδημαϊκός Τίτλος Σπουδών 4 Μεταπτυχιακό Επαγγ/τικό Δίπλωμα 5 Μεταπτυχιακό Δίπλωμα ( Master) 6 Διδακτορικό Δίπλωμα 8 7 6 (Π.Ι.Ε.Κ.) 1 Επαγγελματικό Δίπλωμα 2 Απόφοιτοι Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

μετακίνηση φοιτητών από την περιφέρεια της μόνιμης κατοικίας τους σε άλλη περιφέρεια. Όλοι οι απόφοιτοι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης βρίσκονται, εφόσον το επιθυμούν, εγγεγραμμένοι σε Ανώτατο Ίδρυμα (το Π.Ι.Ε.Κ. ανήκει σε Ανώτατο Ίδρυμα).

* Ο φοιτητής , ο απόφοιτος του Γενικού Λυκείου, παρακολουθεί τα γενικά πανεπιστημιακά μαθήματα της κατεύθυνσης, που έχει επιλέξει και μαθήματα υποδομής, της ειδικότητας, που τον ενδιαφέρει. Στο τέλος, του δευτέρου έτους σπουδών, εξετάζεται σε θέματα, που επιτροπή, από όλα τα Ανώτατα Ιδρύματα της χώρας, για κάθε κατεύθυνση, έχει επιμεληθεί. Κάθε Τμήμα των Ανωτάτων Ιδρυμάτων μπορεί να δώσει τους δικούς του συντελεστές βαρύτητας για τα βασικά του μαθήματα. Εάν ο φοιτητής αποτύχει, έχει τη δυνατότητα επανάληψης της συμμετοχής του στις εξετάσεις ή την εγγραφή του στο Π.Ι.Ε.Κ. Η επιτυχία στις εξετάσεις, τον οδηγεί στην απόκτηση ενός διπλώματος Γενικής Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, το οποίο του επιτρέπει να συνεχίσει τις σπουδές του, στην ειδικότητα, που θέλει, στο Ανώτατο Ίδρυμα στο οποίο ήδη είναι εγγεγραμμένος ή σε Ανώτατο Ίδρυμα άλλης περιφέρειας εφόσον όμως, πληροί τους όρους, που το Ανώτατο Ίδρυμα υποδοχής έχει θέσει, για τους φοιτητές της περιφέρειάς του.

Παρατηρούμε στο σημείο αυτό ότι, γενικά, εξακολουθεί, να μην είναι απαραίτητη, η εσωτερική μετανάστευση των φοιτητών. Ο κάθε φοιτητής έχει τη δυνατότητα, μετά το δεύτερο έτος των σπουδών του, να διαλέξει τον επιστημονικό ή τεχνολογικό κλάδο, που τον ενδιαφέρει. Ένα άλλο στοιχείο, το οποίο εμφανίζεται είναι ότι, τα Ανώτατα Ιδρύματα έχουν την υπευθυνότητα της εκπαίδευσης και της επιλογής των φοιτητών των τμημάτων τους. Ακόμη, εξασφαλίζεται ένα επίπεδο βασικών πανεπιστημιακών σπουδών, κοινό για όλα τα Ιδρύματα και υπάρχει πάντα η δεύτερη ευκαιρία για τον φοιτητή.

* Ο φοιτητής, ο οποίος θα αποτύχει στις εξετάσεις για την απόκτηση του διπλώματος Γενικής Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, μπορεί να συνεχίσει, όπως προηγουμένως είπαμε, στο δεύτερο έτος του Π.Ι.Ε.Κ.. Στο Π.Ι.Ε.Κ., ακολουθούν σπουδές οι απόφοιτοι του Επαγγελματικού Λυκείου, οι οποίοι μετά το επιτυχές πέρας των σπουδών τους, κατέχουν Επαγγελματικό Δίπλωμα και εισέρχονται στην αγορά εργασίας και όταν θελήσουν δια της απόκτησης του διπλώματος Γενικής Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, εγγραφόμενοι στο αντίστοιχο δεύτερο έτος σπουδών ή δια εξέτασης του ατομικού τους επαγγελματικού φακέλου και τμήματος των εξετάσεων της Γενικής Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους για την απόκτηση του πρώτου ακαδημαϊκού τίτλου σπουδών.

Παρατηρούμε ότι δεν δημιουργούνται στεγανά. Ακόμη το Επαγγελματικό Δίπλωμα, μετά τις επιτυχείς σπουδές στο Π.Ι.Ε.Κ., είναι δίπλωμα που χορηγείται από το Ανώτατο Ίδρυμα και όταν ο κάτοχός του θελήσει να συνεχίσει σπουδές για την απόκτηση του πρώτου Ακαδημαϊκού Τίτλου, το Ανώτατο Ίδρυμα εύκολα μπορεί να το αξιολογήσει μια και το ίδιο το έχει χορηγήσει.

Υπάρχουν πάντα οι ευκαιρίες για συνέχιση σπουδών, για όποιον το θελήσει.

ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Τα πλεονεκτήματα της πρότασης είναι τα ακόλουθα:

* Κάθε Ανώτατο Ίδρυμα αποτελεί για την περιφέρειά του όχι μόνο κέντρο εκπαίδευσης αλλά και κέντρο πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξης, πράγμα που σημαίνει ότι ο σχεδιασμός ανάπτυξης του Ιδρύματος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τις ανάγκες της περιφέρειάς του αλλά και ο στρατηγικός σχεδιασμός ανάπτυξης της περιφέρειας να περιέχει τα Ανώτατα Ιδρύματά της.

* Γίνεται ορθολογικότερη αξιοποίηση των πόρων (ανθρώπινων και μη).

* Ο περιορισμός του φοιτητικού πληθυσμού δεν οδηγεί στην εγκατάλειψη και καταστροφή υπαρχόντων υποδομών.

* Δεν υποχρεώνονται οι φοιτητές , στην πλειονότητά τους να μετακομίζουν σε άλλη πόλη, τουλάχιστο για τις προπτυχιακές τους σπουδές, πράγμα που περιορίζει σημαντικά τα έξοδα μιας οικογένειας. Η στήριξη των λίγων φοιτητών, που εκ των πραγμάτων αδυνατούν να σπουδάσουν σε Ανώτατο Ίδρυμα της περιφέρειάς τους , από την πολιτεία μέσω του ΙΚΥ γίνεται ευκολότερη.

* Αναβαθμίζεται και συναρθρώνεται η Επαγγελματική Εκπαίδευση – Κατάρτιση με την κατάργηση των Ι.Ε.Κ. και τη δημιουργία των Π.Ι.Ε.Κ..

* Εξασφαλίζεται ένα επίπεδο βασικών πανεπιστημιακών σπουδών, για όλα τα Ιδρύματα.

* Δίνεται η δυνατότητα στους φοιτητές μετά το δεύτερο έτος των σπουδών τους να διαλέξουν τον επιστημονικό ή τεχνολογικό κλάδο, που τους ενδιαφέρει.

* Τα Ανώτατα Ιδρύματα έχουν την υπευθυνότητα της εκπαίδευσης και της επιλογής των φοιτητών των Τμημάτων τους.

* Το Επαγγελματικό Δίπλωμα, μετά τις επιτυχείς σπουδές στο Π.Ι.Ε.Κ., είναι δίπλωμα που χορηγείται από το Ανώτατο Ίδρυμα και όταν ο κάτοχός του θελήσει να συνεχίσει σπουδές για την απόκτηση του πρώτου ακαδημαϊκού τίτλου σπουδών, το Ανώτατο Ίδρυμα εύκολα μπορεί να το αξιολογήσει μια και το ίδιο τον έχει χορηγήσει.

* Δεν δημιουργούνται στεγανά. Υπάρχουν πάντα οι ευκαιρίες για συνέχιση σπουδών, για όποιον το θελήσει.

Η πρόταση, πιστεύω ότι, είναι ρεαλιστική και εφαρμόσιμη, απαντά στις ανάγκες της κοινωνίας της οικονομίας και διασφαλίζει τη θέση της Ελληνικής Ανώτατης Εκπαίδευσης στον Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο Χάρτη.

Είναι μία πρόταση που περιορίζει στο ελάχιστο την εσωτερική μετανάστευση των φοιτητών, αξιοποιεί ορθολογικότερα τους πόρους (ανθρώπινους και μη), αναβαθμίζει και συναρθρώνει την Επαγγελματική Εκπαίδευση – Κατάρτιση, δεν δημιουργεί στεγανά και καθιστά τα Ανώτατα Ιδρύματα υπεύθυνα της εκπαίδευσης και της επιλογής των φοιτητών των Τμημάτων τους.

Είναι μια πρόταση η οποία σέβεται τα Πανεπιστήμια και ιδιαίτερα τα παλαιά και τέλος είναι μια πρόταση, που για την προσφορά παιδείας και γνώσης, θέλει να υπάρχει μεταξύ των Ανωτάτων Ιδρυμάτων της χώρας το ρήμα «συναγωνίζομαι» αντί του «ανταγωνίζομαι».

Σύμφωνα λοιπόν με τα πιο πάνω, μία εφαρμογή συνενώσεων θα μπορούσε να ήταν:

1) Πανεπιστήμιο Πειραιά – ΤΕΙ Πειραιά.

2) Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο – ΤΕΙ Αθήνας

3) Οικονομικό Πανεπιστήμιο – Πάντειο Πανεπιστήμιο

4) ΤΕΙ Λαμίας – Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας

5) ΤΕΙ Κοζάνης – Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

6) ΤΕΙ Θεσσαλονίκης – Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

κλπ …

Τέλος ο ν.4009/2011, στο άρθρο 4, παράγραφο 1, εδάφιο στ, δίνει έμφαση στην Παιδεία και τον Πολιτισμό.

Η Παιδεία δεν έχει στατικό χαρακτήρα, ακολουθεί την κοινωνία και επιδρά σε αυτήν. Βρίσκεται σε στενή σχέση με τον Πολιτισμό που εκφράζει τα υλικά και πνευματικά επιτεύγματα ενός ανθρώπου, ενός λαού, ενός έθνους. Συναντάμε, στο σημείο αυτό μια ακόμη λέξη, μέγιστης σημασίας, τη λέξη «Πολίτης». Ο Πολίτης πρέπει να βρίσκεται σε μια αμφίδρομη σχέση με τη κοινωνία, μια σχέση γόνιμη και δημιουργική. Μια τέτοια σχέση απαιτεί έναν πολίτη ευαίσθητο και με περιέργεια δηλαδή έναν ανήσυχο άνθρωπο, ο οποίος είναι εξ αντικειμένου πολιτικός, συμμετέχει στην πολιτική ζωή χωρίς να είναι αναγκαίο να ασχολείται επίσημα με αυτήν. Είναι, λιγότερο ευάλωτος σε συνθήματα και σε προκατασκευασμένες βεβαιότητες και με μια διαλλακτική και δημοκρατική συμπεριφορά. Είναι αυτό, που λέμε, πολίτης με πολιτισμό, που περισσότερο θεωρεί και διερωτάται παρά, πιστεύει και αποφαίνεται.

Γνώμη μου είναι ότι με κέντρο αυτόν τον «Πολίτη» πρέπει να διαμορφώσουμε τον στρατηγικό σχεδιασμό της Ελληνικής Ανώτατης Εκπαίδευσης και να δημιουργήσουμε τα νέα Ανώτατα Ιδρύματα της χώρας, με την ιδιαίτερη «Ποιότητά» τους.

* Ο Αντώνης Αντωνίου είναι ομότιμος καθηγητής, πρώην αντιπρόεδρος του ΤΕΙ Πειραιά, πρώην Επιστημονικός Σύμβουλος του ΙΤΕ και για μια δεκαετία, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΙΚΥ.