Αποτελεί θεμελιώδη αρχή της ευρωπαϊκής δημοκρατίας ότι τα μεγάλα ζητήματα δημοσίου συμφέροντος, στην πραγματικότητα ό,τι αφορά στο μέλλον ενός κράτους, μπορούν και πρέπει να επιλύονται σύμφωνα με τις επιθυμίες των λαών. Ο λαός της Καταλονίας = ένα από τα παλαιότερα έθνη της Ευρώπης –θέλει και δικαιούται την ευκαιρία να αποφασίσει μόνος του κατά πόσον θα αποτελέσει ένα νέο κράτος στην Ευρώπη.
Η πλειοψηφία των καταλανών πολιτών έχει καταστήσει σαφές, σε εκλογές και σε δημόσιες διαδηλώσεις, ότι θέλουν να ψηφίσουν για το μέλλον τους. Ενάμιση εκατομμύριο άνδρες, γυναίκες και παιδιά ξεχύθηκαν στους δρόμους τον περασμένο Σεπτέμβριο, με ενωμένα τα χέρια ως σύμβολο αλληλεγγύης και ελευθερίας, όπως οι λαοί της Βαλτικής έπραξαν το 1989. Κανείς αληθινός δημοκράτης δεν μπορεί να αγνοήσει ή να αρνηθεί την ισχύ της λαϊκής βούλησης.
Σύμφωνα με την εντολή των ψηφοφόρων μας, η κυβέρνηση της Καταλονίας και τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης αποφάσισαν από κοινού να διεξάγουν μία λαϊκή ψηφοφορία επί της αυτοδιάθεσης στις 9 Νοεμβρίου 2014. Το ερώτημα προς τους Καταλανούς θα είναι διπλό: «Επιθυμείτε η Καταλονία να γίνει κράτος; Αν ναι, επιθυμείτε η Καταλονία να είναι ένα ανεξάρτητο κράτος;». Ουδείς έχει τίποτα να φοβάται από αυτά τα απλά ερωτήματα, με την εξαίρεση ίσως εκείνων που προσποιούνται ότι οι επιθυμίες των λαών πρέπει να αγνοούνται.
Η σχέση της Καταλονίας με την Ισπανία δεν είναι αυτή που θα μπορούσε να είναι. Τα πολιτικά μας δικαιώματα εντός Ισπανίας, κατοχυρωμένα στον Νόμο περί Αυτονομίας που είχε συμφωνηθεί στο ισπανικό Κοινοβούλιο και αργότερα επικυρωθεί με δημοψήφισμα το 2006, ανακλήθηκαν μονομερώς από μία αμφισβητούμενη απόφαση ισπανικού δικαστηρίου τον Ιούλιο του 2010.
Η κυβέρνησή μου, με την υποστήριξη του 65% του καταλανικού Κοινοβουλίου, σχεδιάζει ένα δημοψήφισμα ανοιχτό, διαφανές και ειρηνικό. Θλιβόμαστε που η απάντηση της ισπανικής κυβέρνησης έχει υπάρξει εχθρική μέχρι σήμερα, αλλά θα πρέπει όλοι μας να παραμείνουμε αληθινοί στις οικουμενικές αξίες που βρίσκονται στην καρδιά της Ευρώπης –και για να χρησιμοποιήσω ένα απόσπασμα από τη Συνθήκη της ΕΕ, «στα απαραβίαστα και αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα του ανθρώπου, την ελευθερία και τη δημοκρατία». Η επιθυμία του λαού της Καταλονίας να ψηφίσει για το μέλλον του δεν θα εξαφανιστεί απλά, ακόμη και αν αγνοηθεί. Κάθε προσπάθεια να σιγήσει η βούληση του καταλανικού λαού θα αποτύχει.
Θα κάνουμε ότι μπορούμε για να προωθήσουμε μία ήρεμη και λογική συζήτηση με τα κράτη –μέλη της ΕΕ και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για τον τρόπο με τον οποίο μία επιλογή του καταλανικού λαού να διεκδικήσει το δικό του κράτος θα έπρεπε να εφαρμοστεί. Η αβεβαιότητα είναι διαλυτική και δεν εξυπηρετεί κανενός τα συμφέροντα. Είμαστε πεπεισμένοι ότι πραγματιστικές και δημιουργικές λύσεις μπορούν να βρεθούν, υπό την προϋπόθεση ότι η εκφρασθείσα δημοκρατικά βούληση του λαού είναι κυρίαρχη.
Η Καταλονία είναι κομμάτι της Ευρώπης και οι Καταλανοί είναι Ευρωπαίοι. Πριν από 12 αιώνες, ο Καρλομάγνος μας καθιέρωσε ως το νότιο σύνορο της αυτοκρατορίας του. Θέλουμε να παίξουμε τον πλήρη ρόλο μας σε μία ειρηνική και ευημερούσα Ευρωπαϊκή ένωση, στην οποία ενταχθήκαμε πριν από τρεις δεκαετίες. Δεσμευόμαστε να διατηρήσουμε και να εφαρμόζουμε τους κοινοτικούς νόμους και οδηγίες. Θα εορτάσουμε και θα προστατεύσουμε την κοσμοπολίτικη διαφορετικότητα τόσο του λαού μας όσο και της Ευρώπης. Θα αγωνιστούμε για να υποστηρίξουμε την κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση για την επίλυση προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένου του ευρώ και την υγεία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Και θα είμαστε πάντοτε καλοί γείτονες με όλους πέραν των συνόρων μας, συμπεριλαμβανομένων των ισπανών φίλων μας, έτοιμη να τους βοηθήσουμε όταν το χρειαστούν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το δημοψήφισμα της 9ης Νοεμβρίου για το μέλλον της Καταλονίας, καθώς έρχεται στην επέτειο της πτώσης του Βερολίνου, παρουσιάζει πολλές προκλήσεις για την Καταλονία, την Ισπανία και την ΕΕ. Αλλά δεν μπορούμε να το απομακρύνουμε. Με ηρεμία, με λογική, με ρεαλισμό, το δημοψήφισμα και όποια παρεπόμενη μεταβατική διαδικασία αποτελεί μία ευκαιρία για την Ευρώπη να αποδείξει για άλλη μία φορά στον υπόλοιπο κόσμο την ικανότητά της να απαντά στις προκλήσεις ειρηνικά, δημοκρατικά και μέσα στο πνεύμα ελευθερίας που βρίσκεται στην καρδιά της ηπειρωτικής μας ένωσης.
Ο Artur Mas είναι Πρόεδρος της Καταλονίας.
