Οι ευρωεκλογές δεν κατέγραψαν πολιτική ανατροπή, δείχνουν όμως πως οι αντοχές των πολιτών και τα πολιτικά αποθέματα της κυβέρνησης εξαντλούνται. Οι πολιτικές εξελίξεις αντανακλούν τις δραματικές αλλαγές στον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό της χώρας, ο οποίος συρρικνώθηκε και τριχοτομήθηκε επικίνδυνα.
– Η κρίση μεγάλωσε την συγκέντρωση πλούτου και κατ’ επέκταση οικονομικής και όχι μόνο εξουσίας. Αυτό το φαινόμενο είναι ακόμη πιο έντονο σε δυναμικούς κλάδους της οικονομίας, μέσα από τις αποκρατικοποιήσεις, τις ανακεφαλαιοποιήσεις των Τραπεζών, την τροποποίηση των συμβάσεων παραχώρησης των αυτοκινητοδρόμων και την πτώχευση πολλών επιχειρήσεων, στους παραπάνω κλάδους.
– Μεγάλα τμήματα των παραδοσιακών μεσοστρωμάτων (έμποροί, βιοτέχνες, επαγγελματίες), αλλά και των μεσοστρωμάτων της μεταπολίτευσης (εταιρίες στον χώρο των υπηρεσιών, υψηλόμισθοί στο δημόσιο και τις ΔΕΚΟ, επαγγελματίες επιστήμονες), συνθλίβονται λόγω της δραματικής μείωσης της κατανάλωσης, δημόσιας και ιδιωτικής, αλλά και της μείωσης του τραπεζικού δανεισμού.
– Ένα σημαντικό μέρος των παραπάνω στρωμάτων, έχει εξαφανιστεί οικονομικά και κοινωνικά έχει μετατοπιστεί στο περιθώριο.
Το νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, με υγιείς ανταγωνιστικές εξωστρεφείς επιχειρήσεις, δεν φαίνεται στον κοντινό ορίζοντα, όπως δεν φαίνεται και η βελτίωση των εισοδημάτων, της απασχόλησης και του κοινωνικού κράτους.
Οι εξελίξεις αυτές θα συνεχίσουν να επιδρούν αποσταθεροποιητικά τόσο στην κοινωνία, όσο και στους θεσμούς κοινωνικής και πολιτικής εκπροσώπησης. Οι πολίτες, ακόμη περισσότερο, θα επιλέγουν πολιτικές και κόμματα, ωθούμενοι από τον φόβο του χειρότερου προς τα δεξιά και από οργή και αγανάκτηση προς τα αριστερά.
Η ηγεσία της Ν.Δ βλέποντας ότι στις επερχόμενες Εθνικές Εκλογές θα είναι δεύτερο κόμμα, θα επιδιώξει να ανασυνθέσει πολιτικά και ιδεολογικά τον χώρο της, μετακινούμενη δεξιότερα, για να απορροφήσει μεγάλο μέρος των δυνάμεων που καταγράφηκαν σε αυτήν την πλευρά, με στόχο έναν συμπαγή πολιτικό χώρο, που θα αντέξει, μέχρι να αποτύχει η νέα εκλογική επιλογή των πολιτών.
Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θα προσπαθήσει, με καλύτερους όρους τώρα, να επιβάλει την λογική της κομματικής αυτοδυναμίας, με διπλές εκλογές, στις αρχές του 2015, με αφορμή την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ο πολιτικός χώρος, τόσο της μεταρρυθμιστικής κεντροδεξιάς, όσο και της μεταρρυθμιστικής κεντροαριστεράς, θα παραμείνει κοινωνικά μετέωρος και πολιτικά σε αμφίπλευρη εντεινόμενη πίεση.
Για το ΠΑΣΟΚ και τις άλλες δυνάμεις της κεντροαριστεράς, όπως καταγράφηκαν στις Ευρωεκλογές, η επιλογή αν και σύνθετη και δύσκολη, είναι μία. Πρέπει να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις ανάσχεσης της πολιτικής πόλωσης και της ομαλής πολιτικής συνέχειας.
Γι’ αυτό άμεσα πρέπει, τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και οι άλλες δυνάμεις του χώρου, μέσα από έναν δημόσιο και ειλικρινή διάλογο, να διαμορφώσουν το Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης της χώρας, βασικές προτεραιότητες του οποίου θα είναι η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, η ανάπτυξη, η απασχόληση και η κοινωνική συνοχή, το νέο κράτος, το νέο πολιτικό σύστημα, η σταθερή θέση της χώρας στην Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό το μεσοπρόθεσμο προγραμματικό σχέδιο θα πρέπει να αποτελέσει και τη βάση της ανασυγκρότησης του χώρου της μεταρρυθμιστικής σοσιαλδημοκρατίας.
Ο προαναγγελθείς ανασχηματισμός για τον μεν χώρο της κεντροδεξιάς, φαίνεται πως θα αποτελέσει το όχημα της ανασύνθεσής της και της τελικής διάταξής της για την μάχη των επερχόμενων Εθνικών εκλογών, για τον δε χώρο του ΠΑΣΟΚ, ελάχιστη σημασία θα έχει. Ο βασικός κρίκος των εξελίξεων είναι το εκλογικό σύστημα. Αυτό θα καθορίσει εάν οι πολιτικές εξελίξεις θα κινηθούν στο ολισθηρό πεδίο της ακραίας πολιτικής πόλωσης ή θα διαμορφώσει συνθήκες ομαλής πολιτικής συνέχειας.
Η αλλαγή προς το αναλογικότερο του εκλογικού νόμου, θα περιορίσει δραστικά την πολιτική πόλωση και τον διχασμό, ενώ θα επιτρέψει τον ασφαλή επανασχεδιασμό των ασκούμενων πολιτικών. Μια τέτοια πορεία, θα έχει την συναίνεση της μεγάλης πλειοψηφίας του Ελληνικού Λαού και ταυτόχρονα, μπορεί να βρει σημαντική υποστήριξη στα πλαίσια της Ευρωζώνης, αλλά και ευρύτερα.
Το ΠΑΣΟΚ αντί να επιδίδεται σε μάχες συμβόλων, που υποκρύπτουν προσωπικές επιλογές και είναι αδιέξοδες, θα πρέπει να πρωταγωνιστήσει με αποφασιστικές, και συλλογικές πρωτοβουλίες, σε μάχες ευθύνης και ουσίας.
Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, αλλά και όλα τα στελέχη και μέλη του, το καθένα με την ευθύνη που αναλογεί, θα πρέπει να επιλέξουν τον δρόμο της συλλογικής προσπάθειας, μέσα από τους θεσμούς του κόμματος και όχι μέσα από παλιές ή νέες ομαδοποιήσεις.
