Η Ευρώπη οφείλει μέσω της Ελλάδας να γεφυρώσει το ηθικό της χάσμα

Τα οικονομικά στη Γερμανία αποτελούν παρακλάδι της ηθικής φιλοσοφίας. Η ανάπτυξη είναι η ανταμοιβή για την καλή συμπεριφορά. Στις αρετές συγκαταλέγονται η ολιγάρκεια και η αποφυγή χρεών. Περιττό να πούμε ότι η ενίσχυση της ανάπτυξης μέσω της αύξησης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων αποτελεί το άκρον άωτον της ανηθικότητας.

Τα οικονομικά στην Ελλάδα, στην οποία ταξίδεψα πρόσφατα, είναι μάλλον διαφορετικά. Αποτελούν παρακλάδι της προσωπικής επινοητικότητας. Για τους Ελληνες η υπακοή στους κανόνες είναι ένα είδος βλακείας. Αν οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι, ποιος ο λόγος για προσωπική ακεραιότητα; Πολύ καλύτερη η πίστη στο «φακελάκι» και στο «ρουσφέτι».

Στον πυρήνα της κρίσης του ευρώ βρίσκεται η κρίση της ηθικής του βορρά και της ηθικής του νότου.

Στην Ελλάδα, όπως μου είπε ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυριάκος Μητσοτάκης, το σύστημα λειτουργούσε ως εξής: «Τα κόμματα χρησιμοποιούσαν τα υπουργεία για να ανταμείβουν τον κόσμο. Το μεγάλο παζάρι ήταν μια δουλειά στο δημόσιο με αντάλλαγμα ψήφους. Όμως έπρεπε να μπορείς να χρηματοδοτείς το σύστημα. Όλα καλά όσο το χρήμα έρεε και ο δανεισμός ήταν εύκολος. Σήμερα που δεν είναι, δεν έχεις άλλη επιλογή από το να γίνεις αποτελεσματικός».

Μόλις κάποιος διοριζόταν στο δημόσιο γινόταν, όπως λένε οι Ελληνες, «βολεμένος». Αυτό σήμαινε ότι εντασσόταν ισοβίως σε ένα σύστημα που του επέτρεπε να εργάζεται λίγες ώρες, να παίρνει μια καλή σύνταξη νωρίτερα από τους υπόλοιπους, ίσως να λαμβάνει κάνα «φακελάκι» με αντάλλαγμα κάποια διευκόλυνση και να βρίσκει μια ακόμη δουλειά στον άπλετο ελεύθερο χρόνο του για επιπλέον λεφτά.

Αυτό ήταν μια ελαστική αλλά αναποτελεσματική μορφή οργάνωσης. Είναι επίσης ασύμβατη με το ενιαίο νόμισμα Βορρά-Νότου.

Αναλογιστείτε τον Μητσοτάκη σαν τον άνθρωπο που προσπαθεί να γεφυρώσει το ηθικό χάσμα της Ευρώπης. Πρόσφατα ανέλαβε το δυσκολότερο έργο στην Ελλάδα: τη αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα. «Η μεταρρύθμιση είναι δύσκολη και επίπονη», είπε.

Όπως προβλέπει η συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της, ως τον Σεπτέμβριο πρέπει να ενταχθούν 12.500 δημόσιοι υπάλληλοι σε ένα «καθεστώς κινητικότητας» (άλλοι 12.500 θα ακολουθήσουν αργότερα). Αυτό πρέπει να γίνει μέσα σε μια οικονομία που συρρικνώνεται. Η οργή στα αριστερά και στα δεξιά (όπου διογκώνεται η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή) είναι οξύτατη. Η θερινή νηνεμία θα δώσει την θέση της σε ένα οργισμένο φθινόπωρο.

Ο Μητσοτάκης πιστεύει ότι έχει ευρεία υποστήριξη. «Ο ιδιωτικός τομέας απέκτησε 1,3 εκατ. ανέργους από την αρχή της κρίσης ενώ ο δημόσιος τομέας κανέναν. Επειδή αναβαλλόταν η μεταρρύθμιση, ως εναλλακτική λύση φορολογούταν και τιμωρούταν ο ιδιωτικός τομέας. Υπάρχει μια σιωπηρή πλειοψηφία υπέρ αυτής της μεταρρύθμισης. Εχουμε ένα κράτους υπερβολικά μεγάλο _ χωρίς αξιοκρατία, χωρίς πειθαρχικά μέτρα και πολλούς που μπαίνουν από την πίσω πόρτα. Μερικοί λάμβαναν τον μισθό τους ακόμη και στη φυλακή».

Μου έδειξε το έγγραφο για την μετάθεση ενός και μόνο υπαλλήλου από μια επαρχιακή πόλη σε άλλη. Εφερε την υπογραφή του _ μαζί με 15 ακόμη υπογραφές! Τόση γραφειοκρατία είναι εξουθενωτική όπως επίσης και πιθανή πηγή διαφθοράς: όταν απαιτούνται τόσες πολλές υπογραφές, μερικές ίσως έχουν την τιμή τους.

Η Ευρώπη οφείλει να γεφυρώσει το ηθικό της χάσμα. Οι Ελληνες μπορούν να διδαχθούν κάτι από τα οικονομικά ως ηθική φιλοσοφία. Οι Γερμανοί μπορούν να διδαχθούν ότι η λιτότητα ως οικονομικό εργαλείο έχει τα όριά της και ότι η χρήση ενός δημοσιονομικού ελλείμματος για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη δεν αποτελεί αμαρτία.