Οι άνθρωποι βάζουν τη ζωή τους σε συνεχή αναμονή, περιμένοντας τι θα τους φέρει το αύριο, ξεχνάνε το παρόν και διαγράφουν τους εαυτούς τους, γιατί το μόνο που έχουν είναι το τώρα… Ο καθένας μας είναι παιδί του χθες και γονιός του αύριο, αλλά η ζωή εκτυλίσσεται στο παρόν. Ο δρόμος μας έχει πυξίδα τα όνειρα και τις ελπίδες, αλλά περπατάμε πάνω στο μονοπάτι του τώρα!
Τους ανθρώπους σ’ αυτή τη χώρα, το παρόν τους γεμίζει φόβο και θυμό και το μέλλον τους ανησυχεί. Το ανησυχούμε σημαίνει νοιαζόμαστε για κάτι προκαταβολικά, ενδιαφερόμαστε να προλάβουμε τα γεγονότα, υποφέρουμε για κάτι που δεν έχει ακόμη συμβεί, αλλά που φοβόμαστε ότι μπορεί να συμβεί.
Το μόνο αντίδοτο στην ανησυχία είναι η ενασχόληση με κάτι. Όταν δινόμαστε ενεργά σε κάτι, δε μένει καιρός ούτε χώρος για ανησυχία. Με την ανησυχία δεν πετυχαίνουμε τίποτα, μόνο η ενασχόληση με κάτι σοβαρό και χρήσιμο θα ανοίξει τον ορίζοντα να δούμε μακριά.
Αυτό που μας ανησυχεί είναι γνωστό, η συνέχεια και επιδείνωση αυτού που βιώνουμε…Ο εξοστρακισμός του μπορεί να γίνει με βελτίωση του παρόντος. Κατά συνέπεια, τη θέση της αναμονής πρέπει να πάρει η εργώδης προσπάθεια για την καλυτέρευση του παρόντος, επιστρατεύοντας τη γνώση και το ταλέντο και αντλώντας εμπειρίες από τις περιπέτειες του πρόσφατου παρελθόντος.
Μια τέτοια προοπτική απαιτεί τη γνώση των επιθυμιών μας, των αδυναμιών μας, των ικανοτήτων μας, των φόβων μας και ακόμη μια κριτική ανάλυση της μέχρι τώρα πορείας μας.
Η επιθυμία μας να ζούμε σε μια λειτουργική δημοκρατία, όπως το δηλώνουμε, πρέπει να συνοδεύεται από εξαφάνιση του λαϊκισμού, την υιοθέτηση της διαφάνειας και της αξιοκρατίας, την απονομή δικαιοσύνης και την κυριαρχία του «κοινού» καλού.
Η αδυναμία μας στο κυνήγι του εφήμερου πρέπει να αποτελεί παρελθόν, η λειτουργία της αξιόπιστης εκπαιδευτικής διαδικασίας να αποτελεί εθνικό στόχο και η αισιοδοξία να αντικαταστήσει το φόβο. Μια φοβισμένη κοινωνία χάνει το δυναμισμό και τη φαντασία της και περιορίζει το οπτικό της πεδίο.
Ίσως είναι σκόπιμη μια «εθνική άσκηση αυτογνωσίας», ένα άδειασμα από τα συμπλέγματα που μας καταδυναστεύουν ως λαό, για να δούμε καθαρά την πραγματικότητα και τις ευθύνες μας.
Ένα «εθνικό περπάτημα» θα μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας. Μια στιγμή εθνικής και ατομικής «αυτοσυγκέντρωσης» θα μας επιτρέψει να βάλουμε σε τάξη τις σκέψεις μας και να διερωτηθούμε για το τι στ’ αλήθεια θέλουμε.
Αυτός ο ευλογημένος τόπος με τους παράξενους κατοίκους, την «κουρασμένη» δημοκρατία και το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα έχει ανάγκη από ορθολογισμό και φρεσκάδα, για να αντιληφθεί το τι εκτυλίσσεται μπροστά του και του δημιουργεί φόβους.
Το μόνο αποτελεσματικό μέσο για να διαλυθούν οι φόβοι που διακατέχουν την πλειοψηφία των ανθρώπων αυτής της χώρας είναι η ουσιώδης ηρεμία που ισοδυναμεί με ένα εθνικό περίπατο στη «φύση τους». Μόνο τότε οι άνθρωποί της θα ανακαλύψουν ότι υπάρχει χώρος και χρόνος για να γίνουν δημιουργικοί , ώστε να διώξουν την καταχνιά για να δουν το τόπο τους να μετασχηματίζεται σε ευ-τοπία.
Ο Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι καθηγητής π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
