Το μέλλον της Ευρώπης και η Ελληνική προεδρία

ΗΕλληνικήΠροεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε με χαμηλό προϋπολογισμό αλλά δεν ήταν μια Προεδρία χαμηλών προσδοκιώνκαι αποτελεσμάτων.Αντίθετα, επιτεύχθηκαν περισσότερες από 65 συμφωνίες, πολλές από αυτές σε ζωτικούς τομείς,που επηρεάζουν κάθε πτυχή της καθημερινότητας των Ευρωπαίων πολιτώνκαι που είναι δύσκολο να συνοψιστούν όλες στον περιορισμένο χώρο ενός άρθρου.Και μόνον ο μεγάλος αριθμός επισκέψεων Επιτρόπων και Γενικών Διευθυντών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (περισσότερες από80και 30 αντίστοιχα) αλλά και άλλων Οργάνων της ΕΕ, όπως οι Επιτροπές Ευρωπαϊκών Υποθέσεων από όλα τα εθνικά Κοινοβούλια (COSAC), η Επιτροπή τωνΠεριφερειών και η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της ΕΕ,δείχνουν την έντονη δραστηριότητα και τις διεργασίες που έγιναν στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά το ελληνικό εξάμηνο.Επιπλέον, ηεπιλογή του συγκρατημένου κόστους είχευψηλό συμβολισμό για τη δημοσιονομική προσαρμογή την οποία υλοποιεί η Ελλάδα, αλλά αποτέλεσε και ένα γενικότερο παράδειγμα χρηστής διαχείρισης των δημοσίων πόρων για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και ήταν κάτι που προσέλαβαν ιδιαίτερα θετικά οι εταίροιμας, ιδίως γιατί συνοδεύτηκε από σημαντικά αποτελέσματα επί της ουσίας.

Οι προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας κινήθηκαν σε τέσσερις βασικούς άξονες:την Εμβάθυνση-Ολοκλήρωση της ΟΝΕ,την Ανάπτυξη-Απασχόληση-Συνοχή, τη Μετανάστευση-Σύνορα-Κινητικότητα και τις Θαλάσσιες Πολιτικές.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η πρόοδος που έγινε στην Εμβάθυνση και την Ολοκλήρωση της Ευρωζώνης/ΟΝΕ, δηλαδή στην ενίσχυση των θεσμών που θα αποτρέψουν την υποτροπή της κρίσης του ευρώ ή μιας μελλοντικής επανεμφάνισής της. Συγκεκριμένα, έγιναν τρία πολύ σημαντικά βήματα στην Τραπεζική Ένωση που ενισχύουν τη σταθερότητα και την ασφάλεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος.Τα βήματα αυτά αποκαθιστούντην εμπιστοσύνη στις τράπεζες και μειώνουντο πιθανό κόστος για τον φορολογούμενο από μελλοντικές κρίσεις.Πρόκειται για τη συμφωνία για Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης, την αναδιατυπωμένη Οδηγία για τα Συστήματα Εγγύησης Καταθέσεων και την Οδηγία για την Ανάκαμψη και Εξυγίανση Τραπεζών. Παράλληλα επιτεύχθηκε ομόφωνη πολιτική συμφωνία για το νομοθετικό πακέτο των ιδίων πόρων για την νέα περίοδο του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2014-20 που διασφαλίζει τη συνέχεια στην έγκαιρη και ομαλή χρηματοδότηση των πολιτικών της ΕΕ.

Στον άξονα Μετανάστευση-Σύνορα-Κινητικότητα,που είναι πολύ σημαντικός ιδιαίτερα για τις χώρες όπως η Ελλάδα, που αποτελούν πύλη εισόδου παράτυπων μεταναστών, εγκρίθηκε η πρόταση για τη θέσπιση κανόνων για την επιτήρηση των εξωτερικών θαλασσιών συνόρων. Αυτή είναι μια συμφωνία με πολλαπλή σημασία καθώς οδηγεί σε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και νομική σαφήνεια στις επιχειρήσεις της Frontex, του Σώματος Φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Στόχος είναι ηαποτροπή της παράνομης διέλευσης των θαλασσιών συνόρων, η καταπολέμηση της διασυνοριακής εγκληματικότητας,οεντοπισμόςκαιησύλληψη ατόμων που υπηρετούν σκοπούς άλλους από το δικαίωμα στο άσυλο ή τον χαρακτηρισμό ως πρόσφυγας. Παράλληλα συμβάλλει στην προστασία της ανθρώπινης ζωής και την πρόληψη τραγωδιών στη θάλασσα όπως η Λαμπεντούζα ή το Φαρμακονήσι. Η ειδική ομάδα «Μεσόγειος» προωθεί τη συνεργασία με τρίτες χώρες για την πρόληψη των μεταναστευτικών ροών προς την ΕΕ και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και της παράνομης διακίνησης μεταναστών.Με άλλα λόγια, μπαίνει τάξη σε έναν τομέα που απασχολεί έντονα και με πολλούς τρόπους την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη γενικότερα και την Ελλάδα ειδικότερα.

Στον άξονα των Θαλασσιών Πολιτικών, εγκρίθηκε η νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Θαλάσσια Ασφάλεια ενώ υιοθετήθηκε και «Διακήρυξη των Αθηνών»πουθέτει τις προτεραιότητεςστη ναυτιλιακή πολιτική της ΕΕ. Αυτές είναι ηδιασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής ναυτιλίας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η αύξηση της απασχόλησηςστον κλάδο, η ελεύθερη πρόσβαση στις αγορές, ηστήριξη της ναυτιλίαςμικρών αποστάσεων, η αποτελεσματική χρήση των ψηφιακών ναυτιλιακών υπηρεσιών σε επίπεδο ΕΕ, η διατήρηση ηγετικού ρόλου της ΕΕ στη ναυτιλιακή τεχνολογία και καινοτομία. Στις προτεραιότητες συμπεριλαμβάνεταιη ενσωμάτωση της έννοιας της «νησιωτικότητας» στη χάραξη των ευρωπαϊκών πολιτικών με στόχο την πρόληψη του γεωγραφικού και κοινωνικού αποκλεισμού και απομόνωσης ώστε να έχουν τα μικρότερα και πιο απομακρυσμένα νησιά ίσες ευκαιρίες ανάπτυξης. Αντιλαμβανόμαστεόλοιότι αυτά είναι θέματα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα.Στον ίδιο άξοναπροχώρησε και η συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Νέας Αλιευτικής Πολιτικής της ΕΕ, που στόχο έχει να επαναφέρει τα αλιευτικά αποθέματα σε βιώσιμα επίπεδα, να θέσει τέλος στις σπάταλες αλιευτικές πρακτικές αλλά και να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες απασχόλησης και ανάπτυξης στις παράκτιες περιοχές. Επιπλέον η συμφωνία για το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό θέτει τις βάσεις για να μπει τάξη στον ανταγωνισμό που επικρατεί στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υδατοκαλλιεργειών και άλλων τομέων ανάπτυξης.

Τέλος,στον καίριο άξονα Ανάπτυξη-Απασχόληση-Συνοχή εγκρίθηκε το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης 2014-2020 μεταξύ της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με συνολικό προϋπολογισμό 20,84 δισ. ευρώ (Ευρωπαϊκή συνδρομή) και 26 δισ. ευρώ (συνολική δημόσια δαπάνη). Οι προτεραιότητες του Συμφώνου είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, και ιδιαίτερα των μικρομεσαίων, η ανάπτυξη και αξιοποίηση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, η μετάβαση σε μια οικονομία φιλική στο περιβάλλον και η βελτίωση της θεσμικής επάρκειαςκαι της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Πρόκειται για θέματα που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδακαθώς σε αυτό συμπεριλαμβάνεται το νέο ΕΣΠΑ. Αλλά βλέπουμε ότι είναι και θέματα που απασχολούν και συνολικά τις χώρες της ΕΕ.Στον ίδιο άξονα, σημαντική πρόοδος ήταν η απλούστευση των διαδικασιών του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλληλεγγύης που είχε σκοπό την αντιμετώπιση μεγάλων φυσικών καταστροφών και την εκδήλωση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης σε τέτοιες καταστάσεις.Έχει χρησιμοποιηθεί ήδη σε 56 περιπτώσεις παρέχοντας βοήθεια πάνω από 3,5 δισ. ευρώ σε 23 διαφορετικές χώρες από το 2002. Η Ελλάδα έχει λάβει 99,1 εκατ. ευρώ για τις πλημμύρες στον Έβρο του 2006 και τις πυρκαγιές του 2007.Η αναμόρφωση του περιλαμβάνει την έννοια της «περιφερειακής καταστροφής», που σημαίνει ότι δύναται να καταστήσει επιλέξιμη για αποκατάσταση ζημιών την Κεφαλλονιά για τους φετινούς σεισμούς.

Πέρα από αυτούς τουςμεγάλουςάξονες, υπήρξε πρόοδος σε μια σειρά από άλλα θέματα, όπως οι διαπραγματεύσεις για ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ (με στόχο να ολοκληρωθεί η δουλειά που προβλέπεται στις ενταξιακές διαδικασίες μέχρι το 2018) και η υποψηφιότητα για ένταξη στην ΕΕ της Αλβανίας. Παράλληλα, ελήφθησαν αποφάσεις σε διάφορους άλλους τομείς, όπως το eCall (κλήση έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση συγκρούσεων οχημάτων με στόχο την μείωση του χρόνου ανταπόκρισης των υπηρεσιών πρώτων βοηθειών κατά 40-50%), η συμφωνία για την προώθηση των ποιοτικών αγροτικών προϊόντωνμε τριπλασιασμό των διατιθέμενων κονδυλίων στα 200 εκατ. ευρώ έως το 2020και ηέναρξη τηςσυζήτησηςγια την εκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς των μεγάλων αθλητικών οργανώσεων ώστε να βελτιωθούν τα μακροπρόθεσμα οφέλη από τη φιλοξενία τους.

Μπορείη Ελληνική Προεδρίαναμην σημαδεύτηκε από δραματικές διασκέψεις με πρωτοσέλιδα και αγωνιώδεις τηλεοπτικές μεταδόσεις, μπορεί ναεπισκιάστηκε σε ένα βαθμό από την παρατεταμένη προεκλογική περίοδο των ευρωεκλογών που παρατηρήθηκε σε πολύ μεγάλο αριθμό χωρών και την ανησυχητική ενίσχυση των ποικιλώνυμων ευρωσκεπτικιστικών πολιτικών σχημάτων, αλλά ήταν μια Προεδρία με αποτελέσματα και με πρόοδο σε μια σειρά σημαντικών θεμάτων.Στο εξάμηνο αυτό μπορεί να εμφανίστηκε ενισχυμένος ο ευρωσκεπτικισμός αλλά ενισχυμένη βγήκε και η Ευρώπη που έκανε σημαντικά βήματα μπροστά με τις φυλοευρωπαϊκές δυνάμεις να καταλαμβάνουν τελικά πάνω από τα 2/3 των εδρών του νεοεκλεγέντος Ευρωκοινοβουλίου. Ο ζοφερός κύκλος της κρίσης έχει ολοκληρωθεί και τώρα ξεκινάει η φάση της ανάκαμψης.

Με πλήρως ανανεωμένα μετά τις Ευρωεκλογές τα θεσμικά της Όργανα, η ΕΕ πρέπει τώρα να στηρίξει πιο αποφασιστικά την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας και να καταστήσει κεντρικό άξονα της πολιτικής της την ενίσχυση της οικονομίας, της ανάπτυξης και της απασχόλησης.