Ηταν άραγε ο JFK ένας μεγάλος πρόεδρος;

Οι τρεις σφαίρες από μια ιταλική καραμπίνα Mannlicher – Carcano χτύπησαν στις 12.34 μμ, εκείνη την Παρασκευή, 22 Νοεμβρίου του 1963, στο Ντάλας του Τέξας. Δύο από αυτές βρήκαν τον στόχο τους στο κεφάλι. Παραμονεύοντας στον 6ο όροφο ενός κτιρίου, ο Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ, ένας αποτυχημένος πρώην πεζοναύτης, σκοτώνει τον 35ο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο JFK θεωρήθηκε επισήμως νεκρός στις 13.00 μμ στο νοσοκομείο Parkland της πόλης. Ηταν 46 ετών.

Ανοίγοντας πυρ στην αυτοκινητοπομπή του προέδρου, ο σκοπευτής δεν σκότωσε μόνο έναν άνθρωπο, έχτισε έναν μύθο. Αυτή η δολοφονία μετέτρεψε τον Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι σε είδωλο. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, τίποτα δεν μπορούσε να τον αγγίξει. Κανένας δεν μπορούσε να κάνει μια νηφάλια αποτίμηση της προεδρίας του.

Το περιβάλλον, η οικογένεια χειραγωγούν, ασκούν πιέσεις: ο JFK ήταν, αναγκαστικά, ένας πολύ μεγάλος πρόεδρος, παρ’ ότι εξελέγη στις 8 Νοεμβρίου του 1960, μπήκε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο του 1961, και κυβέρνησε για μόλις 1.036 ημέρες.

Στη συνέχεια, το κλίμα στη χώρα θα αλλάξει και μαζί του η εικόνα του πρίγκηπα του παραμυθιού. Με το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ, που αναγκάζει τον Ρίτσαρντ Νίξον σε παραίτηση το 1974, η εποχή απαιτεί διαφάνεια. Καταρρίπτει τα είδωλα, ψάχνει στα αρχεία, ο Τύπος κάνει φύλλο και φτερό την ιδιωτική και την δημόσια ζωή.

Η εικόνα του JKF περνάει από το ένα άκρο στο άλλο: ο σύζυγος στον γάμο των ονείρων με την Τζάκι δεν είναι πλέον παρά ένας ψυχαναγκαστικός γυναικάς, ο δραστήριος νεαρός πρόεδρος ένας μεγάλος ασθενής, εθισμένος στα παυσίπονα και στα διεγερτικά, ο άνθρωπος που ενσάρκωνε την αναβίωση της Αμερικής, ένας ηγέτης τεμπέλης, ακόμα και ανίκανος.

Εάν εκείνοι που αποδόμησαν τον μύθο έχουν δίκιο στα πρώτα σημεία, κάνουν λάθος στο τρίτο: ο JFK ήταν ένας σοβαρός πρόεδρος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα είχε εκλεγεί για μια δεύτερη θητεία.

Η προεδρία του είχε τεθεί στην υπηρεσία μιας «προοδευτικής » πολιτικής στο εσωτερικό, και στην ανάσχεση της ΕΣΣΔ στο εξωτερικό. Ο JFK είναι ένας μεταρρυθμιστής στην αμερικανική σκηνή, και ένα γεράκι στον Ψυχρό Πόλεμο.

Μετά από δεκατέσσερα χρόνια στο Κογκρέσο, στα οποία δεν άφησε μεγάλο έργο, ο JFK κάνει δύο σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Πρώτα, προετοιμάζει τον νόμο για την ασφάλιση Υγείας των ηλικιωμένων (Medicare). Και μετά από πολλά χρόνια αδιαφορίας για τα δεινά των μαύρων Αμερικανών, καταθέτει το 1963 την νομοθεσία για την ισότητα των δικαιωμάτων των πολιτών. Θα χρειαστεί το πολιτικό ταλέντο του διαδόχου του, του Λίντον Τζόνσον, για να ψηφιστούν αυτοί οι δύο νόμοι. Αλλά η πρωτοβουλία ανήκει στον Κένεντι.

Επειτα, εφευρίσκει μια υποτιθέμενη στρατηγική υστέρηση των ΗΠΑ έναντι της ΕΣΣΔ για να δικαιολογήσει την έναρξη του αμερικανικού διαστημικού προγράμματος. Αυξάνει τον προϋπολογισμό για την βοήθεια προς τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Στέλνει χιλιάδες νέους Αμερικανούς (το Peace Corps) για να διδάξουν στον τρίτο κόσμο. Τα κάνει όλα αυτά, παρά το άσχημο ξεκίνημα, με το φιάσκο του Κόλπου των Χοίρων, μια αποτυχημένη προσπάθεια εισβολής στην Κούβα, την οποία προετοίμαζαν από καιρό η CIA και οι εξόριστοι εχθροί του Κάστρο.

Ο ανταγωνισμός με τη Σοβιετική Ενωση φέρνει τις δύο χώρες στο χείλος του πολέμου τον Οκτώβριο του 1962, όταν η Μόσχα αναπτύσσει πυραύλους στην Κούβα. Με ένα μείγμα σφριγηλότητας και παραχωρήσεων ο JFK κάνει το Κρεμλίνο να υποχωρήσει, και να απομακρύνει τους πυραύλους. Κατά την διαδικασία αυτή, ο Κένεντι κάνει ένα βήμα προς την ύφεση, υπογράφοντας ένα χρόνο αργότερα στη Μόσχα την Συνθήκη για την μερική απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών.

Στον πιο αμφιλεγόμενο από τους χειρισμούς του στον Ψυχρό Πόλεμο, ο 35ος πρόεδρος των ΗΠΑ ξεκίνησε τον πόλεμο του Βιετνάμ, στον οποίον βυθίστηκε αργότερα ο Τζόνσον. Αν είχε επανεκλεγεί ο JFK, θα είχε κάνει πίσω;