Ποια πραγματικότητα «ευημερεί»;

Ερχονται, τουλάχιστον, ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές εκλογές, πρώτου και δευτέρου βαθμού. Ετσι δίδεται η ευκαιρία για μια νέα επισκόπηση «όλου» και «μέρους» ως προς την ασκούμενη πολιτική τόσο εντός της χώρας όσο και εντός της ευρωζώνης. Για την τελευταία μάλιστα γράφεται ότι η λύση βρίσκεται στην υπέρβαση του «έθνους-κράτους» που αποτελούσε το «καλύτερα κρυμμένο μυστικό» των επί μέρους «εθνικών πολιτικών μας». Μόνο που και στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν επρόκειτο για μια «οριζόντια» πρακτική που να αφορά με τον ίδιο τρόπο όλα τα μέλη της αλλά για μια «κάθετη» που διαιώνιζε τις διαφορές προς τα «πάνω» και αντίστοιχα προς τα «κάτω».

Ας δούμε ένα παράδειγμα τώρα που δημοσιοποιήθηκαν οι εξαμηνιαίοι απολογισμοί βασικών πτυχών των «εθνικών οικονομιών». Η Τράπεζα της Ελλάδος εξακολουθεί να παίζει τον ρόλο της στην «ευημερία» των αριθμών. Ετσι τα τουριστικά έσοδα της χώρας καταγράφουν αύξηση κατά 18%, γεγονός που επηρεάζει θετικά το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Σε όσους επιχαίρουν διθυραμβικά θα μπορούσαν να τεθούν «κατευναστικά» ερωτήματα (βλ. και το βιβλίο μου Κοινωνική και πολιτική αγορατολμία, Αθήνα, 2013) για το αν γνωρίζουν επακριβώς τι υφίσταται ένας από τους πρώτους τουριστικούς μας προορισμούς.

Ετσι:

1. Ο τουρισμός, το εμπόριο και οι υπηρεσίες υπερβαίνουν το 70% της τοπικής οικονομίας;

2. Πρόκειται για τον τέταρτο τουριστικό «προορισμό» της χώρας;

3. Τούτο εξακολουθεί να εκτιμάται ως «συγκριτικό πλεονέκτημα»;

4. Χωρίς να συνιστά «νησί των Μακάρων» διέπεται από τον ελληνικό, ευρωπαϊκό και διεθνή καταμερισμό εργασίας και των κοινωνικών διαρθρώσεων που τη συνέχουν;

5. Επιπλέον, δεν περιλαμβάνεται στα υπεράκτια χρηματοπιστωτικά κέντρα είτε στους φορολογικούς «παραδείσους», ακόμη κι όταν γράφεται ότι υπογράφονται «διπλά συμβόλαια» μεγαλοξενοδόχων;

6. Το μεγαλύτερο μέρος του τουριστικού τομέα συναρτήθηκε με τους «αναπτυξιακούς νόμους» των τελευταίων δεκαετιών και τις σύστοιχες κρατικές επιδοτήσεις;

7. Ως προς τη διάθεση των ιδιωτικών κεφαλαίων εμφανίστηκαν μορφές υπερτιμολογήσεων κατά την κατασκευή νέων ξενοδοχειακών μονάδων ή την «αναβάθμιση» παλαιοτέρων;

8. Είχε πραγματικό αντίκρισμα η επιδότηση νέων θέσεων εργασίας;

9. Το «τουριστικό προϊόν» εξαρτήθηκε εξ υπαρχής από τη δραστηριοποίηση δυτικοευρωπαϊκών εταιρειών και επομένως τα κέρδη περιέρχονται κυρίως στο ξένο ιδιωτικό κεφάλαιο;

10. Διευρύνθηκε και σχεδόν επικράτησε το σύστημα του «all inclusives», με τα «βραχιολάκια» στο χέρι να συνεπάγονται τη σύνθλιψη των μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων, με ορισμένες βέβαια εξαιρέσεις επισκεπτών που αγαπούν το πιοτό ή ενδιαφέρονται για τους αρχαιολογικούς χώρους;

11. Οι αεροπορικές εταιρείες «χαμηλού κόστους» έχουν πράγματι αναθερμάνει τα μικρά σχήματα της τοπικής οικονομίας;

12. Η σχεδόν εδραιωμένη «μονοκαλλιέργεια» της τουριστικής «βιομηχανίας» συνεπάγεται την αυξανόμενη ανακατανομή του παραγόμενου «πλούτου» σε βάρος των μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων;

13. Τώρα που το κόστος ζωής έχει αυξηθεί, οι περικοπές των μισθών και των συντάξεων είναι εξοντωτικές, έχουν «ελαστικοποιηθεί» οι όροι εργασίας και ανασταλεί οι «συλλογικές διαπραγματεύσεις», έχει επιμηκυνθεί η περίοδος καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης;

14. Επιπλέον, με τη μείωση των υπηρεσιών υγείας, εκπαίδευσης, δημόσιας διοίκησης και μεταφορών, κυρίως θαλάσσιων;

15. Αν η ανεργία των «νέων» της χώρας έφτασε στο 58%, μήπως στο νησί το ποσοστό αυτό είναι αρκετά χαμηλότερο;

16. Πώς εναλλάσσεται η «ετεροαπασχόληση» με την «αυτοαπασχόληση» ή η «προσωρινή» με την «ημιαπασχόληση»;

17. Πόσους μήνες ή και χρόνια μένουν απλήρωτοι εργαζόμενοι και προμηθευτές;

18. Εμφιλοχωρούν αδήλωτοι αλλοδαποί «ασκούμενοι σπουδαστές», πέραν του προβλεπόμενου αριθμού, σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες;

19. Μήπως η «ψευδο-ανεργία» παραμένει αρκετά υψηλή, ιδίως στο πεδίο των τουριστικών υπηρεσιών;

20. «Νέοι» ολοένα και περισσότεροι εγκαταλείπουν το νησί, με πολλά εφόδια στο βιογραφικό τους;

21. Ισχύει και σήμερα ό,τι είχε ειπωθεί εδώ και πενήντα περίπου χρόνια, ότι δηλαδή γινόμαστε «ενήλικοι» από τη στιγμή που παίρνουμε τον πρώτο μισθό;

22. Ή πρέπει να διευκρινίζεται κάθε φορά αυτό το «πότε» πότε εγκαινιάζεται και ιδίως αν ο μισθός μας ως πότε διατηρείται;