Φτάνει πια το μίσος προς όλους !

Πριν από λίγα χρόνια, ήμουν προσκεκλημένος στη ραδιοφωνική εκπομπή του BBC «Start the Week». Μεταξύ των υπολοίπων καλεσμένων ήταν η συγγραφέας Ίβα Φάιτζις, εβραία πρόσφυγας από τη ναζιστική Γερμανία και σκληρή επικριτής του Ισραήλ. Το Ισραήλ, είπε, θα είχε κατασκευάσει «θαλάμους αερίων για να εξολοθρεύσει τους Παλαιστινίους αν δεν φοβόταν να μην το ανακαλύψουν». Αυτό που μου προκάλεσε εντύπωση, δεν ήταν μόνο το σχόλιο της Φάιτζις αλλά και το γεγονός ότι μόνο εγώ αντέδρασα σε αυτό.

Οι υπόλοιποι προσκεκλημένοι ίσως αισθάνθηκαν ότι ένας επιζών του Ολοκαυτώματος έχει κάποιο ειδικό δικαίωμα να μιλάει σκληρά για το Ισραήλ. Φυσικά δεν τους θεωρώ αντισημίτες. Αλλά να υποστηρίζει χωρίς να έχει κανένα στοιχείο, ότι οι Ισραηλινοί θα χρησιμοποιούσαν θαλάμους αερίων, η Φάιτζις, δεδομένης της ιστορίας του Ολοκαυτώματος, ξεπέρασε τα όρια. Αυτό που το συγκεκριμένο περιστατικό αποκάλυψε είναι ότι πολλές αντισημιτικές ιδέες έχουν γίνει τόσο αποδεκτές από τους φιλελεύθερους που σχεδόν έχουν πάψει να θεωρούνται αντισημιτικές. Θυμήθηκα αυτή τη συζήτηση καθώς το ερώτημα του αντισημιτισμού επέστρεψε στην Ευρώπη – συχνά μεταμφιεσμένο ως θυμός για τη στάση του Ισραήλ στη Γάζα.

Συναγωγές δέχθηκαν επιθέσεις, καταστήματα Εβραίων καταστράφηκαν, Εβραίοι ξυλοκοπήθηκαν. Σήμερα ο αντισημιτισμός στην Ευρώπη δεν είναι απλά μία επανάληψη του παλαιού σκηνικού. Είναι και το αποτέλεσμα νέων εξελίξεων. Η μία είναι η ανάπτυξη των μουσουλμανικών κοινοτήτων, ή μάλλον, η μετεξέλιξή τους. Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, οι μουσουλμανικές κοινότητες στην Ευρώπη ήταν κοσμικές. Έκτοτε, τα κοσμικά κινήματα μπήκαν στο περιθώριο και αυξήθηκε ο θρησκευτικός ζήλος. Η υποστήριξη για τους Παλαιστίνιους ήταν πάντα ισχυρή, αλλά μόνο πρόσφατα εδραιώθηκε και ο έντονος αντισημιτισμός.

Μία εξήγηση είναι ότι πολλοί από τους λόγους που επέφεραν τη μεταμόρφωση των μουσουλμανικών κοινοτήτων και οδήγησαν και σε μεγαλύτερη εχθρότητα προς τους Εβραίους είχαν ένα εξίσου διαβρωτικό αποτέλεσμα στην κοινή γνώμη εν γένει. Η άνοδος των πολιτικών ταυτότητας οδήγησε μία κατακερματισμένη, φυλετική κοινωνία και κατέστησε το φυλετικό μίσος περισσότερο αποδεκτό. Αλλά οι Εβραίοι δεν είναι ο μόνος στόχος αυτής της οργής που βρίσκεται παντού.

Έρευνα του Pew Research Center αποκάλυψε ότι δεν είναι μόνο ο αντισημιτισμός που κατακλύζει την Ευρώπη: «το ίδιο κοινό που αντιμετωπίζει αρνητικά τους Εβραίους, αντιμετωπίζει αρνητικά και τους Μουσουλμάνους» αναφέρεται στην έρευνα.

Αρα η ίδια μίξη ξενοφοβίας, θεωριών συνωμοσίας και αντίδρασης στην πολιτική που οδήγησε στον ανανεωμένο αντισημιτισμό, καλλιεργεί και την εχθρότητα προς τους Μουσουλμάνους. Οι επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα δεν θα πρέπει να αποτελούν την δήθεν ηθική ασπίδα που θα δικαιολογεί τον αντισημιτισμό στην Ευρώπη. Αλλά ούτε και ο αντισημιτισμός θα πρέπει να λειτουργεί ως νομιμοποίηση της ισραηλινής επιθετικότητας. Οι μισαλλόδοξοι και από τις δύο πλευρές πρέπει να βρεθούν προ των ευθυνών τους.