Ο πλανήτης επιστρέφει ολοταχώς στις φούσκες των ακινήτων

Είναι γενικά αποδεκτό ότι μία σειρά αποτυχιών στην αγορά ακινήτων πυροδότησε την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 – 2009, μαζί με την μεγάλη ύφεση που ακολούθησε. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η πιο γνωστή περίπτωση, ένας συνδυασμός ελαστικών κανόνων και ελαστικής επίβλεψης των τραπεζών και μίας πολιτικής χαμηλών επιτοκίων πυροδότησε παρόμοιες φούσκες στη Βρετανία, την Ισπανία, την Ιρλανδία, την Ισλανδία και στο Ντουμπάι. Σήμερα πέντε χρόνια αργότερα, σημάδια αερολογίας, αν όχι φούσκας, επανεμφανίζονται στις αγορές ακινήτων της Ελβετίας, της Σουηδίας, της Νορβηγίας, της Φινλανδίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Καναδά, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας, και για ανκόρ στη Βρετανία (δηλαδή στο Λονδίνο).

Στις αναδυόμενες αγορές, φούσκες εμφανίζονται στο Χονγκ Κονγκ, στη Σιγκαπούρη, την Κίνα, και στο Ισραήλ, όπως και σε μεγάλα αστικά κέντρα στη Τουρκία, την Ινδία, την Ινδονησία και τη Βραζιλία. Ένδειξη ότι οι τιμές των κατοικιών εισέρχονται στην κατηγορία της φούσκας σε αυτές τις οικονομίες, είναι οι γοργά αυξανόμενες τιμές των κατοικιών, ο δείκτης της τιμής προς το εισόδημα και τα υψηλά επίπεδα των υποθηκών. Στις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες, οι φούσκες φουσκώνουν από τα πολύ χαμηλά βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα επιτόκια. Με αναιμική ανάπτυξη, υψηλή ανεργία και χαμηλό πληθωρισμό, οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων αυξάνονται. ξεκινώντας από τις τιμές των κατοικιών.

Η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη στις αναδυόμενες οικονομίες. Κάποιες με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα – για παράδειγμα το Ισραήλ, το Χονγκ Κονγκ και η Σιγκαπούρη – έχουν χαμηλό πληθωρισμό και θέλουν να διατηρήσουν την πολιτική των χαμηλών επιτοκίων προκειμένου να αποτρέψουν την ανατίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας έναντι ισχυρών νομισμάτων. Άλλες χαρακτηρίζονται από υψηλό πληθωρισμό, όπως η Τουρκία, η Ινδία, η Ινδονησία και η Βραζιλία. Στην Κίνα και την Ινδία, οι αποταμιεύσεις πηγαίνουν σε αγορές κατοικιών, επειδή η οικονομική καθίζηση αφήνει λίγα περιουσιακά στοιχεία χωρίς κάλυψη έναντι του πληθωρισμού.

Η γρήγορη αστικοποίηση σε πολλές αναδυόμενες αγορές επίσης προκαλεί αύξηση των τιμών των κατοικιών, καθώς η ζήτηση ξεπερνά την προσφορά. Στις περισσότερες οικονομίες, ο συνετός μακροοικονομικός σχεδιασμός είναι περιορισμένος, εξαιτίας των πολιτικών περιορισμών των πολιτικών: τα νοικοκυριά, οι μεσίτες και οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι διαμαρτύρονται εντόνως όταν η κεντρική τράπεζα ή κάποια ρυθμιστική Αρχή υπεύθυνη για την οικονομική σταθερότητα προσπαθεί να τους πάρει το μπολ με τη ρευστότητα.

Διαμαρτύρονται κατά της ανάμιξης στην ελεύθερη αγορά, στο δικαίωμα στην ιδιοκτησία και του ιερού αυτού ιδανικού. Οι νέες φούσκες ακινήτων της παγκόσμιας οικονομίας δεν είναι έτοιμες να σκάσουν ακόμη, επειδή οι δυνάμεις που τις τροφοδοτούν – ειδικά το εύκολο χρήμα και η ανάγκη για ασφάλεια κατά του πληθωρισμού – είναι ακόμη πλήρως λειτουργικές. Επιπλέον, πολλά τραπεζικά συστήματα έχουν μεγαλύτερα ρυθμιστικά αποθέματα σε σχέση με το παρελθόν, κάτι που τους επιτρέπει να απορροφούν τις απώλειες από τις διορθώσεις στις τιμές των κατοικιών.

Αλλά όσο πιο ψηλά φθάνουν οι τιμές των κατοικιών, τόσο πιο χαμηλά θα πέσουν – και τόσο πιο μεγάλες θα είναι οι παράπλευρες απώλειες στον χρηματοπιστωτικό τομέα – όταν η φούσκα σκάσει. Σε πολλές χώρες παρακολουθούμε να εκτυλίσσεται σε αργή κίνηση η επανάληψη του τελευταίου ναυαγίου της αγοράς ακινήτων. Και, όπως τη τελευταία φορά, όσο μεγαλύτερη γίνει η φούσκα, τόσο χειρότερες θα είναι οι συνέπειες από την έκρηξή της.