Αλλόκοτη και παράξενη πατρίδα. Για πολλοστή φορά ξεχειλίζει το πάθος μας για τα τεκταινόμενα στη μακρινή Αργεντινή. Οι κρατούντες έδωσαν και πάλι το εναρκτήριο λάκτισμα: επτώχευσε (ξανά) η Αργεντινή! Με τον ίδιο τρόπο που τα δημοσιονομικά «γεράκια» της υφηλίου κραδαίνουν το σκιάχτρο της Ελλάδος για να πειθαρχήσουν τις απανταχού άσωτες χώρες, οι έλληνες κυβερνήτες κραδαίνουν το φόβητρο της Αργεντινής για να μας πείσουν ότι η αποτυχημένη πολιτική τους αποτελεί μονόδρομο. Αλλά και η αντιπολίτευση δεν πάει πίσω. Εμμέσως πλην σαφώς τοποθετείται στον αντίποδα και υπερασπίζεται την Αργεντινή. Δεν είναι σαφές τι ακριβώς υπερασπίζεται, αυτή την εντύπωση όμως δίνει.
Το νέο πιστωτικό γεγονός δεν έχει τη δραματική σημασία που του προσδίδουν κυβέρνηση και μέσα ενημέρωσης. Δεν επηρεάζει άμεσα την Αργεντινή, που ούτως ή άλλως είναι εκτός αγορών, δυσχεραίνει ωστόσο τις μελλοντικές αναδιαρθρώσεις χρέους άλλων χωρών. Και αυτό γιατί η απόφαση του αμερικανού δικαστή επιβραβεύει την αδιάλλακτη συμπεριφορά των επιθετικών κερδοσκοπικών κεφαλαίων. Θα έχουν εφεξής κάθε λόγο να αναλαμβάνουν όλο και πιο παράτολμες επενδύσεις, υπό την αιγίδα της Δικαιοσύνης, που ουσιαστικά τα απαλλάσσει από το επιχειρηματικό ρίσκο (moral hazard). Η Ελλάδα ωστόσο δεν επηρεάζεται άμεσα καθώς ελάχιστα κρατικά ομόλογα βρίσκονται σε χέρια ιδιωτών. Το χρέος μας είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου «επίσημο» και άρα η επικείμενη διαπραγμάτευση θα γίνει με πολιτικούς όρους.
Ματαιοπονούν όσοι αναζητούν δικαίωση εκτός συνόρων. Η κυβέρνηση κρίνεται από τα αποτελέσματα της εσωτερικής πολιτικής της. Το ίδιο και η αντιπολίτευση (όταν με το καλό γίνει κυβέρνηση). Δεν λέω, είναι σοφό να μελετά κανείς παραδείγματα άλλων χωρών για να βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα. Αλλά ως εδώ και μη παρέκει. Οι οικονομίες διαφέρουν μεταξύ τους, όπως άλλωστε και οι χοροί. Αλλο ταγκό, άλλο τσάμικο!..
Τα τελευταία πέντε χρόνια το φάντασμα του Ιρβινγκ Φίσερ περιφέρεται αδέσποτο στη στοιχειωμένη ελληνική οικονομία για να μας θυμίζει ότι όποιος αγνοεί την τεχνογνωσία της οικονομικής επιστήμης και πορεύεται με πυξίδα τον ανιστόρητο ερασιτεχνικό εμπειρισμό το πληρώνει ακριβά. Πολύ ακριβά. Τα επίπεδα χρέους, ύφεσης και ανεργίας στη χώρα μας αποτελούν αρνητικά παγκόσμια ρεκόρ.
Για να ανακάμψει η ελληνική οικονομία δεν αρκεί η επικείμενη νέα αναδιάρθρωση. Αν δεν απαλλαγούμε από την ψύχωση της λιτότητας, το χρέος θα αναπαραχθεί ταχύτατα. Αυτό μας διδάσκει και η εμπειρία του πρώτου «κουρέματος» (PSI). Αλλά δεν αρκούν και οι πολυδιαφημισμένες ξένες επενδύσεις. Η θηριώδης ελληνική ανεργία οφείλεται πρωτίστως στα λουκέτα εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αν δεν ανακάμψει η εγχώρια επιχειρηματικότητα, δεν πρόκειται να ανακάμψει η απασχόληση. Γι’ αυτό χρειάζεται επειγόντως ρευστότητα. Τόσο για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων ιδιωτικών και δημοσίων επενδύσεων όσο και για την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των μισθωτών, απαραίτητη προϋπόθεση για την πολυπόθητη ισχυρή ανάκαμψη.
Καιρός λοιπόν να αρχίσει η (απαγορευμένη) δημόσια συζήτηση για τον τρόπο χρηματοδότησης της ανάπτυξης. Χωρίς ταμπού και προκαταλήψεις. Χωρίς χούλιγκαν και μαζορέτες. Ενθεν κακείθεν.
Ο κ. Γιώργος Δουράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ