Στην πύρινη ομιλία της περί φεμινισμού, πριν από λίγες ημέρες, η 24χρονη Εμα Γουάτσον, πρέσβειρα Καλής Θέλησης για την καμπάνια ισότητας ΗeforShe του ΟΗΕ, τόνισε ότι η ίδια στάθηκε τυχερή: «Οι μέντορές μου δεν προδίκασαν ότι δεν θα φτάσω ψηλά μόνο και μόνο γιατί μια μέρα μπορεί να κάνω παιδί». Παρά το νεαρό της ηλικίας της, η βρετανή σταρ έδειξε να γνωρίζει καλά το zeitgeist («πνεύμα του καιρού»): «Αν θέλεις να πας μπροστά επαγγελματικά, μην ξεχνάς τα αντισυλληπτικά σου».
Το 2010 η Επιτροπή Ισων Εργασιακών Ευκαιριών των ΗΠΑ έλαβε 5.000 καταγγελίες για διακρίσεις εις βάρος εγκύων (αύξηση 30% σε σχέση με την περασμένη δεκαετία). Στην Ελλάδα της ανεργίας και της «γενιάς των 300 ευρώ» η έγκυος (και δη η εργαζόμενη) είναι κάτι σαν είδος πολυτελείας. Σήμερα οι διακρίσεις εις βάρος της μοιάζουν είτε πολύ πιο εκκωφαντικές είτε πολύ πιο υπόγειες. Στην κακή περίπτωση ξέρεις ότι αν το αποτέλεσμα της β-χοριακής βγει θετικό, 18 μήνες μετά τον τοκετό θα βρεθείς έξω από την πόρτα. Στην καλή περίπτωση ο πολιτικά ορθός διευθυντής σου θα δείξει κατενθουσιασμένος με τα «ευχάριστα νέα» (υποθέτω όσο ενθουσιασμένος θα είναι και αργότερα που θα κάνεις διάλειμμα αγκαλιά με ένα θήλαστρο). Και αν ακόμη δεν είναι πολιτικά ορθός, θα είναι αρκετά νοήμων ώστε να αντιλαμβάνεται ότι το απροκάλυπτο bullying μιας εγκύου μέσα στο γραφείο δεν ηχεί καλά στα αφτιά ούτε των υφισταμένων ούτε της ανώτερης στελεχιακής κλίμακας.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η ανακοίνωση του νέου στον εργοδότη αποτελεί μία από τις πιο στρεσογόνους περιόδους στη ζωή μιας εγκύου (οι ειδικοί μάλιστα επιμένουν να μοιράζουν tips για το πώς και πότε είναι καλύτερο να προβείς στη μοιραία ανακοίνωση, ενώ διάφορα εγχειρίδια αυτοβοήθειας που κυκλοφορούν σε προτρέπουν να είσαι «ανοιχτή, ειλικρινής και να μην απολογείσαι»). Είναι βέβαια και εκείνοι οι συνάδελφοι που θεωρούν ότι η δημόσια «θέα» του ιδιωτικού σου βίου νομιμοποιεί την αδιακρισία («Α, είσαι έγκυος. Πότε παντρεύτηκες;») ή που απλώς επιχαίρουν με την επικείμενη απουσία σου που θα «στρώσει» τον δικό τους δρόμο (θυμίζω ότι στη Βρετανία 50.000 γυναίκες μένουν κάθε χρόνο άνεργες μετά την άδεια μητρότητας).
Η επίσημη ανακοίνωση θα απελευθερώσει από το σκουριασμένο λυχνάρι τους όλες τις στερεοτυπικές αντιλήψεις γύρω από την εργαζόμενη έγκυο. Το ότι δεν θα είσαι ποτέ πια το ίδιο αφοσιωμένη στη δουλειά (ήδη το μόνο σημαίνον ραντεβού στην ατζέντα σου είναι ο υπέρηχος Β΄ Επιπέδου), ότι η απόδοσή σου θα πέσει κατακόρυφα, ότι θα άγεσαι και θα φέρεσαι από τις ορμόνες σου και βέβαια από το «φιλοδοξιοκτόνο» μητρικό φίλτρο. Ετσι, θα εγκαινιαστεί σχεδόν αμέσως η περίοδος της επαγγελματικής «συγκατάβασης» (αυτή που θα σε ακολουθεί ακόμη πιο απροκάλυπτα όταν γίνεις επισήμως «μαμά»). Ητοι δεν θα είσαι η πρώτη στη λίστα για το επόμενο φιλόδοξο πρότζεκτ ούτε για το επόμενο επαγγελματικό ταξίδι, ενώ ήδη έχουν αρχίσει να «βολιδοσκοπούνται» εκείνοι που θα αναλάβουν τα καθήκοντά σου «όσο εσύ θα λείπεις». Ακόμη και αν έχεις την πολυτέλεια να κάνεις ένα «διάλειμμα», πρέπει να γνωρίζεις ότι δύσκολα θα υπάρξει επιστροφή. Στο βιβλίο της «Lean in», η διευθύντρια επιχειρησιακών λειτουργιών του Facebook, Σέριλ Σάντμπεργκ, είναι σαφής: «Μολονότι ειδικοί και πολιτικοί, συνήθως άνδρες, ισχυρίζονται συχνά ότι η μητρότητα είναι η σημαντικότερη και η δυσκολότερη δουλειά, οι γυναίκες που διακόπτουν προσωρινά την εργασία τους πληρώνουν μεγάλο τίμημα στην καριέρα τους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο το 74% των επαγγελματιών γυναικών επανεντάσσεται στο εργατικό δυναμικό με οποιονδήποτε ρόλο και μόνο το 40% επανέρχεται σε θέσεις πλήρους απασχόλησης».
Σήμερα η εργαζόμενη έγκυος αντιμετωπίζεται συχνά σαν τη διαβόητη «έγκυο κλέφτρα» (εκείνη την Αμερικανίδα που τον Φεβρουάριο του 1985 μπήκε σε ένα μαγαζί με είδη σπορ και έφυγε με μία μπάλα του μπάσκετ κάτω από την ευμεγέθη κοιλιά της, εμφυσώντας ζωή σε μια σειρά από αστικούς μύθους). Νομίζεις δηλαδή πως μπήκε μέσα στην επιχείρησή σου κάτι να σου υφαρπάξει. Ξεχνάς ότι τώρα μπορεί να έχει μεγαλύτερο κίνητρο να προσφέρει. Ή ότι μπορεί απλώς να έχει τα προσόντα. Κάτι ήξερε το 2012 η Υahoo! όταν έχρισε CEO την εντελώς… έγκυο (διένυε ήδη το τέλος του δευτέρου τριμήνου) Μαρίσα Μάγιερ.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2014

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ