Aνάμεσά μας υπάρχουν ασφαλώς και εκείνοι που για διάφορους λόγους δεν θεωρούσαν την κυβέρνηση ικανή να μας επιφυλάξει γενικότερες εκπλήξεις. Η απόφαση του κ. Αντώνη Σαμαρά και του κ. Ευ. Βενιζέλου (ύστερα από πρόταση του Προέδρου της Βουλής κ. Ευ. Μεϊμαράκη;) να εισαχθεί ο σταυρός προτιμήσεως για την επιλογή των νέων ευρωβουλευτών και στην Ελλάδα τον Μάιο τους εξέπληξε όμως, ασφαλώς, όπως εξέπληξε και τους περισσότερους παρατηρητές.
Πρόκειται για πρωτοβουλία που δεν αναμενόταν και που στηρίζει την ελπίδα ότι από τις «προεδρικές αυλές» στις οποίες κατά σημαντικό μέρος στηρίζονταν οι ως τώρα επιλογές θα μπορέσουμε σταδιακά να προσεγγίσουμε τη μεταφορά της εξουσίας αυτής στον ίδιο τον λαό των ψηφοφόρων. (Κατ’ εξαίρεση υπήρξαν και ορθές επιλογές από τους ίδιους τους πολιτικούς αρχηγούς και κόμματα όπως ο Συνασπισμός και οι Οικολόγοι επέλεγαν τους υποψηφίους με εσωκομματικό δημοψήφισμα.)
Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις ο σταυρός προτιμήσεως μπορεί έτσι να μεταβάλει ολόκληρο το τοπίο γύρω από τις ευρωεκλογές. Και να ενισχύσει τις σχέσεις μεταξύ των νέων ευρωβουλευτών και των ψηφοφόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και την παρουσία της Ελλάδας στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Τα αρνητικά επιχειρήματα φυσικά δεν έλειψαν. Υποστηρίχθηκε, ανάμεσα στ’ άλλα, ότι η απόφαση ανακοινώθηκε με μεγάλη καθυστέρηση. Ακριβές. Μια μεγάλη καινοτομία δεν χρειάζεται να αναγγέλλεται στις δώδεκα παρά πέντε ώστε να υπάρχει ο χρόνος και πληρέστερα να αναλυθεί και οι συμπολίτες μας να έχουν τη δυνατότητα να εκτιμήσουν τα πραγματικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά της.
Καταγγέλθηκε ακόμη ότι η απόφαση κατά πρώτο λόγο εξυπηρετεί τα σχέδια των κ.κ. Αντ. Σαμαρά, Ευ. Βενιζέλου και σε σημαντικό βαθμό του κ. Αλέξη Τσίπρα για να αντιμετωπίσουν τα σοβαρά ενδοκομματικά προβλήματά τους για τις επιλογές των ευρωβουλευτών. Είναι ασφαλώς πιθανόν, έστω και αν ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ εξέβαλε διά λόγους εντυπωσιασμού φωνή διαμαρτυρίας και εναντίον της αποφάσεως αυτής. Αλλά είναι δυνατόν μια καινοτομία τόσο σημαντική να βάλλεται αποκλειστικά γιατί σε κάποια στιγμή εξυπηρετεί τα σχέδια των πιο σημαντικών πολιτικών αρχηγών; Ποιοι άλλοι θα μπορούσαν να την προωθήσουν;
Πιο σημαντικό μειονέκτημα είναι η εφαρμογή της αποφάσεως, χωρίς διαίρεση της Ελλάδας σε περιφέρειες, η οποία θα έπρεπε να επιχειρηθεί. Χωρίς αυτήν μεγεθύνεται πάντα ο κίνδυνος αντεπιθέσεως του πελατειακού συστήματος που είχε επισημάνει και ο αείμνηστος καθηγητής Δ. Τσάτσος, ο οποίος προλόγισε και τα πέντε βιβλία που έγραψα για τις κοινές βασικές αρχές που πρέπει να υιοθετήσουν οι νομοθεσίες περί εκλογών των ευρωβουλευτών –ως αντιπρόεδρος της Ευρωβουλής και ειδικός εισηγητής της Επιτροπής Συνταγματικών Θεμάτων για τα ζητήματα αυτά.
Η εισήγησή μου του 1998 για τις κοινές αρχές ήταν η πρώτη που ψηφίστηκε από 65,7% των ευρωβουλευτών και οδήγησε το Συμβούλιο του 2002 στην πρώτη μεταβολή της σχετικής νομοθεσίας ύστερα από 20 χρόνια!
Οσο για τα περί «σχεδίων», δεν θα λησμονήσω ποτέ πόσο ιδιότυπη υπήρξε ως τώρα η διαδρομή της Ευρωπαϊκής Ενωσης και πόσο δύσκολη η επίτευξη προόδων. Η βρετανική «απόκλιση» με το πλειοψηφικό σύστημα εκλογής των ευρωβουλευτών είχε οδηγήσει το 1984 τους Φιλελευθέρους με 19,46% ποσοστό των ψήφων να μην εκλέξουν ούτε έναν ευρωβουλευτή και το 1989 τους Πρασίνους με 12% ψήφων να μην αντιπροσωπευθούν επίσης στο Στρασβούργο. Και δεν ήταν μονάχα οι πιέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που υποχρέωσαν το Λονδίνο σε αλλαγή πολιτικής. Ηταν κυρίως τα σχέδια του τότε βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, ο οποίος είχε συνάψει προεκλογική συμφωνία με τον Φιλελεύθερο Πάντι Ασνταουν για την εισαγωγή της αναλογικής στις ευρωεκλογές. Είναι σχετικά επιμένως τα περί «σχεδίων» και χρειάζεται να αντληθούν τα ανάλογα συμπεράσματα…
Ο κ. Γιώργος Ν. Αναστασόπουλος είναι πρώην υφυπουργός, αντιπρόεδρος της Ευρωβουλής επί δεκαετία, πρόεδρος της Γενικής Διασκέψεως της UNESCO και πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ επί οκτώ χρόνια.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ