Η Ακροδεξιά στην Ευρώπη

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις που διεξάγονται στην Ευρωπαϊκή Ενωση καταγράφουν αύξηση της εκλογικής δύναμης των κομμάτων της άκρας Δεξιάς σε αρκετές από τις χώρες της Ενωσης.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις, στην εκλογική αναμέτρηση για την Ευρωβουλή προβλέπεται πρωτιά του UKIP στη Μ. Βρετανία, διεκδίκηση της πρώτης θέσης από το FN στη Γαλλία και υψηλά ποσοστά των αντίστοιχων κομμάτων στην Ελλάδα (ΧΑ), στην Ιταλία (LN), στη Φινλανδία (PS) και στην Ολλανδία (PVV).

Για την ορθότερη όμως ερμηνεία και αντιμετώπιση του φαινομένου πρέπει να τονιστεί ότι τα κόμματα αυτά δεν αποτελούν ομοιογενές σύνολο, αλλά παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις, τόσο σε ιδεολογικό όσο και σε προγραμματικό επίπεδο.

Οσον αφορά τις ιστορικές και ιδεολογικές αφετηρίες τα κόμματα αυτά, σχηματικά μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη περιλαμβάνονται κόμματα που αποτελούν ιδεολογική και ιστορική συνέχεια του φασισμού υιοθετώντας ταυτόχρονα και ρατσιστικές θέσεις.

Τέτοια κόμματα είναι οι Σουηδοί δημοκράτες (SD), διάδοχοι του BSS, το Jobbik στην Ουγγαρία και το Βρετανικό Εθνικό Κόμμα (BNP) στη Μεγάλη Βρετανία, ενώ στην ίδια κατηγορία μπορούμε να εντάξουμε και τα αντίστοιχα κόμματα των σκανδιναβικών χωρών και της Ολλανδίας (PVV).

Χαρακτηριστικό των κομμάτων αυτών είναι ότι προσλαμβάνουν το έθνος ως μια βιολογική κοινότητα αίματος, το οποίο όμως απειλείται από τους μετανάστες, τους πολιτικούς πρόσφυγες, τους Εβραίους και τους Τσιγγάνους. Η εκλογική άνοδος των κομμάτων αυτών, κυρίως στις σκανδιναβικές χώρες, δεν οφείλεται ούτε σε υψηλά ποσοστά ανεργίας ούτε σε πτώση του βιοτικού τους επιπέδου, αφού κάτι τέτοιο δεν υφίσταται, αλλά κυρίως στον φόβο αλλοίωσης του έθνους εξαιτίας της μετανάστευσης.

Πρόκειται δηλαδή, όπως έχει χαρακτηριστεί, για «εξτρεμισμό της ευημερίας».

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν κόμματα τα οποία επικεντρώνονται κυρίως σε πολιτική προσέγγιση, τόσο της Ευρωπαϊκής Ενωσης όσο και της μετανάστευσης, διεκδικώντας λιγότερη φορολογία και ελεγχόμενη μετανάστευση.

Οσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ενωση, υποστηρίζουν ότι αυτή κυβερνιέται από τις ισχυρές χώρες και ιδιαίτερα τη Γερμανία, ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αποτελεί προϊόν συνωμοσίας από τις ευρωπαϊκές ελίτ ώστε να καταστρέψουν τα έθνη και τους λαούς και να δημιουργηθεί ένας παγκοσμιοποιημένος χώρος χωρίς σύνορα, ενώ τάσσονται και υπέρ της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα αφού αυτό θα αποτελέσει τη λύση των κοινωνικών προβλημάτων που έχουν ανακύψει τα τελευταία χρόνια.

Για τα κόμματα αυτά η μετανάστευση, εκτός από απειλή για την ομοιογένεια του πληθυσμού, αποτελεί κυρίως απειλή για το κοινωνικό κράτος της χώρας. Για τον λόγο αυτόν άλλωστε η μετανάστευση αντιμετωπίζεται ως πολιτικός κίνδυνος με οικονομικές κυρίως συνέπειες.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Nigel Farage (UKIP) που υποστήριξε ότι θα μπορούσε να αποδεχτεί κάποιο ποσοστό μεταναστών, αρκεί αυτό να συνεισέφερε στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας και να μην το επιβάρυνε, ενώ το FPÖ στην Αυστρία διευκρίνισε στο πρόγραμμά του ότι θα μπορούσε να αποδεχτεί μετανάστες οι οποίοι θα απολαμβάνουν ό,τι και οι αυστριακοί πολίτες, αρκεί αυτοί να μιλούν γερμανικά, να αναγνωρίζουν τις αξίες και τους νόμους της χώρας και να συμμετέχουν στην πολιτιστική ζωή της χώρας.

Μια βασική επίσης διαφοροποίηση των κομμάτων αυτών είναι η σχέση τους με τους μετανάστες και ιδιαίτερα με τους μετανάστες που προέρχονται από τον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Ενώ στη βόρεια Ευρώπη ο αντιισλαμισμός είναι έντονος στα κόμματα αυτά, στα αντίστοιχα κόμματα της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, εξαιτίας της απουσίας μεταναστών μουσουλμάνων, η εχθρότητά τους εκδηλώνεται κυρίως σε βάρος άλλων εθνοτικών μειονοτήτων, των Εβραίων και των Τσιγγάνων. Αξίζει να αναφερθεί μάλιστα ότι το Jobbik στην Ουγγαρία δηλώνει τη συμπάθειά του προς τον μουσουλμανικό κόσμο που αντιστέκεται στην παγκοσμιοποίηση.

Παρά το γεγονός ότι τα κόμματα αυτά συμπλέουν ως προς την αντίθεσή τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στη μετανάστευση, σε άλλα σημαντικά θέματα, όπως η σχέση τους με το Ισραήλ και τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, οι απόψεις τους διίστανται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αντίθεση μεταξύ του PVV και του FN αφού το πρώτο τάσσεται υπέρ του κράτους του Ισραήλ και του γάμου μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου, ενώ το δεύτερο ενάντια και στα δύο. Μια τέτοια άλλωστε κοινή σύμπλευση έχει αποκλειστεί τόσο από τα κόμματα της Φινλανδίας και της Δανίας (DF) όσο και από το ισχυρό UKIP της Μ. Βρετανίας, το οποίο μάλιστα αποκλείει και οποιαδήποτε συνεργασία με το FN εξαιτίας του αντισημιτικού παρελθόντος του.

Η μέχρι τώρα επίσης συμμετοχή των κομμάτων αυτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στις διάφορες ψηφοφορίες που γίνονται σε αυτό, μαρτυρεί ότι δεν έχουν μια κοινή στάση απέναντι στα ευρωπαϊκά ζητήματα, αλλά το καθένα υποστηρίζει διαφορετικές θέσεις σύμφωνα με τις δικές του απόψεις και ιδεολογικές καταβολές. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι από τους 47 ευρωβουλευτές των κομμάτων αυτών στο Ευρωκοινοβούλιο, οι 26 συμμετέχουν στο Europe of Freedom and Democracy Group (EFD), ενώ οι άλλοι 21 δεν συμμετέχουν σε καμιά ευρωπαϊκή ομάδα. Τέλος, η μη ύπαρξη κοινού υποψηφίου από πλευράς τους μαρτυρεί όλα τα παραπάνω, παρά τις διαφορετικές εξηγήσεις που αυτά έχουν δώσει.