Τα επενδυτικά ρίσκα

Αν και η παγκόσμια οικονομία έχει αρχίσει να επανακάμπτει από τη μεγάλη πρόσφατη κρίση, είναι προφανές ότι χρειάζεται επιπρόσθετη τεράστια προσπάθεια για να επανέλθει ο κόσμος σε μια βιώσιμη βάση οικονομικά, πολιτικά και ακόμη περισσότερο περιβαλλοντικά. Πολύ πιθανές αρνητικές εκδοχές για το 2014 είναι η περαιτέρω επιδείνωση της κρίσης χρέους, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ, ακόμη ένας γύρος διάσωσης ευρωπαϊκών χωρών, όπως της Ιταλίας, ακόμη μεγαλύτερη διακύμανση των τιμών των προϊοντικών αγορών (μετάλλων και τροφίμων) και πιο αδύνατοι ρυθμοί ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες αγορές.

Το 2014 μια σειρά γεγονότα αναμένεται να εξελιχθούν και να δώσουν ένταση και κατεύθυνση στις οικονομίες και στις αγορές: πρώτον, ο περιορισμός ρευστότητας από την κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ επιβεβαιώνει μεν την ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας, σηματοδοτεί όμως έπειτα από έξι χρόνια άπλετης ρευστότητας την αρχή της αύξησης των επιτοκίων σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια τέτοια αλλαγή αναμένεται να προσδώσει διακύμανση στις παγκόσμιες αγορές και ίσως αποδειχθεί η αιτία προσωρινής διόρθωσης των χρηματιστηριακών αγορών. Επιπροσθέτως θα επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη στις περισσότερες από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Δεύτερον, οι πολιτικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ της κυβέρνησης Ομπάμα και του Κογκρέσου για τον προϋπολογισμό έχουν μεταφερθεί στο 2014. Αν συνεχιστούν με μεγαλύτερη ένταση, μπορεί να απειλήσουν την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές αντίστοιχα. Παρ’ ότι δεν φαίνεται να είναι ρεαλιστική η προσδοκία για άμεση λύση αυτών των πολιτικών διαφορών, οι αγορές δεν έχουν την τρέχουσα περίοδο σταθμίσει τους πραγματικούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν και συνεχίζουν ακάθεκτες την ανοδική πορεία τους.

Τρίτον, μια επαναφορά της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους στο προσκήνιο. Παρ’ ότι η Ευρώπη δείχνει να επανακάμπτει με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι χώρες του Νότου, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και σε μικρότερο βαθμό η Ιρλανδία, πασχίζουν με δυσανάλογες προσπάθειες να φέρουν τις οικονομίες τους σε μια ισορροπία. Επίσης, οι ευρωεκλογές στα μέσα του χρόνου, υπό το κύμα ενίσχυσης των ευρωσκεπτικιστών, δημιουργούν προϋποθέσεις πολιτικών αλλαγών. Γιατί μπορεί από τις ευρωεκλογές να μην προκύπτουν κυβερνήσεις αλλά αναδεικνύονται τάσεις που επηρεάζουν τις εκάστοτε πολιτικές αμέσως μετά.

Μικρότερης έντασης επιπτώσεις αλλά επίσης υπολογίσιμα για την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές στο 2014 είναι και τα υψηλά επίπεδα ανεργίας και δημοσίου και ιδιωτικού χρέους αλλά και οι πολιτικές εντάσεις στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή και το σκάσιμο της φούσκας των τιμών των κατοικιών στην Κίνα.

Το 2014 πάντως, οι ΗΠΑ, εξαιρουμένης της πιθανότητας κάποιου δημοσιονομικού ατυχήματος, θα έχουν ακόμη υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης. Ταυτόχρονα θα έχουμε τις πρώτες αυξήσεις επιτοκίων που θα επηρεάσουν περιστασιακά αρνητικά τις χρηματιστηριακές αγορές, με μια πιθανή διόρθωση στα επίπεδα του 20%, ενώ θα ανεβούν οι αποδόσεις κυρίως των μακροχρόνιων ομολόγων, με αντίστοιχη πίεση στις τιμές τους. Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, η οικονομία θα συνεχίσει την έξοδο από την ύφεση αλλά με σχετικά χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Τα ευρωπαϊκά ομόλογα και οι μετοχές είναι από τα πιο ελκυστικά σε παγκόσμιο επίπεδο και αναμένεται άνοδός τους, αν και εφόσον δεν προκύψουν κάποια πισωγυρίσματα στην κρίση χρέους. Ο περιορισμός ρευστότητας από την κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ θα επηρεάσει άμεσα τις απευθείας επενδύσεις σε ορισμένες αναδυόμενες αγορές και θα ροκανίσει περαιτέρω την ανάπτυξή τους, ενώ θα πιέσει ανοδικά τα επιτόκια δανεισμού τους δημιουργώντας προβλήματα ανταγωνιστικότητας στον ιδιωτικό τομέα.