Χίλιες όψεις έχει το ερώτημα περί πολιτισμού που μας θέτει «Το Βήμα». Θα σταθώ σε μία μόνο, στο βιβλίο, που η σημασία της είναι καθοριστική και για τις υπόλοιπες. Οσο μεγάλη και σπουδαία κι αν είναι η δημιουργία σε όλους τους τομείς της τέχνης και της επιστήμης, μόνο αν διαβάζουμε βιβλία θα μπορέσουμε να τη σκεφτούμε, να την κατανοήσουμε, να την αποτιμήσουμε. Το βιβλίο είναι η πατρίδα του πνεύματος.
Οσο υπάρχουν άνθρωποι που σκέφτονται και αισθάνονται θα γράφονται βιβλία, όποια υλική μορφή και αν παίρνουν αυτά, και θα υπάρχουν πάντοτε εκδότες που θα θέλουν να συνδέσουν το όνομά τους με την έκδοσή τους. Τα βιβλία τα βρίσκουμε στα βιβλιοπωλεία και στις βιβλιοθήκες. Χωρίς βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες δεν υπάρχουν αναγνώστες. Εδώ ακριβώς λοιπόν χρειάζεται το κράτος, να διευκολύνει δηλαδή την ύπαρξη και την ανάπτυξη των βιβλιοπωλείων και των βιβλιοθηκών.
Τι κάνει λοιπόν επ’ αυτού το σημερινό ελληνικό κράτος; Τα μεν βιβλιοπωλεία τα καταστρέφει, με την κατάργηση της ενιαίας τιμής του βιβλίου, ένα μέτρο που υπηρετεί μόνο το ιδεολόγημα της ελεύθερης, αρρύθμιστης αγοράς, αλλά διόλου την πραγματική οικονομία. Τα βιβλιοπωλεία στα οποία έβρισκες όλων των ειδών τα βιβλία καταστρέφονται, χάνονται δηλαδή χώροι διαμόρφωσης αναγνωστών (και μαζί τους χάνονται και θέσεις εργασίες), ενώ ασκείται εμμέσως πίεση στους εκδότες να εκδίδουν ορισμένου μόνο τύπου βιβλία.
Οσο για τις κάθε είδους βιβλιοθήκες (σχολικές, δημοτικές, δημόσιες, ακαδημαϊκές, Εθνική Βιβλιοθήκη) καταστρέφονται κι αυτές συνολικά. Εξακολουθούν να υπάρχουν στα χαρτιά, μα όχι στην πραγματικότητα. Αν κάποιος θεωρεί ότι αυτό είναι σχήμα λόγου, ας ρωτήσει όλες τις βιβλιοθήκες της χώρας –εξαιρώ τις βιβλιοθήκες διαφόρων ιδρυμάτων ή των ξένων αρχαιολογικών σχολών και εν γένει όσες δεν συνδέονται με τον κρατικό μας προϋπολογισμό –πόσα βιβλία αγοράζουν τον χρόνο για να εμπλουτίζουν τις συλλογές τους. Η απάντηση που θα λάβει κυμαίνεται από κανένα έως λίγες δεκάδες!
Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, χάρις στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ετοιμάζεται να μπει σε μια νέα και καλύτερη περίοδο της ιστορίας της. Ουσιαστικά ξαναστήνεται από την αρχή. Χάρις στη δωρεά αυτή η Εθνική Βιβλιοθήκη προχωράει, αλλά χωρίς το κράτος δεν μπορεί να φτάσει και πολύ μακριά. Με τη διαρκή περικοπή της κρατικής χρηματοδότησης δεν είναι δυνατό να μιλάμε σοβαρά για Εθνική Βιβλιοθήκη, και χωρίς Εθνική Βιβλιοθήκη το να μιλάμε σήμερα για πολιτισμό είναι απλό καλαμπούρι.
Ο κ. Σταύρος Ζουμπουλάκης είναι πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
