Το βιβλίο, προφανώς το ιερό βιβλίο, είναι το συστατικό στοιχείο του πολιτισμού αυτού. Οι συγγραφείς λένε ότι για τους Εβραίους δεν έχει σημασία η υλικότητα ή μνημειακότητα της συναγωγής όσο τα κείμενα που φυλάσσονται μέσα σ’ αυτήν. Μπορείς να είσαι Εβραίος παντού μεταφέροντας απλά τα κείμενά σου. Χάρη στις λέξεις διατηρήθηκε μέσα στους αιώνες η μεγάλη εβραϊκή διασπορά. Σε αυτή τη διαρκή συνομιλία των γενεών τον καθοριστικό ρόλο κρατούν δύο ζεύγη σχέσεων: ο γονέας και το τέκνο, ο δάσκαλος και ο μαθητής. «Η εβραϊκή παράδοση», γράφουν οι δύο συγγραφείς, «επιτρέπει και ενθαρρύνει τον μαθητή να επαναστατήσει έναντι του δασκάλου, να διαφωνήσει μαζί του και, μέχρις ενός σημείου, να τον αναιρέσει».
Ασφαλώς διακρίνουμε εδώ μια βασική φροϋδική θέση που είναι η πατροκτονία. Αλλά εδώ διακρίνουμε και δύο άλλα κεντρικά στοιχεία της εβραϊκής νοοτροπίας που έχουν σχέση με τον διαρκή σχολιασμό μέσα από την αμφισβήτηση και φυσικά με την έρευνα. Στοιχεία που δεν χαρακτηρίζουν μόνο τον πιστό Εβραίο αλλά και τον κοσμικό και τον άθεο. Κοσμικοί και άθεοι δηλώνουν οι δύο συγγραφείς αυτού του δοκιμίου, ο μεγάλος μυθιστοριογράφος Αμος Οζ και η ιστορικός κόρη του Φάνια Οζ. Και μολονότι στο παραδοσιακό ζεύγος γονέας – τέκνο το τέκνο είναι πάντα αγόρι, το συγγραφικό ζεύγος αυτού του δοκιμίου μάς ανοίγει με πολύ χιούμορ, αυτοσαρκασμό και κριτική διάθεση τις πόρτες της εβραϊκότητας. Βγαίνουμε όλοι κερδισμένοι.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
