Περίπατος στο δάσος

Οσο όμως προφανής και να είναι μια προοπτική εκατέρωθεν ωφέλειας, υπάρχουν κάμποσοι παράγοντες που είναι ικανοί να τη ματαιώσουν. Ο πρώτος κίνδυνος είναι η ιδεολογία και τα μετερίζια που η κάθε πλευρά χτίζει για να οχυρώσει τις εμμονές της. Από τη μια μεριά είναι οι συντηρητικοί κύκλοι της Ευρώπης που στο όνομα της νομισματικής ορθοδοξίας ακύρωσαν μια πιο αποφασιστική ανταπόκριση όταν πρωτο-εκδηλώθηκε η κρίση χρέους και επικεντρώθηκαν σε τιμωρητικές πολιτικές για να διορθώσουν τα απερίσκεπτα έθνη. Η εξασθένιση της ευρωπαϊκής συνοχής καθόλου δεν τους κλόνισε και μάλλον θα τους άρεσε να δουν μια μικρότερη και πιο καθαρόαιμη ευρωζώνη στα χνάρια του παλιού μάρκου. Η ύφεση όμως που έσπειραν τιμώρησε τελικά και τους τιμωρούς και ήδη πολλοί έχουν αναθεωρήσει την αρχική τους αδιαλλαξία. Από την άλλη είναι όσοι νομίζουν πως η πολιτική αντιπαράθεση γίνεται μεταξύ λαών και μάλιστα οι λαοί στην Ευρώπη χωρίζονται σε «περήφανους» που δικαιούνται τα πάντα και σε «συμβιβασμένους» που οφείλουν να τους τα δώσουν «εδώ και τώρα». Συχνά η τακτική αυτή χρησιμοποιεί υλικά που πολύ εύκολα μπορούν να στραφούν εναντίον της. Για παράδειγμα, η επίκληση μιας πολιτιστικής ετερογένειας της Ελλάδας σε σχέση με την Ευρώπη είναι μεν δημοφιλής σε όσους υποδαυλίζουν τον εγχώριο αντι-ευρωπαϊσμό, θα είναι όμως και πολύ βολική σε όσους θα ήθελαν να μας απομονώσουν, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία. Το πρόβλημα περιπλέκεται επειδή πέρα από τα εμβατήρια, υπάρχουν και οι κοινωνικές κατηγορίες. Πώς άραγε να χωνέψει ένας φτωχότερος Πορτογάλος ή Σλοβάκος ότι πρέπει να χρεωθεί για έναν κατά μέσο όρο πλουσιότερο Κύπριο ή Ελληνα;