Απεσύρθη ή όχι η τροπολογία που προβλέπει την κατάργηση της εξέτασης στη Λογοτεχνία στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα; Αν δεν συνέβη, τότε βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτοβουλία θεμελιακής υπονόμευσης της πολιτισμικής υπόστασης του πολίτη.
Γιατί η Λογοτεχνία για χίλιους εκατό λόγους αποτελεί εκείνη την πλάγια ομιλία με την οποία η κριτική σκέψη ελέγχει ό,τι απόλυτο μπορεί να παρεισφρήσει στη ζωή μας και τη στοχαστική πολλαπλότητα να απειλήσει.
Γνωρίζουν άραγε αυτοί που σκέφτηκαν να την αντικαταστήσουν με την Πληροφορική τι ακριβώς εισφέρει η Λογοτεχνία ως διδαχή, ως αισθητική ενασχόληση αλλά και ως γνωστική πηγή στην προσωπική συγκρότηση του καθενός από εμάς; Προφανώς κάποιοι πιστεύουν πως η Λογοτεχνία είναι, ως ποίηση, διήγημα, δοκίμιο, θέατρο, πράγμα –κατά τη γνώμη του οποιουδήποτε ακαλλιέργητου -, απολύτως περιττό σε μια τεχνοκρατικώς αποθεωμένη κοινωνία. Μην ξεχνάμε πως η συμβολή της Λογοτεχνίας (αλλά και της Τέχνης γενικότερα) είναι διπλή.
Από τη μία πλευρά αποτελεί την αντιστασιακή έπαλξη προς οτιδήποτε μπορεί να εξουδετερώσει την ανθρωπιά μας. Οση μας έχει απομείνει.
Από την άλλη, υποπτεύονται άραγε οι μεταρρυθμιστές ότι μέσα από τη Λογοτεχνία παρέχονται παρακείμενη ιστοριογραφία, παρακείμενη κοινωνιολογία, παρακείμενη ψυχολογία, παρακείμενη γεωγραφία, παρακείμενη ανθρωπολογία; Και μάλιστα συχνά σε μορφή πολύ πιο αυθεντική από ό,τι οι παραπάνω επιστήμες διαλαμβάνουν στους καθιερωμένους και επίσημους συστηματικούς τους χώρους; Πόσες φορές η Λογοτεχνία δεν είναι εκείνη που διαρρέει την κρίσιμη πληροφορία για να αμφισβητηθεί το δόγμα οποιαδήποτε επιστημονικής βεβαιότητας; Ωστε η αξιοπρέπεια της σχετικής αλήθειας να επανακάμψει στον χώρο της διερωτηματικής μας περιπέτειας;
Κυρίες και κύριοι του υπουργείου Παιδείας (επειδή δεν μπορώ να φανταστώ ότι ο υπουργός αγνοεί προσωπικώς όλα τα παραπάνω), προχωρήσατε σε μια ιδιαιτέρως άστοχη πρωτοβουλία. Αν το έχετε αντιληφθεί –όλοι κάνουμε λάθη -, έχετε την ευχέρεια να διαψεύσετε τη χειρότερη υποψία μας: ότι από ένα υπουργείο της Παιδείας μπορεί κάτι τέτοιο τελικά να προταθεί. Και επειδή η χώρα μας, όπως και κάθε άλλη, αξιολογείται σε όλα τα επίπεδα –άρα και στον πολιτισμό -, ας μη δίνουμε ακόμα μία αφορμή για «προστατευτικά» σχόλια. Οπως προχθές συνέβη –γιατί η είδηση για την κατάργηση της Λογοτεχνίας εξήλθε των συνόρων –με τη φράση «Εσείς οι Ελληνες κάνατε κάτι τέτοιο!». Την ψευδαίσθηση, έστω αυτήν, για τον μύθο μας ας μην τη διαψεύδουμε.
Ο κ. Γιάννης Μεταξάς είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ