Οχι, δεν εννοώ τη «Neue Ostpolitik» του αείμνηστου Βίλι Μπραντ. Εννοώ την άρρητη μεν, σαφή δε, Ανατολική Πολιτική που ακολουθεί η Γερμανία μετά την επανένωση. Εχοντας ανακτήσει τη χαμένη εθνική της αυτοπεποίθηση στρέφεται ολοένα και περισσότερο προς Ανατολάς, εκεί όπου πολλοί εκτιμούν ότι μετατοπίζεται το πολιτικοοικονομικό κέντρο βάρους του πλανήτη.
Η Ανατολική Πολιτική της Γερμανίας ξεδιπλώνεται σε τρία διαφορετικά μέτωπα:
1) Στον ενεργειακό τομέα επέλεξε τη Ρωσία ως στρατηγικό εταίρο για να εξασφαλίσει τους αναγκαίους ενεργειακούς πόρους που χρειάζονται για την απρόσκοπτη οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
2) Στον βιομηχανικό τομέα πολλές γερμανικές πολυεθνικές έσπευσαν να εγκατασταθούν στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες που εντάχθηκαν στην ΕΕ με τη διεύρυνση του 2004, με στόχο τη μείωση του μισθολογικού κόστους και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
3) Στον τομέα των εξαγωγών, χρησιμοποιώντας ως εφαλτήριο τη Ρωσία και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, επιχειρεί να κατακτήσει τις αγορές της Κίνας και της Ασίας. Η Γερμανία εξάγει στην Κίνα κεφαλαιουχικό εξοπλισμό και αγαθά πολυτελείας για τους πολυπληθείς κινέζους νεόπλουτους και εισάγει πάμφθηνα προϊόντα μαζικής κατανάλωσης. Στη διάρκεια της κρίσης το μερκαντιλιστικό αυτό δίδυμο (πρώτο στις εξαγωγές) ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τη θέση του χρησιμοποιώντας ως εργαλείο τα τεράστια εμπορικά πλεονάσματα.
Ο σινο-γερμανικός άξονας είναι ντε φάκτο αντιευρωπαϊκός και συμβάλλει στην οικοδόμηση της γερμανικής Ευρώπης. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα κατά την περυσινή εμπορική διένεξη για τα κινεζικά φωτοβολταϊκά. «Ονειρεμένο δίδυμο», «μπορούμε και μόνοι μας», «μαζί διαμορφώνουμε το μέλλον» ήταν μερικές από τις χαρακτηριστικές εκφράσεις που κυριάρχησαν στο ταξίδι του κινέζου πρωθυπουργού στο Βερολίνο (27/5/13). Το εμφανώς απειλητικό μήνυμα του Λι Κετσιάνγκ είχε ως στόχο να διασπάσει εν τη γενέσει του ενδεχόμενο ενιαίο μέτωπο των ευρωπαϊκών χωρών για την επιβολή υψηλών δασμών. Και τα κατάφερε. Η Μέρκελ προτίμησε να ευθυγραμμιστεί με τους Κινέζους και όχι με τις θέσεις τής ευρωπαϊκής επιτροπής εμπορίου!
Στον κολοφώνα της οικονομικής δόξας τους οι γερμανοί ηγέτες πίστεψαν ότι ήγγικεν η ώρα για το μεγάλο ποιοτικό άλμα. Η ώρα να μεταφράσουν την οικονομική ισχύ τους σε γεωπολιτική ισχύ. Με αίσθημα έκδηλης υπερηφάνειας ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ ανακοίνωσε ότι η Γερμανία είναι έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της και στην εξωτερική πολιτική. Και άδραξε την ευκαιρία της Ουκρανίας για να αποδείξει ότι εννοεί αυτά που λέει. Αλλά τα έκανε κυριολεκτικά θάλασσα, γιατί λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο (Ρωσία).
Με το εμπάργκο κατά της Ρωσίας η Ουάσιγκτον πιέζει αφόρητα τους Γερμανούς να συνταχθούν με τη Δύση. Χωρίς την Ανατολή όμως το Βερολίνο βγαίνει σαφώς αποδυναμωμένο, καθώς η Ανατολική Πολιτική του, αν μη τι άλλο, κινδυνεύει να μείνει από καύσιμα. Απειλεί όμως και η Ρωσία με την ενεργειακή συμφωνία που υπέγραψε με την Κίνα.
Εφθασε άραγε το τέλος της γερμανικής Ευρώπης; Θα αποδειχθεί η Ουκρανία νέο Στάλινγκραντ; Ουδείς γνωρίζει. Η μετάβαση στον νέο πολυπολικό κόσμο δημιουργεί γεωπολιτικό πανδαιμόνιο…
Ο κ. Γιώργος Δουράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
