Οι παράπλευροι τρόποι με τους οποίους επιβίωσα ως τώρα μου προσέδωσαν και την εξής ιδιότητα: βλέπω στη γραφή όχι μόνο τον γραφικό αλλά και τον ανθρώπινο χαρακτήρα. Γι’ αυτό, σαν ένα είδος φυσιογνωμιστή αναγνώστη, απορώ καμιά φορά με όσους νομίζουν πως κυριολεκτούν πίσω από μια κατηγορηματική γραφή, ενώ συχνά κρύβουν έναν κλονισμένο αισθηματία. Ετσι διαβάζω τον Πρετεντέρη και συχνά διερωτώμαι για το αίτιο της ασφυκτικής ορθοφροσύνης του: Αίσθημα δικαιοσύνης μήπως; Ορθολογισμός; Ειρωνεία; Ή επαγγελματική απλούστευση;
Πολλές φορές, με μια διακειμενική παιδιά, μου αρέσει να συγκρίνω κείμενα διαφορετικά μεταξύ τους που, παρά ταύτα, συγκλίνουν σαν συμπληρωματικές ψηφίδες στο τρύπιο ψηφιδωτό της κοινωνικής μας αμφίπολης. Εχω, φέρ’ ειπείν, την αίσθηση πως το τελευταίο ευφυές βιβλίο του Κ. Τσουκαλά Η γυμνή βασίλισσα γράφτηκε για να απαντήσει στον ασφυκτικό πραγματισμό των σοβαρών του φίλων. Ο Τσουκαλάς αναπτύσσοντας στις βαριάντες των 400 σελίδων του τη φράση του Ερνεστ Γκόλνερ «ακόμα κι αν οι μικρές αποφάσεις μπορεί να είναι αναγώγιμες σε ό,τι ονομάζουμε ορθολογισμό, οι σημαντικές αποφάσεις δεν καθοδηγούνται από τον λόγο αλλά από την ενόραση» δείχνει στους φίλους του το αδιέξοδο.
Εγραφε την περασμένη Κυριακή ο Πρετεντέρης στο «Βήμα» εντελώς σοβαρά ότι το σύνολο των ευρωπαϊκών θεσμών διασφαλίζει όχι ποιος θα είναι ο νικητής αλλά τι θα ισχύσει όποιος κι αν θα είναι ο νικητής. Το διασφαλίζει μάλιστα «από κοντά» και «αυτό το απρόσωπο αλλά στυγνά αποτελεσματικό δημιούργημα που ονομάζεται διεθνείς αγορές».
Δηλαδή, διερωτώμαι, αν νικητής είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, θα ισχύει το ίδιο με το αν εκλεγόταν ο Σαμαράς;
Γιατί λοιπόν την απόφανση αυτή του Πρετεντέρη να μην τη «μετρήσω» με το συμπέρασμα του Τσουκαλά: «Πίσω από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις διεθνείς συνθήκες παραμονεύει η διάχυτη μετα-κανονιστική ασυδοσία».
Διερωτώμαι, τέλος, πόσο αυτή η καταστατική ασυδοσία δεν επιτρέπει στους «πολίτες à la carte» (μεγαλοεπιχειρηματίες φοροφυγάδες) να επιθυμούν οι «πολίτες τζαμπατζήδες» (οι ψηφοφόροι) να τους παρακολουθούν στα γήπεδα και στη νύχτα;
Η ζωή μου δεν μου επέτρεψε εκείνη την «αισιοδοξία της καρδιάς» που επικαλείται ο Τσουκαλάς αναφερόμενος στον Γκράμσι. Οχι γιατί δεν πιστεύω στην ουτοπία και στην καρδιά αλλά διότι έχω αντιληφθεί ότι η καρδιά σήμερα είναι ιστορικά μεταμοσχεύσιμη και εν τέλει μεταμοσχευμένη. Λέω «ιστορικά», αν και θα έπρεπε να γνωρίζω ότι «το μόνο δίδαγμα που μπορεί να αντλήσει κανείς από τη μελέτη της Ιστορίας είναι ότι δεν μπορεί να αντλήσει κανείς κανένα δίδαγμα από τη μελέτη της Ιστορίας». Αλλά με αυτή την ταυτολογία ο Εγελος ξέφυγε από τους μαρξιστές. Δεν ξαναστήθηκε όρθιος στα πόδια του συνεχίζοντας να μας χλευάζει.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
