Λίγο πρoτού βγει στη σύνταξη, ένας δημόσιος υπάλληλος στη γερμανική κωμόπολη Μέντεν αποχαιρέτησε πριν από δύο χρόνια τους συναδέλφους του με ένα ανίερο e-mail: «Από το 1998 ήμουν παρών αλλά δεν ήμουν πραγματικά εκεί. Επομένως, είμαι καλά προετοιμασμένος για τη συνταξιοδότησή μου. Adieu!». Ο εργοδότης του αλλά και ο δήμαρχος του Μέντεν (μιας πόλης που υποθέτω ότι θα έκανε και αυτόν ακόμη τον Φραντς Κάφκα να αυτοπυρποληθεί από ανία) εκδήλωσαν τον αποτροπιασμό τους για το έλλειμμα ηθικής του υπαλλήλου που επί 14 συναπτά έτη πήγαινε στο γραφείο του χωρίς να κάνει απολύτως τίποτε.
Στο άρθρο του, «The Art of Not Working at Work» («Η τέχνη τού να μη δουλεύεις εν ώρα εργασίας»), πριν από λίγες ημέρες στο περιοδικό «The Atlantic», ο Ρόναλντ Πόλσεν μίλησε για όλες αυτές τις ατελείωτες εργατοώρες αληθινής δημιουργικότητας που χάνονται μέσα στην αχλή της καθημερινότητας: «Το ότι έχεις δουλειά συνεπάγεται απαραιτήτως ότι εργάζεσαι; Και αν όχι, γιατί και με ποιoν τρόπο χάνει η εργασία την ουσία της;». Σύμφωνα με τον Πόλσεν, σε μια τόσο εργασιοκεντρική εποχή, με τις στατιστικές να μιλούν για εντατικοποίηση της εργασίας, «καμένα» στελέχη και εξουθενωμένους υπαλλήλους (υπενθυμίζω ότι και στην Ελλάδα της κρίσης πολλαπλώς εύθραυστη δεν είναι μόνο η ψυχική υγεία των ανέργων αλλά και των εργαζομένων), ελάχιστοι ειδικοί εστιάζουν στον χρόνο (και στο νόημα) της εργασίας που χάνεται ολοένα και περισσότερο. Λίγοι αναφέρονται στο παγκόσμιο φαινόμενο του «cyberloafing» (ήτοι το κοπροσκύλιασμα στο Διαδίκτυο εν ώρα εργασίας), για την παντοκρατορία τού «μένω ατελείωτες, αντιπαραγωγικές ώρες στη δουλειά παριστάνοντας ότι δουλεύω» (σύμφωνα με έρευνα στο Πανεπιστήμιο Λουντ της Σουηδίας, ο μέσος εργαζόμενος σπαταλά 1,5 έως 3 ώρες ημερησίως σε «προσωπικές δραστηριότητες», ενώ υποτίθεται ότι δουλεύει), για όλους τέλος πάντων εκείνους που είναι μονίμως απίκο στη δουλειά χωρίς ποτέ να είναι.
Παρά τις ορδές των workaholics, εν έτει 2014 η εργασία έχει καταντήσει ένας δομημένος χρόνος για χάσιμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις ένα 30% των αμερικανών εργαζομένων βρίσκουν ενδιαφέρον στη δουλειά τους, ενώ το 70% του σερφαρίσματος πορνογραφικών ιστοσελίδων στις ΗΠΑ πραγματοποιείται μεταξύ 9 το πρωί και 5 το απόγευμα (όπως άλλωστε και το 60% των online αγορών). Η δουλειά έχει καταντήσει να είναι αυτό που θα ήθελες να μην κάνεις, ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι τα Χριστούγεννα, την Καθαρά Δευτέρα, του Αγίου Πνεύματος.
Σημειώνω ενδεικτικά μία από τις «10 πιο αλλοπρόσαλλες δικαιολογίες για να μην πας στη δουλειά» για το 2014 που δημοσίευσε εσχάτως η ιστοσελίδα του «Forbes»: «Βρέθηκα από λάθος μέσα σε ένα αεροπλάνο».
Στην Ελλάδα της ανεργίας (όπου, αν εργάζεσαι, μια δαμόκλειος… γραμμή κρέμεται νυχθημερόν πάνω από το κεφάλι σου, όπως συνέβαινε στους καταδικασμένους σε θάνατο από τον ανήλικο Αντίχριστο στην κινηματογραφική «Προφητεία») ακούγεται σαν φτηνό αστείο το να διεκδικείς «νόημα» από τη δουλειά σου ή το να είσαι ουσιαστικά παρών. Και όμως, οι ώρες εργασίας δεν είναι ώρες ζωής για πέταμα. Αντιγράφω από το βιβλίο «Πούλα σαν καλλιτέχνης: 10 τρόποι να μοιραστείς τη δουλειά σου και να σε ανακαλύψουν» του Οστιν Κλίον, ένα μοσχοπουλημένο στις ΗΠΑ μανιφέστο για το πώς να παραμείνεις δημιουργικός, που μόλις κυκλοφόρησε και στα ελληνικά (εκδ. Key Books): «Για αυτόν τον λόγο διαβάζω τις νεκρολογίες κάθε πρωί… Οι νεκρολογίες δεν έχουν να κάνουν τόσο με τον θάνατο, όσο με τη ζωή. «Το νόημα κάθε νεκρολογίας είναι να δείξουν πόσο ηρωικοί και ευγενείς είναι οι άνθρωποι» γράφει η καλλιτέχνιδα Μάιρα Κάλμαν. Διαβάζοντας για ανθρώπους που είναι νεκροί τώρα και έκαναν πράγματα στη ζωή τους με κάνει να θέλω να σηκωθώ και να κάνω κάτι αξιοπρεπές για τη δική μου».

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ