ΤΟ ΒΗΜΑ – The Project Syndicate

Η κρίση στην Ουκρανία απέδειξε ότι ένας άνθρωπος μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την παγκόσμια ειρήνη. Αλλά αυτός ο ένας και μοναδικός άνθρωπος μπορεί να μην είναι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος στην πραγματικότητα ηγείται μόνο μίας μεγάλης περιφερειακής δύναμης που, λόγω της αυταρχικής διακυβέρνησης και της μπερδεμένης οικονομικής πολιτικής του, απειλεί μακροπρόθεσμα περισσότερο τον εαυτό της, παρά τον υπόλοιπο κόσμο.

Οχι, ο μοναχικός παίκτης που είναι υπεύθυνος για την απειλή στην παγκόσμια ειρήνη θα μπορούσε να είναι, ασυναίσθητα και χωρίς να το επιδιώκει, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, με την αδράνεια και την φαινομενική αδιαφορία του για την τύχη μικρότερων, και μακρινών χωρών.
Φυσικά, ο Ομπάμα δεν είναι υπεύθυνος για την εισβολή και την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, ή για το γεγονός ότι ο Πούτιν έχει αναπτύξει ρωσικά στρατεύματα στα ανατολικά σύνορα της Ουκρανίας σε μια προσπάθεια να εκφοβίσει την κυβέρνηση στο Κίεβο. Ούτε διαμορφώνει μόνος του ο Ομπάμα την δυτική πολιτική του κατευνασμού από προεπιλογή. Η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ φέρει επίσης μεγάλη ευθύνη: η σκληρή ρητορική της κρύβει σε μεγάλο βαθμό την προσέγγιση των «μπίζνες ως συνήθως», που αντανακλά την εξάρτηση της χώρας της από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Αλλά ο Ομπάμα είναι υπεύθυνος για την εμφανή αδιαφορία που δείχνει η κυβέρνησή του για την τύχη της αμερικανικής κατασκευής διεθνούς τάξεως, που διέπει τις παγκόσμιες υποθέσεις από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκτός κι αν σκληρύνει την πολιτική του, οι κανόνες και οι νόρμες που έχουν εγγυηθεί την ειρήνη για τόσο πολλούς, επί τόσον πολύ καιρό, θα μπορούσαν να χάσουν την ισχύ τους.

Η αποσύνδεση των διπλωματικών αρχών της Αμερικής από την πρακτική της έχει γίνει τόσο τεράστια που ενθαρρύνει τους αντιπάλους της. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον, μετά από την παράνομη κατάληψη και την προσάρτηση της Κριμαίας, ο Πούτιν προσπαθεί τώρα να κάνει τις ανατολικές επαρχίες της Ουκρανίας υποτελείς περιοχές, αν όχι να υποθάλψει τον αλυτρωτισμό, προκειμένου να πραγματοποιήσει το όνειρό του για την ανάσταση της ρωσικής αυτοκρατορίας.

Αλλά δεν είναι μόνο οι ανταγωνιστές της Αμερικής που παρακολουθούν την παθητικότητα του Ομπάμα. Οι στενότεροι σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών βλέπουν επίσης με νευρικότητα την στάση του, και τα συμπεράσματα που φαίνεται ότι βγάζουν θα μπορούσαν να βλάψουν σοβαρά τα συμφέροντα της εθνικής ασφάλειας της Αμερικής, στα χρόνια και τις δεκαετίες που έρχονται.

Γιατί θα πρέπει το Ιράν, ας πούμε, να διακόψει το πυρηνικό του πρόγραμμα, όταν βλέπει την ευκολία με την οποία διαμελίζεται η Ουκρανία; Στο κάτω κάτω, οι Ιρανοί έχουν υποστεί πολύ αυστηρότερες κυρώσεις από εκείνες που επιβάλλονται, μέχρι στιγμής, στη Ρωσία. Συναινώντας στην κατάληψη της Κριμαίας από την Ρωσία, οι ΗΠΑ μπορεί επίσης να δουν βασικές συμμαχίες τους να αρχίζουν να απειλούνται. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ανοιχτά ότι θα υπερασπιστούν την Ιαπωνία, αν η Κίνα καταλάβει με την βία τα διαφιλονικούμενα νησιά Σενκάκου.
Αλλά, αν η Αμερική μπορεί να αποφύγει τις εγγυήσεις που έχει δώσει από το 1994 για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, γιατί άραγε θα πρέπει οι ηγέτες της Ιαπωνίας να πιστέψουν ότι θα κάνει διαφορετικά για ένα μακρινό σύμπλεγμα από ακατοίκητες βραχονησίδες;
Ο χρόνος τελειώνει για τις ΗΠΑ, που πρέπει να αποδείξουν εκ νέου – τόσο στους φίλους όσο και στους εχθρούς τους – ότι ο λόγος τους είναι δεσμευτικό συμβόλαιο. Εκτός αν η Ρωσία τηρήσει την συμφωνία που επιτεύχθηκε πρόσφατα στη Γενεύη για να εκτονωθεί η κρίση στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ πρέπει να χρησιμοποιήσουν – και σύντομα – το πλήρες οπλοστάσιό τους από μη στρατιωτικά μέσα για να αποδείξουν στον Πούτιν το κόστος, και την τρέλα, ενός ρεβανσισμού που μοιάζει να έχει βγει από την δεκαετία του 1930.
Το μαλακό υπογάστριο των αυτοκρατορικών φιλοδοξιών του Πούτιν είναι η εύθραυστη και μη διαφοροποιημένη οικονομία της Ρωσίας, καθώς και οι προσδοκίες των απλών Ρώσων για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου τους.
Οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να αποδείξουν με σαφήνεια στον ρωσικό λαό ότι οι πολιτικές του προέδρου τους θα σημάνουν μια πιθανή επιστροφή στην φτώχεια και την τυραννία της σοβιετικής εποχής. Οποιαδήποτε μικρότερη επίδειξη αποφασιστικότητας μπορεί να αποδυναμώσει θανάσιμα τα θεμέλια της δυτικής, και της παγκόσμιας, ασφάλειας.
* Η Yuriko Koike είναι πρώην υπουργός Αμυνας και μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Ιαπωνίας.