Γιατί η Ελλάδα δεν είναι Βαϊμάρη

Στην Ελλάδα έχει ξεσπάσει μια σαρωτική πολιτική καταιγίδα βίαιου εξτρεμισμού. Τα χαρακτηριστικά της είναι η εθνική ταπείνωση, η οικονομική καταστροφή, η υψηλή μετανάστευση, ο πολιτικός διχασμός και η διεθνή καθοδήγηση.

Για να τα αντιληφθείτε κοιτάξετε προς την ιστορική κατεύθυνση της Βαϊμάρης, στη Γερμανία του μεσοπολέμου.

Στα κακοφωτισμένα στενά της ελληνικής πρωτεύουσας, εκεί όπου βασιλεύει μια ασαφής απειλή, τα πνεύματα είναι οξυμένα. Η οικονομία αρχίζει σιγά σιγά να «στρίβει», μετά από μια σειρά δρακόντειων μέτρων και δυο πακέτων διάσωσης ύψους 240 δισεκατομμυρίων ευρω –μια «στροφή» που όμως ακόμη δεν έχει γίνει αισθητή. Και εκεί ηχεί η κραυγή της ακροδεξιάς: «εμείς, οι πατέρες του πολιτισμού, ξεπουληθήκαμε στους μεγαλοκαρχαρίες του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κατεστημένου!».

Γνωστοί οι υπαινιμοί, γνωστό και το πού καταλήγουν. Το νεοναζιστικό κόμμα της Χρυσής Αυγής ανεβαίνει κι από μια αμελητέα περιθωριακή ομάδα που ήταν το 2009, πλέον έχει μετατραπεί στην τρίτη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη στη χώρα, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Αν η πιο οξεία φάση της οικονομικής κρίσης πέρασε στην Ελλάδα, τώρα η χώρα εισέρχεται στην πιο οξεία φάση της πολιτικής της κρίσης. Έχω ελάχιστες αμφιβολίες πως αν η Ελλάδα δεν ανήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), θα είχε ήδη καταστραφεί, ακριβώς όπως έγινε και στην περίπτωση της ηττημένης και ταπεινωμένης Γερμανίας μετά το 1918. Η Ευρώπη στάθηκε ο προστάτης της Ελλάδας, με τον ίδιο τρόπο που το ευρώ, το ενιαίο νόμισμα, υπήρξε ο βασανιστής της.

Τις προάλλες έλαβε χώρα στην Αθήνα μια τυπική αντιπαράθεση: ο ‘Αλεξ Σούλτος, που εργάζεται στον τομέα των κοσμημάτων, βρέθηκε εν μέσω μιας λεκτικής αντιδικίας. Απόφοιτος του πανεπιστημίου Νορθουέστερν που επέστρεψε στην Αθήνα από τη Βοστόνη το 2009, προσπαθούσε να περάσει μέσα από ένα συγκεντρωμένο πλήθος απεργών έξω από το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης στην Αθήνα, όταν έχασε την ψυχραιμία του.

«Θα έπρεπε να εργάζεστε αντι να κλείνετε το δρόμο! », τους φώναξε ως κλασικός αμερικανοθρεμμένος στο ζήτημα της εργασιακής ηθικής. Η επιχείρηση του έχει πάρει την κατιούσα σε μια οικονομία που έχει συρρικνωθεί κατά το ένα τέταρτο. Μια ομάδα γυναικών φώναξε εναντίον του. «Στην ηλικία μας, που μπορούμε να βρούμε δουλειά;», του είπαν. Ήταν κάποιες από τους 2.000 σχολικούς φύλακες που απολύθηκαν στο πλαίσιο των 12.500 δημόσιων υπαλλήλων που η ελληνική κυβέρνηση έπρεπε να διώξει μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των διεθνών πιστωτών. «Οι λογαριασμοί τρέχουν!», του φώναξε η Δέσποινα Παπαδοπούλου.

Αλλά όπως μου εξήγησε κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο αρμόδιος υπουργός για τις απολύσεις, το μήνυμα της Τρόικας (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Κομισιον και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) είναι σαφές: «Αν δεν το κάνετε, δεν θα σας δώσουμε άλλα χρήματα». Το μήνυμα της Ευρώπης είναι : «μεταρρύθμιση ή τίποτα».

Η Ελλάδα, με ένα έλλειμμα 3.3 δισ. δολαρίων στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης φέτος, και με ένα ακόμη μεγαλύτερο χάσμα να απειλεί την οικονομία της χώρας μέσα στα επόμενα δυο χρόνια, εξακολουθεί να χρειάζεται χρήματα, έστω και λιγότερα σε σχέση με πριν. Ακόμη πιο επειγόντως, χρειάζεται τη διεθνή κατανόηση.

Ο συνδυασμός των απαιτήσεων της Τρόικας (που θεωρείται από τους Έλληνες ο Δούρειος Ίππος της Γερμανίας) και η ανησυχία που είναι έκδηλη εκτός του υπουργείου (ο ιδιωτικός τομέας έχει χάσει σχεδόν 1.5 εκατομμύριο θέσεις εργασίας, με την ανεργία να φτάνει στο 28%) συνιστά εκρηκτικό μείγμα.

Παρακολούθησα τον συντηρητικό πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά να δίνει μια παθιασμένη ομιλία αυτή την εβδομάδα, όπου έκανε λόγο για τον τρόπο με τον οποίο «η δημοκρατία γαλουχεί τον ιδιο της τον εχθρό, που είναι βασικά ο εξτρεμισμός». Προειδοποίησε πως η Ελλάδα διανύει ένα «τυφλό σημείο» προτού γίνει αισθητή η βελτίωση, ήτοι «μερικοί κρίσιμοι μήνες, που ενώ δεν είναι οι πιο δύσκολοι, εντούτοις θα είναι οι πιο ευαίσθητοι πολιτικά».

Η Χρυσή Αυγή έχει εκτραχυνθεί. Η αστυνομία λεει πως ένα από τα μέλη της είναι υπεύθυνο για το θανάσιμο μαχαίρωμα του Παύλου Φύσσα, ενός αριστερού τραγουδιστή της χιπ χοπ που καταφερόταν εναντίον του νεοναζιστικού κόμματος. Τις τελευταίες εβδομάδες, οπαδοί της Χρυσής Αυγής επιτέθηκαν τόσο σε έναν δήμαρχο που προσπάθησε να τιμήσει θύματα του εμφυλίου πολέμου, όσο και σε οπαδούς του ΚΚΕ, στέλνοντας εννιά άτομα στο νοσοκομείο.

Ο Σαμαράς είναι στριμωγμένος ανάμεσα στην δημαγωγία αυτής της βίαιης Δεξιάς και τον λαϊκισμό του αριστερού κόμματος ΣΥΡΙΖΑ που είναι εναντίον των μέτρων λιτότητας και που υπόσχεται να αποκαταστήσει τα περισσότερα –αν όχι όλα- απ’ αυτά που χάθηκαν από τότε που η χώρα, όπως λέει μία έκφραση στα ελληνικά, «έπεσε απ’ τα σύννεφα».

Αξιωματούχοι της Τρόικας θα επισκεφτούν την επόμενη εβδομάδα την Αθήνα. Αν απαιτήσουν κι άλλες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, η Ελλάδα θα μπορούσε να καταρρεύσει. Η Γερμανία δεν έχει ακόμη μάθει να παίζει το ρόλο της καλής υπερδύναμης, αλλά έφτασε η ώρα να το κάνει. Και μετά τις γερμανικές εκλογές αυτή την Κυριακή ίσως να υπάρχει ακόμη λίγος χώρος για αμφιταλαντεύσεις. Γιατί η Γερμανία μπορεί να έπαιξε στο παρελθόν με επιτυχία το χαρτί της σκληρότητας απέναντι στην Ελλάδα, αλλά όπως το έθεσε ο Μητσοτάκης, «η χώρα βρίσκεται πλέον στα όρια της κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να είναι απολύτως ξεκάθαρο».

Γεγονός, βέβαια, είναι ότι η Γερμανία έσωσε την Ελλάδα από τη χρεοκοπία. Όπως έκανε, αντίστοιχα, ιστορικά και η Ευρωπαϊκή Ένωση που βοήθησε τη Γερμανία να εξέλθει από την δική της καταστροφική «ώρα μηδέν» το 1945. Διαμέσου της Ευρώπης, η Γερμανία κατάφερε να σταθεί στα πόδια της και διαμέσου της Ευρώπης, η Ελλάδα κατάφερε να σωθεί από το να έχει την μοίρα της Βαϊμάρης.

Σε μια εποχή που οι μικροπρέπειες περικυκλώνουν κάθε σκέψη γύρω από την Ε.Ε. και διαχέεται παντού η εντύπωση πως ο ειρηνευτικός ρόλος της Ένωσης έχει τελειώσει, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Ε.Ε. είναι ο πιο ασφαλής προστάτης της Ευρώπης τούτη τη νέα πιο σκοτεινή και δύσκολη ώρα της Γηραιάς Ηπείρου.