ΤΟ ΒΗΜΑ – NEW YORK TIMES
Εντάξει, ένα προσωρινό χρηματοδοτικό κενό της κυβέρνησης των ΗΠΑ δεν είναι και το τέλος του κόσμου. Όμως τυχόν χρεοκοπία της _ η οποία θα συμβεί αν το Κογκρέσο δεν αυξήσει σύντομα το πλαφόν του δημόσιου δανεισμού _ μπορεί να προκαλέσει οικονομική καταστροφή. Δυστυχώς πολλοί Ρεπουμπλικανοί είτε δεν το καταλαβαίνουν είτε δεν τους νοιάζει.
Ας μιλήσουμε πρώτα για τα οικονομικά.
Υστερα από το χρηματοδοτικό κενό της κυβέρνησης το 1995 και το 1996, πολλοί παρατηρητές κατέληξαν ότι τέτοια γεγονότα, αν και σαφώς άσχημα, δεν αποτελούν καταστροφή: οι σημαντικές υπηρεσίες συνεχίζονται και το αποτέλεσμα είναι μεγάλη ενόχληση αλλά όχι μακροχρόνιο κακό. Αυτό ισχύει εν μέρει ακόμα, αλλά πρέπει να τονίσουμε ότι εκείνα τα χρηματοδοτικά κενά σημειώθηκαν επί Κλίντον, όταν η οικονομία ανθούσε. Σήμερα η οικονομία είναι αδύναμη και μια από τις κύριες αιτίες είναι ότι μειώνονται οι κρατικές δαπάνες. Το χρηματοδοτικό κενό θα ισοδυναμούσε με ένα ακόμα οικονομικό πλήγμα, ισχυρό αν το κενό διαρκέσει για πολύ.
Όμως το χρηματοδοτικό κενό μοιάζει καλοήθες αν το συγκρίνουμε με την πιθανότητα να αρνηθεί το Κογκρέσο να αυξήσει το πλαφόν δανεισμού της κυβέρνησης.
Κατ’ αρχάς, το πιάσιμο του πλαφόν θα φέρει αναγκαστικά περικοπές δαπανών σπρώχνοντας με βεβαιότητα τις ΗΠΑ πίσω στην ύφεση. Επιπλέον, η μη αύξηση του πλαφόν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν θα μπορούν να πληρώσουν τις δόσεις των ήδη υπαρχόντων χρεών. Και αυτό μπορεί να έχει τρομακτικές συνέπειες.
Γιατί; Οι χρηματαγορές αντιμετωπίζουν τα αμερικανικά ομόλογα ως απολύτως ασφαλή. Η υπόθεση ότι η Αμερική θα τιμά πάντα τα χρέη της αποτελεί την βάση του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Ας υποθέσουμε ότι γινόταν σαφές ότι τα αμερικανικά ομόλογα αυτά δεν είναι πια ασφαλή, ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο ότι η Αμερική θα αποπληρώνει τα χρέη της. Αίφνης ολόκληρο το σύστημα θα διαταραχτεί. Ενδεχομένως θα πυροδοτηθεί μια τεράστια οικονομική κρίση που μπροστά της θα ωχριά η κρίση που ξέσπασε με την κατάρρευση της Lehman Brothers πριν από πέντε χρόνια.
Κανένα υγιές πολιτικό σύστημα δεν θα έπαιρνε αυτού του είδους το ρίσκο. Αλλά δεν έχουμε ένα υγιές πολιτικό σύστημα. Εχουμε ένα σύστημα στο οποίο ένας σημαντικός αριθμός Ρεπουμπλικανών πιστεύουν ότι μπορούν να αναγκάσουν τον πρόεδρο Ομπάμα να ακυρώσει την μεταρρύθμιση της υγείας απειλώντας με χρηματοδοτικό κενό ή στάση πληρωμών των χρεών ή και τα δύο ενώ οι ρεπουμπλικανοί ηγέτες που έχουν καλύτερη γνώση του ζητήματος φοβούνται να έρθουν σε αντιπαράθεση με την παραληρηματική πτέρυγα του κόμματος. Διότι είναι παραληρηματική, τόσο στην οικονομία όσο και στην πολιτική.
Οι ακραίοι Ρεπουμπλικανοί απορρίπτουν την κλιματική αλλαγή και την θεωρία της εξέλιξης. Θα περιμέναμε λοιπόν να πιστέψουν τις προειδοποιήσεις των ειδικών για τους κινδύνους της χρεοκοπίας; Προφανώς όχι. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα περιέχει σημαντικό αριθμό «αρνητών της χρεοκοπίας» οι οποίοι απορρίπτουν τους κινδύνους της στάσης πληρωμής των χρεών.
Στο πεδίο της πολιτικής, οι σώφρονες γνωρίζουν ότι ο Ομπάμα δεν θα αφεθεί να εκβιάζεται με αυτό τον τρόπο. Και όχι μόνο επειδή η μεταρρύθμιση της υγείας είναι η βασικότερη πολιτική του κληρονομιά. Αν αρχίσει να κάνει παραχωρήσεις σε ανθρώπους που απειλούν να ανατινάξουν την παγκόσμια οικονομία για να γίνει το δικό τους, τότε ας πετάξει στα σκουπίδια το Σύνταγμα.
Πώς θα τελειώσουν όλα αυτά; Οι ψήφοι για την χρηματοδότηση της κυβέρνησης και την αύξηση του πλαφόν δανεισμού της υπάρχουν. Πάντα υπήρχαν: όλοι οι Δημοκρατικοί και αρκετοί Ρεπουμπλικανοί. Το πρόβλημα είναι ότι οι ηγέτες των Ρεπουμπλικανών, φοβούμενοι την οργή των ακραίων, δεν είναι πρόθυμοι να επιτρέψουν τις ψήφους αυτές. Τι θα τους έκανε να αλλάξουν στάση;
Το πιθανότερο είναι ότι θα μας σώσει η Γουόλ Στριτ _ ότι τα μεγάλα κεφάλαια θα πουν στους Ρεπουμπλικανούς ηγέτες να βάλουν ένα τέλος στην ανοησία.
Αλλά αν ακόμα και οι πλουτοκράτες δεν έχουν την δύναμη να χαλιναγωγήσουν τους ακραίους; Τότε ο Ομπάμα είτε θα επιτρέψει τη χρεοκοπία είτε θα βρει ένα τρόπο να ξεπεράσει τους εκβιαστές, ανταλλάσσοντας μια οικονομική κρίση με μια συνταγματική.
Όλα αυτά ακούγονται τρελά γιατί είναι. Η τρέλα όμως δεν βρίσκεται στην κατάσταση αλλά στα μυαλά των πολιτικών μας και όσων τους ψηφίζουν.