Το χρέος

Σαμπιχά σημαίνει αυγή και είναι τ’ όνομά της.

Μία υπερήφανη, λυγερόκορμη γυναίκα με υπέροχα πράσινα μάτια και λαμπερά ολόμαυρα μακριά μαλλιά.

Με περίμενε στην πόρτα του συλλόγου ΕΛΠΙΔΑ. Η ματιά της διερευνητική, η ίδια συγκρατημένη.

Με δέχθηκε κατ’ εξαίρεση, παραβιάζοντας την απόφασή της να συναντήσει οποιονδήποτε μετά τη φασαρία που προκάλεσε η ακύρωση της υποψηφιότητάς της.

Εθεσε έναν όρο. Τον ίδιον που έθεσα κι εγώ, χωρίς η ίδια να το γνωρίζει στον φίλο που μεσολάβησε να κλειστεί η συνάντηση: όχι δημοσιογράφοι, όχι κάμερες.

Πήγα όπως ακριβώς σε μία επίσκεψη. Με τα γλυκά στο χέρι. Και με τις παιδικές εκδόσεις μου για τη βιβλιοθήκη του συλλόγου.

Γρήγορα η συζήτηση ζέστανε. Βοήθησε η εμπειρία που απέκτησα ζώντας στην περιοχή ως αρχαιολόγος-ανασκαφέας στη Θράκη. Το Δροσερό το είχα επισκεφθεί αρκετές φορές, σε πανηγύρια για την αγορά εργαλείων που οι αρχαιολόγοι χρειάζεται ν’ ανανεώνουν κάθε λίγο.

Οι παλιότερες γυναίκες της περιοχής με θυμήθηκαν.

Οση ώρα μιλούσαμε για τα παιδιά, την εκπαίδευσή τους, την κακοποίηση των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία, τον ρατσισμό σε βάρος των κατοίκων του οικισμού που κατοικείται αποκλειστικά από Ρομά, απ’ το κατώφλι της πόρτας που παρέμενε ανοιχτή μπαινόβγαιναν παιδιά αλλά και γυναίκες του οικισμού. Αλλα για ένα φίλεμα, άλλα για να ρωτήσουν κάτι τη Σαμπιχά και τη Χαμιγιέ που μου ετοίμασε καφέ, καλόκαρδη και χαμογελαστή εξαρχής.

– Είδατε; με ρώτησε η Σαμπιχά. Αυτός είναι ο σύλλογός μας: ένα σπίτι ανοιχτό σε γυναίκες και παιδιά. Στον τοίχο, πάνω απ’ τον νεροχύτη στο βάθος του μακρόστενου οικοδομήματος, διέκρινα λίγη ώρα μετά το μενού της εβδομάδας. Λαδερά, όσπρια, κοτόπουλο.

Και οι άνδρες σας τι λένε γι’ αυτό, τη ρώτησα.

Ο δικός μου είναι ναυτικός, άνεργος τώρα. Και της Χαμιγιέ, το ίδιο. Τον περισσότερο καιρό λείπει. Ομως δεν είχε αντίρρηση για την πρωτοβουλία μου. Το ίδιο και ο γιος μου που είναι τώρα στρατιώτης και σε λίγο τελειώνει τη θητεία του.

Ηταν ξεκάθαρο από την πρώτη στιγμή που τη συνάντησα πως η Σαμπιχά είναι διαφορετική. Ανήσυχη, προβληματισμένη για τη θέση των γυναικών στις ανδροκρατούμενες οικογένειες των Ρομά, μία από αυτές και η μητέρα της που είχε τέσσερα παιδιά, τις ανύπαρκτες δυνατότητες για τη μόρφωση των δικών τους παιδιών που καταλήγουν στην επαιτεία και αργότερα, αμόρφωτοι ενήλικες, με πολύ λιγότερες ευκαιρίες για να βρουν εργασία.

Η Σαμπιχά τόλμησε κι έκανε το μεγάλο βήμα. Βγήκε μπροστά. Δήλωσε Ελληνίδα. Ελληνίδα Ρομά. Ζήτησε ελληνική παιδεία για τα παιδιά των Ρομά στα πρόχειρα παραπήγματα που στήθηκαν νύχτα. Κι έγινε αμέσως στόχος. Σημαία ευκαιρίας ψήφων του ΣΥΡΙΖΑ. Πεδίο βολής του τουρκικού προξενείου της περιοχής. Η υποψηφιότητά της γρήγορα ακυρώθηκε, η προσφορά όμως συνεχίστηκε. Πήγε να «την πάρει το ποτάμι», όχι της περιοχής, του Θεοδωράκη. Εκείνη όμως αρνήθηκε. Εχομε αξιοπρέπεια, απάντησε όσο και αν δεν το φαντάζεσθε…

Και τώρα; Τώρα η Σαμπιχά και οι άλλες γυναίκες του χωριού προσπαθούν μετά το σβήσιμο των φώτων να σταθούν στα πόδια τους, να δουν πώς θα μπορέσουν να στρέψουν προς όφελος των παιδιών τους όλον αυτόν τον θόρυβο.

Πρώτη, ελπίζω όμως όχι η τελευταία, δεσμεύθηκα να υψώσω για τα δίκια τους τη δική μου φωνή στην Ευρωβουλή. Οπως έκανα μέχρι τώρα, αλλά η Σαμπιχά και οι άλλες γυναίκες δεν γνώριζαν, στα διεθνή fora όπου υπερασπιζόμουν ως Ειδική Απεσταλμένη μέχρι προχθές τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, ανάμεσά τους, πλην Εβραίων, και εκατοντάδων χιλιάδων Ρομά της Ευρώπης.

Δεν χρειαζόταν να πω στη Σαμπιχά περισσότερα. Για την πολιτική της γείτονος που πασχίζει να μετατρέψει σε ομοιογενή τον μουσουλμανικό πληθυσμό της Θράκης με κύριο μοχλό τη θρησκεία και την τουρκική γλώσσα, εξαφανίζοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Πομάκων και των Ρομά.

Δεν χρειαζόταν γιατί η Σαμπιχά έγινε το πρώτο φανερό θύμα αυτής της πολιτικής της Τουρκίας. Αυτοπροσδιορίστηκε, κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ, μιας και το ίδιο δικαίωμα παραχωρείτε μεγαλόκαρδα στους έτερους βαλκάνιους γείτονές μας που εζήλωσαν δόξα μεγάλη, ως Ελληνίδα και αρνήθηκε την τουρκική παιδεία.

Μαζί με τη γλώσσα και την παιδεία, ζήτησε ίσα δικαιώματα για την ίδια και τους υπόλοιπους Ρομά.

Αυτό ήταν το «λάθος» που πήγατε να διορθώσετε.

Το ίδιο «λάθος» όμως από την ημέρα που τη συνάντησα έγινε δικό μου χρέος, που ελπίζω να ξεπληρώσω και από το Ευρωκοινοβούλιο.

Και τη θέση στον ήλιο που ζητάει η Σαμπιχά, η αυγή, υπόσχομαι να παλέψω για να την κερδίσει.

Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι υποψήφια ευρωβουλευτής της ΝΔ.