Ρότες στο Αιγαίο



Ευχαριστημένοι και όσοι κάνουν Πάσχα στην πόλη

Δυο ημέρες είμαι εδώ, δεν ξέρω ακόμη τίποτε για την Πάτμο, περισσότερα από όσα ήξερα πέρυσι και πρόπερσι εννοώ: νησί της Αποκάλυψης, το μοναστήρι, η Χώρα που την κατοικούν διάσημοι και πλούσιοι απόντες, το βορειότερο από τα Δωδεκάνησα –αυτό είναι που με είχε συγκινήσει κάποτε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Γιατί μου είχε δώσει την ερμηνεία της ιερότητάς του, γιατί οι Βυζαντινοί είχαν οικοδομήσει το επιβλητικό καστρομονάστηρο του Ιωάννη του Θεολόγου πάνω από το ασφαλές μεγάλο λιμάνι του νησιού.

Τελευταία από τα Δωδεκάνησα σημαίνει πως πάνω από την Πάτμο απλώνεται το άγριο Ικάριο πέλαγος, υποχρεωτικό πέρασμα για τα ιστιοφόρα πλοία που έφθαναν στην Πόλη από Ανατολή και Δύση. Ή έρχονταν/πήγαιναν ακόμη μακρύτερα, μέσα από τον Βόσπορο στη Μαύρη Θάλασσα, διαδρομή σημαντική αιώνες πριν από την ίδρυση της Νέας Ρώμης.
Εχω διαβάσει, λοιπόν, στο βιβλίο «Λιμάνια και οικισμοί στο αρχιπέλαγος της πειρατείας» του Νίκου Μπελαβίλα για τις διαδρομές των ιστιοφόρων στο Αιγαίο, ότι το πρόβλημά τους ήταν να φθάσουν ως τη Χίο, μετά η διαδρομή ήταν εύκολη ως τα Στενά. Και ακολουθούσαν σχεδόν υποχρεωτικές διαδρομές για να αποφύγουν τους δύσκολους ανέμους.
Οσα έρχονταν από την Ανατολή (την Αίγυπτο, τη Συρία, την Παλαιστίνη) παρέπλεαν τις ακτές της Ανατολικής Μεσογείου και μετά ανέβαιναν μέσα από τα Δωδεκάνησα ως την Πάτμο –μετά είχαν μπροστά τους το Ικάριο και το μπουγάζι ανάμεσα Ικαρία – Σάμο, μεγάλο καραβοπνίχτη όταν κατεβαίνουν σφοδρά τα καλοκαιρινά μελτέμια. Για τούτο ήταν στέκια πειρατών οι Φούρνοι και τα άλλα νησιά του μικρού Αρχιπελάγους ανάμεσα Ικαρία – Σάμο –ο καλός ο πειρατής στις δύσκολες θάλασσες παραμονεύει. Ο Ικαρος, άλλωστε, έπεσε εκεί επειδή δεν τα έβγαζε πέρα με τον άνεμο, όχι επειδή δήθεν έλιωσε το κερί από τα φτερά του.
Οσα έρχονταν από τη Δύση, αν τα έβγαζαν πέρα με τον Κάβο Μαλιά (και τους πειρατές της Μάνης), ανέπλεαν την Πελοπόννησο ως το ύψος των Σπετσών και της Υδρας περίπου, έπρεπε να κάνουν ανατολικά, να περάσουν μέσα από τις Κυκλάδες, μέσα από τη θαλάσσια λεκάνη που σχηματίζουν Σύρος – Τήνος – Μύκονος, για τούτο η Δήλος ήταν ιερή και απαραβίαστη, καταφύγιο όλων των ναυτικών, ανεξαρτήτως πατρίδας. Μετά κατευθύνονταν προς την Πάτμο –είχαν και αυτά μπροστά τους το Ικάριο, τα κύματα, το μπουγάζι και τους πειρατές για να φθάσουν στη Χίο.
Η Πάτμος της Αποκάλυψης


Ηταν υποχρεωτικό σταυροδρόμι το νησί της Αποκάλυψης, δηλαδή, για την «υπερτοπική» ναυτιλία του Αιγαίου· λιμανάκια έχει πολλά και ασφαλή, έτσι όπως ξεδιπλώνεται σαν κηλίδα πράσινου μελανιού πάνω σε γαλάζιο χαρτί –έπρεπε να είναι και στρατιωτικά ασφαλές για όσα πλοία θα υποχρεώνονταν να μείνουν εκεί ώσπου να καταλαγιάσει ο καιρός ή ώσπου να μαζευτούν πολλά, να κάνουν αρμάδα να περάσουν από τους Φούρνους χωρίς να φοβούνται τους πειρατές. Αυτά, μου φαίνεται, εξηγούν το ισχυρό καστρομονάστηρο και την ιερότητά του.
Ηταν ο Ιωάννης ο ευαγγελιστής και απόστολος που έγραψε την Αποκάλυψη η κάποιος άλλος, όπως υποστηρίζουν κάποιοι θεολόγοι, ενάντια στην επίσημη εκδοχή της Εκκλησίας; Πώς να βρέθηκε, άραγε, εδώ; Εξόριστος την εποχή του Δομιτιανού, επειδή ήταν χριστιανός, δίνεται η εξήγηση. Μπορεί, όμως, να ήταν τόπος εξορίας τόσο πολυσύχναστο νησί; Μάλλον επιβάτης που το πλοίο του δεν μπόρεσε να συνεχίσει από τον φόβο των πειρατών ή της θάλασσας. Τον βρήκε ο χειμώνας εδώ και έγραψε όσα έγραψε –καλοκαίρι ή άνοιξη δεν εμπνέουν τέτοιες αποκαλυπτικές εικόνες, είναι γλυκιά η Πάτμος.
Χειμώνας με σφοδρές καταιγίδες ήταν· έπεφταν κεραυνοί δίπλα στη σπηλιά του Ιωάννη, καιγόταν ο τόπος. Βρέχει πολύ στο νησί Νοέμβριο με Φεβρουάριο, μου είπαν. Αλλά έχω και την υποψία πως μπορεί κάπου αλλού να γράφτηκε η Αποκάλυψη και να πρόσθεσαν ευσεβείς αρχαίοι εφοπλιστές τη φράση «ήμην εν τη νήσω τη καλουμένη Πάτμω», ώστε να προστατεύεται και από άγιο βιβλίο το νησί-σταυροδρόμι. Θα την κρατήσω για τον εαυτό μου την υποψία, είναι κρίμα να απογοητευτούν οι χιλιάδες και χιλιάδες χριστιανοί που έρχονται από την άκρη του κόσμου στον άγιο τόπο.
  • Αυτά για τις πασχαλινές διακοπές, ημερολόγιό μου· για τα πολιτικά, με διακατέχει η μεγάλη αγωνία: θα είναι τελικά υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ ο Λάκης Λαζόπουλος; Ολη η Ελλάς κρέμεται από τα χείλη του, τι θα απαντήσει στον Αλέξη Τσίπρα που διαχειρίζεται προσωπικά το θέμα, διαβάζω στις εφημερίδες.
Τσίπρας – Λαζόπουλος στην εξουσία· θα είναι εποχή παθών, κατά την Εβδομάδα των Παθών που διανύουμε. Θα είναι σαν αυτά που συνέβησαν μόλις άνοιξε η Εβδομη Σφραγίδα: «Εν ταις ημέραις αυταίς ζητήσουσιν οι άνθρωποι τον θάνατον, και ου μη ευρήσουσιν αυτόν· και επιθυμούσιν αποθανείν, και φεύξεται απ’ αυτών ο θάνατος» –θάνατο από γέλια και από κλάματα, εννοούσε ο Ιωάννης.
Το νόημα του Πάσχα


Φυσάει Νοτιάς, ημερολόγιό μου, η θάλασσα είναι αναστατωμένη εδώ στο Γροίκι που κάθομαι και γεμίζω τις σελίδες σου. Μεγάλη Πέμπτη πρωί, στη Χώρα γίνεται η Ακολουθία του Νιπτήρος, αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου, ο ηγούμενος πλένει τα πόδια των μοναχών όπως έκανε και ο Χριστός εκείνο το μοιραίο βράδυ. Δεν πήγα, αλλά σκέπτομαι να διακόψω την αποχή που άρχισα επί Χριστόδουλου και να παρακολουθήσω τον Επιτάφιο, ίσως και την Ανάσταση.
Κατάφερα να βρω και οδηγό εν τω μεταξύ: το μοναστήρι είναι θεμελιωμένο πάνω σε αρχαίο ναό της Αρτέμιδος. Μαζί με τον Απόλλωνα ήσαν προστάτες του νησιού, διαβάζω –όπως ακριβώς και η Δήλος, σκέπτομαι. Το μοναστήρι είχε μεγάλη αυτονομία, συμμαχούσε με τους ισχυρούς της κάθε εποχής που το σέβονταν. Δεν αλώθηκε ποτέ το ισχυρό κάστρο του, το προστάτευαν θεοί και άγιοι σε όλη την Ιστορία του –και η θέση του, η πολύτιμη για τη ναυσιπλοΐα του Αιγαίου.
Ωραία, ευχαριστήθηκα· τώρα που έχω έτοιμη τη θεωρία μου για το νησί, μπορώ να αρχίσω να το επισκέπτομαι και να χαρώ το Πάσχα. Χωρίς θεωρία, η πράξη είναι στιγμή χωρίς νόημα: η μαγειρίτσα και το κατσικάκι γίνονται νοστιμότερα όταν πιστεύεις στην Ανάσταση ή στον πανάρχαιο προορισμό της Πάτμου να φιλοξενεί ταξιδιώτες. Δεν σβήνει τη λαμπάδα σου ο αέρας και το κόκκινο αβγό σου γίνεται πιο γερό, νικάει όλα τα άλλα.
Καλό Πάσχα να έχουμε λοιπόν –και θα δούμε μετά για όλα τα άλλα.
γραμματοκιβώτιο
diodorus@tovima.gr

Αφήνοντας για λίγο στην άκρη τους εθνοσωτήρες της Συγγρού και τους λαοσωτήρες της Κουμουνδούρου, ευχόμαστε στους πιστούς Καλή Ανάσταση και στους άπιστους να ανάψουν κάνα κεράκι αυτές τις μέρες –κακό δεν κάνει.
Αβαδαίος, Τζάμπα Ευχέτης
***
«Ομόλογα ως αναβάπτιση στις αγορές, που συγχωρούν το PSI και δηλώνουν εμπιστοσύνη» (κυβερνητικό δόγμα) –«Ομολογώ έν βάπτισμα εις άφεσιν αμαρτιών» (χριστιανικό). Καθείς με τα πιστεύω του.
Ο εκ Ξάνθης 8
***
Χάθηκαν ο ταραμάς, τουρσί και ελιές, καλαμάρια, κατεψυγμένα χταπόδια, χαλβάς; Πού ακούστηκε, εν μέσω Σαρακοστής, στο δείπνο που παρέθεσε ο θεοσεβής Αντώνης στη χριστιανή Αγγελική, το μενού να είναι κατσικάκι λαδόκολλας, μοσχάρι κοκκινιστό, κόκορας κρασάτος, με επιδόρπιο καρυδόπιτα; Θα πέσει φωτιά να μας κάψει.
Γ.Κ., @otenet.gr
***
Πολύ πικρός και άδικος υπήρξες την προηγούμενη Κυριακή με τους ηλικιωμένους διαδηλωτές. Πολύ βαριές εκφράσεις: μισούν τον κόσμο, δεν ντρέπονται τα άσπρα τους μαλλιά, ζηλεύουν τους νέους, κάνουν ό,τι μπορούν για να καταστρέψουν τον κόσμο, μνησίκακα γερόντια. Δεν είναι πιθανό να θεωρούν ότι κάνουν καλό διαμαρτυρόμενοι για την ανεργία των νέων, για τη φτωχοποίηση της κοινωνίας, την υποβάθμιση της ζωής,για τη λιτότητα και τη διαφθορά;
Καλό Πάσχα και καλή Ανάσταση.
Κώστας Σπανός, @yahoo.gr
***
Αφού πολλές φορές οι ψηφοφόροι σταυρώνουν τυχαία τα ονόματα στα ψηφοδέλτια, οι ΑΝΕΛ και ο πρόεδρος Καμένος, που είναι πάντα μπροστά από την εποχή τους, επέλεξαν τους υποψηφίους τους με κλήρωση μέσω Facebook. Αρκεί να φτάσουν κάποιοι τυχαία και ως τα ψηφοδέλτιά τους.
Νίκος Κτιστάκης, @gmail.com
***
Α. Σαμαράς: «Γιατί αντιμετωπίσαμε την κρίση, χωρίς να χάσουμε –Ελληνες είμαστε! –χωρίς να χάσουμε την ανθρωπιά μας». Επειδή ακόμα έχουμε Απρίλιο, ας μη βιαστούμε να τη χαρακτηρίσουμε «αρλούμπα της χρονιάς».
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΧΙΑΣ

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ