Ζήτω η βιογραφία

Είναι η βιογραφία και η αυτοβιογραφική μαρτυρία η λογοτεχνία της εποχής μας; Ναι, απαντούν μερικοί, όπως ο Ντάνιελ Μέντελσον, ο αμερικανός κλασικός φιλόλογος, μεταφραστής του Καβάφη και κριτικός. Το βιβλίο του The Lost (Οι χαμένοι, εκδόσεις Πόλις) ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία. Είναι η αυτοβιογραφική αφήγηση του συγγραφέα για την έρευνα που κάνει προκειμένου να βρει στοιχεία για τα μέλη της εβραϊκής οικογένειάς του που χάθηκαν στην Ανατολική Ευρώπη μέσα από τόσους και τόσους διωγμούς. Ο Μέντελσον αναγγέλλει τώρα ένα νέο βιβλίο, για τον Ομηρο και τα ομηρικά έπη, που θα είναι και πάλι μια αυτοβιογραφική διήγηση με βάση ένα ταξίδι που κάνει ο συγγραφέας με τον πατέρα του στην Ελλάδα. Αλλά το βιβλίο που πυροδότησε τον διάλογο για τον υποσκελισμό της λογοτεχνίας, δηλαδή του μυθιστορήματος, από τη βιογραφία, στην ευρύτερη μορφή της, είναι μια μεγάλη αφήγηση για το κλασικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα Middlemarch (στα ελληνικά, εκδόσεις Ινδικτος) της Τζορτζ Ελιοτ (ψευδώνυμο της Μέρι Αν Εβανς) που μόλις κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρόκειται για το βιβλίο της Ρεμπέκα Μιντ My life in Middlemarch, που χαρακτηρίζεται υβρίδιο, αφού συνδυάζει βιογραφία, αυτοβιογραφική μαρτυρία και λογοτεχνική κριτική. Η Ρεμπέκα Μιντ, που είναι μέλος της σύνταξης του περιοδικού «The New Yorker», πρωτοδιάβασε το μυθιστόρημα της Τζορτζ Ελιοτ στα 17 χρόνια της, λίγο προτού αρχίσει τις σπουδές της στην Οξφόρδη. Από τότε δεν το εγκατέλειψε ποτέ. Ηταν σαν να κατοίκησε μέσα σ’ αυτό το μυθιστόρημα. Και τώρα (περι)γράφει γι’ αυτή τη σχέση. Η προσέγγιση είναι πολύ πρωτότυπη. Και στην αφήγηση της Μιντ κάθε αναγνώστης βρίσκει τον δικό του εαυτό. Πώς διαβάζεις ένα βιβλίο; Τι σου λέει; Πώς και πότε κάνεις δεύτερες σκέψεις πάνω σ’ αυτά που έχεις διαβάσει; Κάποια πράγματα έχουν σχέση με τη δική σου ζωή; Σε ποιες συνθήκες έζησε ο συγγραφέας; Πώς έγραψε; Πώς ήταν το γενικότερο ιστορικό περιβάλλον; Η Ρεμπέκα Μιντ ανοίγει, με ειλικρίνεια και πρωτοτυπία, έναν καινούργιο δρόμο.