Εμαθα κι εγώ πως όταν διαβάζουμε, θα πρέπει να εντοπίζουμε τι δεν λέει ο συγγραφέας και από εκεί να αντλούμε ό,τι τυχόν του οφείλουμε, ακόμη κι όταν στρεφόμαστε εναντίον του.
Γράφοντας λοιπόν στο «Βήμα», προσπαθώ να τα χωρέσω όλα, ώστε κανείς να μη μου οφείλει τίποτα και, φυσικά, όλοι να στρέφονται εναντίον μου.
Για την περίπτωση του Σταύρου Θεοδωράκη όμως, και την ανάλογη περίπτωση των «58», ό,τι δεν θα πω είναι το αυτονόητο: την «πολιτική ως επάγγελμα» την ασκούν οι πολιτικοί, οι οποίοι δεν ζουν για την πολιτική, αλλά από την πολιτική. Δηλαδή, για να το πω απλούστερα, ναρκισσεύονται, επιβάλλονται και κερδίζουν από την πολιτική. Υπάρχει σύγκριση με τον Θεοδωράκη –εκδρομέα στην τηλεόραση –και τους «58» –εκδρομείς στο «Ακροπόλ»; Υπάρχει και δεν υπάρχει. Αυτό όμως που σίγουρα δεν υπάρχει είναι ό,τι εισδύει ανάμεσα στο «ένστικτο» του μεν και τη «φρόνηση» των δε. Πρόκειται για τη «συγκίνηση». Δεν συγχέεται ούτε με τη δημοτικότητα του πρώτου αλλά ούτε και με την αντιδημοτικότητα των άλλων. Η συγκίνηση ως δημιουργική προϋπόθεση αυτού που ονομάζουν «φιλοσοφία της Ζωής» είναι συνδεδεμένη με μια «παράσταση» όπου «εγκαθίσταται κανείς σε ένα μείγμα συγκίνησης και παράστασης, δίχως να βλέπει ποια είναι η δύναμη, η φύση της συγκίνησης ως αμιγούς στοιχείου. Στην πραγματικότητα η συγκίνηση προηγείται κάθε παράστασης και γεννά η ίδια νέες ιδέες» (G. Deleuze, Ο μπερξονισμός, μτφ. Γ. Πρελορέντζος, εκδ. Scripta, 2010).
Η συγκίνηση ασφαλώς, και όχι η φαντασιοπληξία. Την πρώτη, καθώς φαίνεται, δεν τη διαθέτουν (οι δε και ο μεν). Τη δεύτερη, τη διαθέτουν όλοι. Παρ’ όλα αυτά η δυνατότητα της συγκίνησης –και όχι της φαντασιοπληξίας –δίνεται από την ίδια τη ζωή σε όλους ως η δύναμη εκείνη που επιτρέπει να δημιουργούμε ανιδιοτελώς και όχι να φαντασιώνουμε με το αζημίωτο.
Τώρα, στο ατύχημα της κρίσης, εγώ τουλάχιστον έχω την ανάγκη του Ντοστογέφσκι. Θα έκανε καλό σε όλους τους υποψήφιους «μεταρρυθμιστές» να διάβαζαν τους Δαιμονισμένους για να αποκτήσουν αυτογνωσία και να μη σωτηριολογούν. Θα καταλάβαιναν ότι μεταρρυθμιστές και αντιμεταρρυθμιστές ρυθμίζουν το ίδιο πράγμα, διότι έχουν κοινή επιδίωξη: την υποταγή.
«-Ακούστε, Σταβρόγκιν: το να ισοπεδώσεις τα βουνά είναι μια σκέψη καλή, όχι μια σκέψη γελοία. Εγώ ψηφίζω Σιγκαλιόφ! Δεν χρειάζεται η μόρφωση, κι αρκετά με την επιστήμη! Και χωρίς την επιστήμη έχουμε υλικό για χίλια χρόνια, αλλά θα πρέπει να εδραιώσουμε πρώτα την υποταγή. Ενα πράγμα μόνο λείπει από τον κόσμο: η υποταγή».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
