Λίγο πριν την έναρξη του Ευρωπαϊκού συνεδρίου Καρδιολογίας, έρχεται στην επιφάνεια το θέμα της φυγής των γιατρών στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, 7.340 γιατροί εγκατέλειψαν την Ελλάδα τα τελευταία 6 χρόνια, με βάση τα πιστοποιητικά που εκδόθηκαν από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών. Οι πρώτες 3 χώρες επιλογής είναι η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία και η Σουηδία.

Όλοι οι γιατροί φεύγουν με φόβο αλλά και με πάθος, με αγωνία αν θα ευδοκιμήσει ο κόπος τους, με όλα τα συναισθήματα αναμεμιγμένα. Είναι δύσκολη η απόφαση της φυγής και όσο μεγαλύτερος είναι ο γιατρός όταν φεύγει από την Ελλάδα, τόσο πιο δύσκολη ίσως είναι η προσαρμογή του στα δεδομένα του εξωτερικού. Ξεκινώντας λοιπόν μια συζήτηση για τα υπέρ και τα κατά του να αφήνεις τη χώρα σου, είναι σωστό να αναγνωρίσουμε ότι Ελλάδα και εξωτερικό δεν είναι ισότιμες έννοιες από πολλές απόψεις. Άρα ο μεγαλύτερος πειρασμός είναι να γίνεται απευθείας σύγκριση.

Ειδικότητα ή μετεκπαίδευση στην Ελλάδα: οφείλουμε όλοι να αναγνωρίζουμε τον κόπο του μέσου Έλληνα ειδικευόμενου ο οποίος αγωνίζεται σε ένα μάχιμο νοσοκομείο, με ιατρικό εξοπλισμό ο οποίος δεν έχει ανανεωθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Ο γιατρός παλεύει με το υπάρχον σύστημα, παλεύει με τα κύματα και με πεπερασμένες νοοτροπίες. Η ζωή του γιατρού θα αποκτούσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν είχε ώρες εκπαίδευσης, έναν άνθρωπο – ο μέντορας ο οποίος δυστυχώς αποτελεί είδος προς εξαφάνιση – να τον πάρει από το χέρι και να τον μάθει. Με μια λέξη αν ο γιατρός είχε απλά το κίνητρο να παραμείνει στο νοσοκομείο.

Καθημερινά – λόγω της οικονομικής κρίσης – αντιμετωπίζει την αγένεια κ τον ανταγωνισμό τόσων ανθρώπων γιατί η σύγχρονη ελληνική κοινωνία έχει πλέον μετατραπεί σε αρένα…αρένα επιβίωσης; Κι όμως όχι. Η κοινωνική παιδεία και ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου δεν αλλάζει εκτός αν οι συνθήκες βγάλουν στην επιφάνεια κατώτερα ένστικτα τα οποία φυσικά προϋπάρχουν. Επομένως, η οικονομική κρίση κ ο χαμηλός μισθός δεν δικαιολογεί την έλλειψη επαγγελματισμού μεταξύ των συναδέλφων άλλα και στη σχέση ιατρού – ασθενή. Έχουμε όλοι δώσει τον όρκο του Ιπποκράτη ο οποίος υποδεικνύει ότι ο σωστός γιατρός οφείλει να είναι σωστός και ηθικός άνθρωπος. Ο χρηματισμός και η έλλειψη σεβασμού σε ιατρικό επίπεδο αποτελούν απαράδεκτα φαινόμενα τα οποία πρέπει να απομονώνονται σε μια θεσμοθετημένη και προηγμένη κοινωνία.

Είναι όμως όμορφο να προσφέρει κανείς στον τόπο του. Αισθάνεται πληρότητα που μπορεί να βοηθά το μέσο έλληνα ασθενή, που μπορεί να σώσει μια ζωή με τα λιγοστά ιατρικά μέσα. Εάν όμως αυτό το συναίσθημα δεν είναι αρκετό, τότε η πρώτη σκέψη πλέον είναι η φυγή στο εξωτερικό…

Τι συμβαίνει όμως κ από την άλλη πλευρά; Πώς είναι η ζωή στο εξωτερικό;

Ειδικότητα ή μετεκπαίδευση στο εξωτερικό: Είναι φυσικά σημαντικό να αναγνωρίζουμε τι κάνει ο κάθε γιατρός στο εξωτερικό – αν παλεύει να γίνει μέρος του συστήματος και αν ακουμπά το χέρι του στον άρρωστο…ή αν κάθεται μπροστά σε έναν υπολογιστή και απλά γράφει άρθρα. Για

το λόγο αυτό, πριν ένας γιατρός αισθανθεί περήφανος ότι φεύγει στο εξωτερικό, πρέπει να είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος που θα εργαστεί και τι θα κερδίσει.

Οταν ένας γιατρός – ανεξάρτητα ειδικότητας – φεύγει για το εξωτερικό είναι σαν να κάνει μακροβούτι σε μια θάλασσα που δεν γνωρίζει..πηγαίνει σε ένα καινούργιο τόπο, σε μια διαφορετική νοοτροπία, εκεί που ρωτούν «where is this accent coming from?».

Εκεί που στην αρχή θα θέλει να αγκαλιάσει κάθε Έλληνα σαν να είναι αδερφός του και μετά καταλαβαίνει πως παλεύει μόνος του. Είναι δύσκολη η ζωή σε μια ξένη χώρα. Όντως ο μισθός είναι πολύ καλύτερος από την Ελλάδα – ωστόσο, πολλές φορές το κόστος ζωής (ενοίκιο κλπ) καταναλώνει σημαντικό μέρος του μισθού και η ζωή αποκτά δυσκολίες. Η ζωή μέσα στο νοσοκομείο είναι διαφορετική – υπάρχει κίνητρο, αυτό που ονομάζουν motivation, μέσα στο χώρο εργασίας, μαθήματα, έχει πάντα έναν επιβλέποντα ο οποίος είναι υπεύθυνος για την επαγγελματική του εξέλιξη…βέβαια πάντα θα πρέπει να αποδείξει ότι αξίζει τη θέση που πηρε. Κ τουλάχιστον μια φορά – θα βρεθεί απέναντι σε κάποιον ασθενή ο οποίος θα του πει ότι δεν καταλαβαίνει την προφορά του κ ότι θέλει να δει διαφορετικό γιατρο..δεν αποκτά από τη μια μέρα στην άλλη προφορά λόρδου, λογικό είναι.. Ο γιατρός του εξωτερικού ακολουθεί τα πρωτόκολλα και τις οδηγίες του νοσοκομείου στο οποίο εργάζεται – σε καμιά περίπτωση δεν λειτουργεί παρορμητικά ή με το «ένστικτο» του, καθώς δεν υπάρχουν αστεία: η αγένεια, το ιατρικό λάθος είτε αυτό αφορά τη λάθος συνταγογράφηση, πόσο μάλλον το θάνατο ασθενούς, τιμωρούνται αυστηρά και όλα καταγράφονται στο μητρώο του στον αντίστοιχο ιατρικό σύλλογο. Δύσκολο να αισθάνεται ότι κρίνεται συνέχεια και πάντοτε, στον εργασιακό χώρο.

Σαν συμπέρασμα, και οι δύο πλευρές έχουν θετικά και αρνητικά. Δεν υπάρχουν αξιοθαύμαστοι ή αξιοθρήνητοι ειδικευόμενοι, ούτε τυχεροί, ούτε άτυχοι, υπάρχουν απλά άνθρωποι που έκαναν τις επιλογές τους με το όποιο τίμημα..το πιο σημαντικό είναι ο σύγχρονος γιατρός να είναι αισιόδοξος και να βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο, να μην ανταγωνίζεται κανέναν παρά μόνο να γίνεται διαρκώς καλύτερος γιατρός και άνθρωπος και να κάνει συνεχώς ένα βήμα πιο μπροστά που θα τον φέρει πιο κοντά στο όνειρό του.

* Η Ιουλία Γράψα είναι επιμελήτρια Καρδιολογίας, υπεύθυνη για τους νέους καρδιολόγους στην Ελλάδα (από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία – ESC Cardiologists of tomorrow)