Αχρείαστοι τάφοι
Πτολεμαίος Γεωμέτρης, Μακεδόνας, διδάσκει αιωνίως αριθμητική
Τι ωραίο που είναι να μην αγωνιάς τι θα αποκαλύψει η αρχαιολογική σκαπάνη στην Αμφίπολη –γιατί είσαι σίγουρος ότι αυτό που θα βρουν είναι έξω από τα ενδιαφέροντά σου. Γιατί τι θα βρουν; Από όσο διαβάζουμε, κάποιον στρατηγό ή ναύαρχο με λιονταρίσια ένστικτα –γιατί του είχαν στήσει λέοντα του νεκρού στην κορυφή του τύμβου που (μάλλον) προστάτεψε τον τάφο για 2.300 χρόνια. Στρατιωτικός, φίλος του Αλέξανδρου, φυσικά –αυτούς που θεωρούσε εχθρούς του τούς ξεπάστρευε ο στρατηγός, φαραώ και μεγάλος βασιλιάς· δεν θα τους έστηνε μετά τάφο με περίμετρο 500 μέτρα.
Μπορεί να είναι και ο τάφος της Ρωξάνης και του δωδεκάχρονου Αλέξανδρου Δ’, λένε άλλοι· κάποιος επίγονος την αποκατέστησε ταφικά, λένε, για να ξεπλύνουν το στίγμα πως δολοφόνησαν τον διάδοχο αυτού που τους έκανε βασιλιάδες και ηγεμόνες από άγριους πολέμαρχους –τέτοιοι ήσαν προτού ο Μεγαλέξαντρος τους χαρίσει τις πανάρχαιες αυτοκρατορίες της Ασίας.
Στην πρώτη περίπτωση, του στρατηγού, ο τάφος θα είναι γεμάτος φονικά και αμυντικά σύνεργα, πανοπλίες, ασπίδες, σπαθιά, στεφάνια επινίκια, τέτοια –με μπόλικο χρυσάφι πάνω τους. Γεμάτα είναι τα μουσεία όλου του κόσμου από τέτοια πολεμικά εργαλεία, δεν χρειαζόμαστε άλλα. Αν είναι η Ρωξάνη, πάλι χρυσά στεφάνια και κοσμήματα, πόρπες, ζώνες και άλλα τέτοια θηλυκά χρυσαφικά –πιο ευπρόσδεκτα από τα άλλα, δεν λέω, αλλά και από αυτά γεμάτα είναι τα μουσεία.
Εγώ δεν θέλω να είναι ούτε καν ο τάφος του Μεγαλέξαντρου –θα ήθελα να είναι ο τάφος του Αριστοτέλη, ημερολόγιό μου. Να είχε συναισθηματική κρίση ο κατακτητής μετά τον εμπρησμό της Περσέπολης και να είπε: «Για να εξιλεωθώ, ας φτιάξω τάφο για τον δάσκαλό μου, να τον έχει έτοιμο. Εντάξει, η αλφαβήτα και ο πίνακας πολλαπλασιασμού που μου δίδαξε δεν ήσαν και πολύ χρήσιμες γνώσεις, αλλά χάρη σε αυτόν έμαθα την «Ιλιάδα» παπαγαλία και κατάφερα να γίνω σπουδαιότερος από τον Αχιλλέα». Και εκεί τον έθαψαν τον σοφό –δίπλα-δίπλα είναι άλλωστε η πατρίδα του, τα Στάγειρα, και η Αμφίπολη, κοινά σύνορα έχουν οι δύο πόλεις.
Πτολεμαίος Γεωμέτρης
Και να βρίσκαμε, λέει, εκεί μέσα όλα τα χαμένα έργα του Αριστοτέλη, προσεκτικά κλεισμένα σε σεντούκια που τα προφύλαξαν όλους αυτούς τους αιώνες από τους μύκητες. Κυρίως αυτό το «Περί γέλωτος», τη θεωρία του για την κωμωδία, το έργο που στήριξε πάνω του όλο «Το Ονομα του Ρόδου» ο Εκο –περισσότερη εντύπωση και από το αν είναι ο τάφος του Μεγαλέξαντρου θα κάνει σε όλη την υφήλιο η ανακάλυψη, εκατομμύρια έχουν δει στον κινηματογράφο το έργο.
Αλλά έστω κάποιον άγνωστο δάσκαλο να έχουν θάψει –σαν αυτόν τον «Πτολεμαίο Γεωμέτρη» που η επιτύμβια στήλη του βρίσκεται στο Μουσείο της Γενεύης: 3ος-2ος αιώνας π.Χ., άγνωστου καλλιτέχνη, από τη Βόρεια Ελλάδα, αναφέρει η πινακίδα του μουσείου –προφανώς από λαθρανασκαφή, πιθανόν και από την Αμφίπολη, ποιος ξέρει;
Καθισμένος ο Πτολεμαίος (καμία σχέση με τον διάσημο αλεξανδρινό αστρονόμο και γεωγράφο Κλαύδιο Πτολεμαίο) αριστερά, απέναντί του μικρή παιδική φιγούρα που ούτε στα γόνατα δεν του φτάνει –μαθητής. Λύρα στη μέση, αλλά στο μεγάλο τετράγωνο πάνω ακριβώς από το κεφάλι του μαθητή είναι χαραγμένος ο πίνακας πολλαπλασιασμού, ο πυθαγόρειος πίνακας, σε στήλες και γραμμές: η πρώτη γραμμή στην κορυφή έχει τα γράμματα από το Α ως το Θ ( τους αριθμούς 1-9, δηλαδή), η πρώτη αριστερή στήλη το ίδιο και εκεί που τέμνονταν γραμμές και στήλες το αποτέλεσμα του πολλαπλασιασμού των δύο αριθμών –ας πούμε στην τομή της στήλης του Ζ (=7) με τη γραμμή του Θ (=9), διαβάζουμε ΞΓ (=63). Και πρέπει να χωρέσει ο μεγάλος πίνακας στο μικρό κεφάλι.
- Εντάξει, από συμφέρον τα γράφω όλα αυτά γιατί ελπίζω σε κάποιον τάφο δάσκαλου να βρεθεί το κεραμίδι με το αλφαβητάριο που ψάχνουμε απεγνωσμένα με την Ιζαμπώ με βουτιές στη θάλασσα και σε αρχαία χειρόγραφα. Αλφαβητάρι με 27 γράμματα, από το Α ως το ξεχασμένο σαμπί (=900), με το δίγαμμα (=6, ανάμεσα στο Ε και στο Ζ) και το κόππα (=90, ανάμεσα στο Π και στο Ρ) στη θέση τους. Υπάρχουν τέτοια· αλλά το δικό μου πρέπει να είναι σε τρεις γραμμές ανά 9 γράμματα, γραμμένο από δεξιά προς τα αριστερά και από πάνω προς τα κάτω –εντελώς ανάποδο δηλαδή, για τούτο και η αναποδιά να μην το βρίσκουμε.
Το τέλος της ιστορίας
Οπως ανάποδος είναι ο κόσμος μας, που θα έπρεπε να λαχταρά να βρίσκεται στην Αμφίπολη ασύλητος και καλοδιατηρημένος τάφος όχι ενός ακόμη βασιλιά ή στρατηγού αλλά μουσικού, γεμάτος με όργανα: λύρες, κιθάρες, φόρμιγγες, πανδουρίδες, αυλούς, σύριγγες… Ει δυνατόν και σαξόφωνα, που μου αρέσουν –δεν θα ήταν σπουδαίο να είχαν κατασκευάσει σαξόφωνα οι Ελληνες; Ή ζωγράφου, με όλα τα σύνεργα της τέχνης του –ή γλύπτη, μαραγκού, καπετάνιου, επιπλοποιού, μάγειρα, μηχανικού. Νοικοκυράς με όλα τα σκεύη-έπιπλα του σπιτιού της και συνταγές μαγειρικής· εταίρας με τα δικά της σύνεργα και διεγερτικά βότανα. Κάποιου/ας που να ασχολείται με δημιουργικά ειρηνικά έργα, τέλος πάντων.
Αλλά δεν έφτιαχναν τέτοιους τάφους για τους ειρηνικούς ανθρώπους, τους σοφούς, τους καλλιτέχνες, τους επαγγελματίες. Οπως δεν φτιάχνουμε και εμείς μεγαλοπρεπή μνημεία για αυτούς –στρατηγοί και πολέμαρχοι βρίσκονται στις πλατείες μας. Η ανθρωπότητα φοβάται, ημερολόγιό μου, φοβάται και μισεί. Ισως εμείς εδώ στην κάτω άκρη των Βαλκανίων να το παρακάνουμε: στην πλατεία Κοραή στον Πειραιά υπάρχει στη γωνία μικρή προτομή του σοφού λόγιου –στη μέση τεράστιος έφιππος ανδριάντας του πολέμαρχου Κολοκοτρώνη.
- Υπάρχουν και αυτοί της Κουμουνδούρου που κρυφά προσεύχονται να μη βρεθεί τίποτα στον τάφο αυτές τις ημέρες, ούτε σοφός ούτε στρατηγός, για να μη μας διαφύγουν όσα κρίσιμα θα πει ο πρόεδρός τους στη Θεσσαλονίκη. Για ΕΝΦΙΑ, φόρους, μνημόνια, κενά χρηματοδότησης, διαγραφές χρεών και όλα τα άλλα δεινά που μας βασανίζουν. Αλλά, υποθέτω, δεν θα παραλείψει και αυτός να τρέξει στην Αμφίπολη αν όσο είναι εκεί στον Βορρά βρεθεί κάτι σημαντικό –όχι δάσκαλοι ή αλφαβητάρια, για κανέναν δεν είναι σημαντικά ευρήματα αυτά. Αισθάνομαι πλήρως απομονωμένος από την ανθρωπότητα, ημερολόγιό μου.
Αλλά δεν μπορεί: κάποτε οι δάσκαλοι, οι καλλιτέχνες, οι επαγγελματίες, οι επιστήμονες, οι νοικοκυρές θα υποκαταστήσουν τους στρατηγούς. Τότε θα είναι το «τέλος της ιστορίας», αυτής που αφηγούνται τα μνημεία και τα μουσεία. Αν βρούμε τον Αριστοτέλη ή δάσκαλο ή αλφαβητάρια στην Αμφίπολη, θα πιστέψω πως αυτό μπορεί να γίνει. Αλλιώς η ανθρωπότητα θα συνεχίσει να γράφει ιστορία με τον τρόπο που συμβαίνει αυτόν τον καιρό στο Ιράκ και στη Συρία –με εμένα εκτός ανθρωπότητας, εκτός ιστορίας, εκτός τόπου και χρόνου, ημερολόγιό μου.
γραμματοκιβώτιο
diodorus@tovima.gr
diodorus@tovima.gr
Στη Γεωμετρία δύο αντικείμενες ευθείες σχηματίζουν γωνία 180 μοιρών. Γιατί όχι κάτι αντίστοιχο και στην πολιτική; Τα δύο αντικείμενα κόμματα (ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ) συμπληρώνουν άνετα τους 180 ψήφους που απαιτούνται για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Αν σκεφθούν γεωμετρικά, η μοίρα τους θα είναι καλύτερη. Στο κάτω-κάτω της γραφής σύμβολο ενότητας είναι ο Πρόεδρος.
Γ. Κ. @otenet.gr
***
Αποπροσανατολισμός, αντιεπιστημονικότητα, προπαγάνδα, εθνικολαϊκισμός, ψευτοπατριωτισμός, εθελοτυφλία, υπερβολή, μυθολογία αντί Ιστορίας, αντιπερισπασμός… Σπάνια μια (Αμφί)πόλη κινδυνεύει να συμπεριληφθεί ως στοιχείο επεξήγησης των παραπάνω λημμάτων μελλοντικού λεξικού.
Πέτρος Τσ.@hotmail.com
***
Παραφράζοντας την πρόσφατη ρήση περί Αγίου Ορους του αρχηγού Αλέξανδρου, λέμε τούτο: Οποιος Νεοέλλην δεν έχει εκφράσει γνώμη για το ποιος αρχαιοέλλην αναπαυόταν (ως τώρα) στον τάφο της Αμφίπολης αδικεί τον εαυτόν του.
Αβαδαίος, νεοαρχαιολόγος
***
Περιφέρεια της Ευρώπης, επαρχία του Ελλαδιστάν, σωτήριον έτος 2014. Οι προύχοντες της επαρχίας αποφάσισαν να ανταμείψουν τις «καλές» επιχειρήσεις περιορίζοντας τους ελέγχους. Συζητείται εφαρμογή του μέτρου και στα σχολεία: οι μαθητές δεν θα ξαναελέγχονται αν πάρουν καλό βαθμό.
Ηλίας Κ. @gmail.com
***
Αμισθε εκπρόσωπε της Ιζαμπούς, σκέπτομαι να κατασκηνώσω έξω από την Αρχαία Μεσσήνη μπας και με διορίσει και μένα ο συντοπίτης μου πρωθυπουργός εκπρόσωπο Επικοινωνίας για τα εκεί νέα ευρήματα. Φοβάμαι ότι δεν θα συμβεί διότι διαθέτω γνήσια διπλώματα που αποδεικνύουν ότι έχω τα κατάλληλα προσόντα.
Σταύρος, Καλαματιανός
***
Αν πρόκειται να κατηγορήσουμε τη βουλευτίνα της ΔΗΜΑΡ για το πλαστό πτυχίο του συζύγου της, η κατηγορία θα είναι για αβλεψία. Οπως είχε γράψει ο ίδιος ο δράστης στο Τwitter του: «Μόνο το παπούτσι ξέρει ότι η κάλτσα είναι τρύπια».
Δημήτριος Τσεχίας
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
